Ε δημοτική Κοινότητα ΠΕΙΡΑΙΑ
Επιμέλεια-κείμενα: Βασίλης Π. Κουτουζής
Τμήμα φωτογραφίας του 1930 (;) από το αρχείο του Σπ. Μανουσάκη, που δημοσίευσε η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, και στην οποία απεικονίζεται ο Καραβάς,η Αγία Σοφία, τα Μανιάτικα, ο Αγιος Δημήτριος και το Κερατσίνι εντελώς άχτιστα.
Δείτε το αφιέρωμα της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ.
Επείγοντα προβλήματα της Ε Δημ. Κοινότητας Πειραιά
Πάμπολα είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ε Δημοτική Κοινότητα Πειραιά, που καλύπτει την περιοχή από Ηετιωνία Ακτή, Κανάρη Αναπαύσεως, Κρατίνου, Σπάρτης, Αγ. Παντελεήμονος, (Κοπή),Πλάτωνος, Καλοκαιρινού, Σαλαμίνος, Δογάνης, Ελλης, Ικτίνου, Καλαμών, Αγ. Λαύρας,Βλαχάκου, (Λόφος Παναγίας Οδηγήτριας) Ιπποκράτους, Βαλαωρίτου, Σολωμού, Μενελάου, Κεχαγιά, Τριπόλεως,Αχιλλέως, Παναγιωτοπούλου, Χειμάρας, 25ης Μαρτίου, Θηβών (Λεύκα), Ρετσίνα, Αγίου Διονυσίου, Παραλία- Ακτή Κονδύλη, Ηετιωνία.
Είναι από τα πιο αδικημένα, από τα πιο παραμελημένα, αφού ως και τώρα ακόμη είναι μερικώς βιομηχανική περιοχή. Παράλληλα η περιοχή είχε κάποιες ιδιομορφίες οίκησης ιδίως στα Μανιάτικα.
== Βασικό πρόβλημα είναι καθαριότητα. == Μεγάλη είναι η έλλειψη πρασίνου στην Ε Δημοτική Κοινότητα. Αναλογεί το λιγότερο πράσινο ανά κάτοικο σε σχέση με τον υπόλοιπο Δήμο Πειραιά. Πρέπει να απαλλοτριωθούν ετοιμόρροπα και εγκαταλειμμένα κτίρια, και να γίνουν χώροι πρασίνου. Επίσης όπου υπάρχει χώρος κατάλληλος να γίνει δενδροφύτευση.
== Υπάρχουν ελλείψεις Αθλητικών χώρων ( γήπεδα 5χ 5) γήπεδα καλαθοσφαίρισης και γενικά χώροι για τους νέους της περιοχής.
Τα αθλητικά σωματεία της περιοχής κάνουν χρήση όσων χώρων υπάρχουν με πρώτα το «ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΕΙΟ», και το "ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΙΟ".
== Το κτήμα Δηλαβέρη να αξιοποιηθεί περισσότερο και να δοθεί στους Δημότες για διάφορες χρήσεις, πράσινο, παιδικές χαρές, αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, (ίσως θερινό Κινηματογράφο) και με δεδομένο ο χώρος θα φυλάσσεται σε 24ωρη βάση γιατί σήμερα είναι όλα κατεστραμμένα. Ηδη ελήφθησαν αποφάσεις:Αξιοποίηση του πάρκου Δηλαβέρη.
== Κυκλοφοριακό: κάθε χρόνο γίνεται και εντονότερο και πρόκειται να γίνει μεγαλύτερο το πρόβλημα με τη διέλευση του τραμ από την Αιτωλικού. Δεν υπάρχει Δημοτική Συγκοινωνία όπως σε άλλα Διαμερίσματα. Σύμφωνα με κάποιες γνώμες πρέπει να αλλάξουν για διευκόλυνση των κατοίκων η γραμμή 814, αντί να περνά από την οδό Αιγάλεω να περνά από την οδό Ψαρών με κατεύθυνση τον Πειραιά, και ακόμη η γραμμή Καλλίπολη πλατεία Καραϊσκάκη να μετατραπεί σε Καλλίπολη Μανιάτικα κυκλικά.
== Πρέπει να γίνουν Πολιτιστικό κέντρο και στέκι Νεολαίας. Ηδη έγινε το Θεατρικό εργαστήρι Βλαχάκου και Κριεζώτου. Να γίνουν χώροι για πολιτιστικές δραστηριότητες. Ο μόνος χώρος που διαθέτει η Κοινότητα είναι το κινηματοθέατρο «Καλιφόρνια» αλλά τα τελευταία χρόνια δεν λειτουργεί λόγω δικαστικών εμπλοκών. Γίνεται προσπάθεια από το Ε Διαμέρισμα να απεμπλακεί και να χρησιμοποιηθεί για πολιτιστικό κέντρο από τους πολιτιστικούς συλλόγους.
== Να γίνει άμεση κατασκευή των 7ου Γυμνασίου, 57ου Δημοτικού σχολείου, 30ου σχολείου, Τ.Ε.Ε και Νηπιαγωγείων.
== Να λειτουργήσει ξανά Αστυνομικό Τμήμα στην περιοχή.
== Να γίνει αναπαλαίωση και αναστύλωση των διατηρητέων κτηρίων της περιοχής.
== Να βρεθεί άμεσα λύση για τα αδέσποτα σκυλιά, διότι η βιομηχανική ζώνη που υπάρχει στην περιοχή βοηθάει όμορους Δήμους να μεταφέρουν τις νυκτερινές ώρες τα δικά τους αδέσποτα σκυλιά. Τα οποία συχνά επιτίθενται σε περαστικούς.
Όλα αυτά πρέπει να γίνουν με ένα πρόγραμμα, με επίκεντρο τον σταθμό του ΜΕΤΡΟ που κατασκευάζεται στα Μανιάτικα (Μαυρομιχάλη και Αιτωλικού), ο οποίος θα αποτελέσει σημείο προσέλευσης πολλών επιβατών, σημείο πάρκιγκ, κέντρο κάποιας μεγάλης κίνησης. Πρέπει να ληφθεί υπ όψη ότι ιδιαίτερα η περιοχή από σταθμό ΜΕΤΡΟ μέχρι Γραφεία του ΙΚΑ και από Δηλαβέρη μέχρι Αγίου Δημητρίου θα αποτελέσει τον ομφαλό της περιοχής.
Ηδη το κέντρο του Πειραιά έχει πάψει από καιρό να είναι κράχτης πολιτιστικών και κοινωνικών εκδηλώσεων, με μόνη τη Φιλολογική Στέγη Πειραιά να αγωνίζεται ένα δίκαιο μεν αγώνα, αλλά χωρίς βοήθεια. Ο "Πειραϊκός Σύνδεσμος" το άλλοτε ζωντανό κύτταρο έχει υποτονίσει λόγω οικονομικών προβλημάτων όπως μαθαίνουμε. Και πάει λέγοντας.
Ο Πειραιάς δεν κατοικείται πλέον, ή κατοικείται ελάχιστα, η ζωή έχει μεταφερθεί στην περιφέρεια του Πειραιά, και φυσικό είναι να μην υπάρχει τάση προς το κέντρο του το οποίο έχει γίνει εν πολλοίς αφιλόξενο. Τα στέκια συνάντησης για τους παλιούς έχουν σχεδόν εκλείψει, οι διάφορες παρέες μίκρυναν, έχουν γίνει στέκια περισσότερο για τη νεολαία. Ο Πειραιάς την ημέρα είναι περιστασιακός, εμπορικός, και τη νύχτα ανύπαρκτος.
Γι αυτό τονίζουμε, πως σε ότι αφορά την Ε Δημοτική Κοινότητα, η ζωή να εστιαστεί στην Παλαμηδίου και στην Καλιφόρνια, και να υπάρξει η ανάλογη προοπτική για ανάπτυξη πνευματικής και καλλιτεχνικής ζωής.
ΥΠΑΠΑΝΤΗ
Η περιοχή γύρω από το φερώνυμο ναό που εκτείνεται από την Καλοκαιρινού ως την Ψαρών, κι από την Ελλης ως την ΚΟΠΗ και την Αναπαύσεως.
Αλλος ναός ο Αγιος Χαράλαμπος (Καλοκαιρινού 112).
Πιο πάνω από το ναό της Υπαπαντής υπάρχει το Θεμιστόκλειο Γυμναστήριο - οδός Υπαπαντής.
Εκεί κοντά και το ιδιωτικό ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ "ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ" Κουμουνδούρου 175. Ακόμη το ΙΔ. ΤΕΕ "ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ" και το ΙΔ. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ( από το 1955).
Τέλος το Ι.Ι.Ε.Κ. ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗΣ ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΑΤΑΠΑ 122
το Ι.Ι.Ε.Κ. ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ ΨΑΡΩΝ & ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ 109
Στην περιοχή υπάρχουν ακόμη:
Τα σχολεία
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 4ο ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ 161+ΓΥΘΕΙΟΥ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 7ο ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΠΑΡΤΗΣ 140
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ 4ο Παπαφλέσσα 126
ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ 7ο ΨΑΡΡΩΝ +ΧΟΡΜΟΒΙΤΟΥ
ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ 8ο
ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 116
Σχολή Πληροφορικής
INFO QUALITY ΑΓΧΙΑΛΟΥ 233 & ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΥ
Τα φροντιστήρια
ΛΕΟΥΣΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ 183, ΠΡΩΤΕΙΟΝ ΧΟΡΜΟΒΙΤΟΥ 242, ΜΑΝΟΥΣΟΣ ΣΠΑΡΤΗΣ & ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 112
***********
Τώρα που ένα ΤΡΑΜ πρόκειται να κατευθυνθεί προς Πειραιά-Κερατσίνι-Πέραμα ας θυμηθούμε: Κάποτε ήταν ένα τραινάκι Πειραιά- Κερατσινίου- Περάματος. Το τραινάκι αυτό καταργήθηκε το 1977.
Η γραμμή ξεκινούσε από την Πλατεία Λουδοβίκου, περνούσε από την Ακτή Κονδύλη και έστριβε ανατολικά του Αγίου Διονυσίου στη σημερινή οδό Θερμοπυλών (δείτε χάρτη αρχή). Στη Σφακτηρίας διασταυρωνόταν με τη γραμμή των ΣΕΚ, μετά ακολουθούσε τη σημερινή οδό Καραϊσκάκη, λοξοδρομούσε λίγο στην Καλλέργη, έμπαινε Μαρίας Κιουρί και από κει τραβούσε για το Πέραμα , πάνω από του Σκλαβενίτη, δια της λεωφόρου Ειρήνης.
Στη διαδρομή που ακολουθούσε το τραινάκι, από Πειραιά μέχρι Κερατσίνι, δημιουργήθηκε ένας φαρδύς ήσυχος πεζόδρομος, ο πεζόδρομος Μαρίας Κιουρί για το Κερατσίνι, Αγίου Γεωργίου και Καραϊσκάκη για τον Πειραιά, με παρκάκια, καθιστικά,
παιδικές χαρές, ταβερνούλες, καφέ, διάφορα μαγαζιά,
χώροι για ήσυχο περίπατο και αναψυχή, όσο κι αν κάπου-κάπου τα απομεινάρια των γραμμών θυμίζουν το ......ρομαντικό εφιάλτη της απομόνωσης και του θορύβου.
Τώρα, μετά από 22 χρόνια, ο....εφιάλτης ξανάρχεται. Βέβαια σε άλλους δρόμους, που ήδη κινούνται άλλα μέσα συγκοινωνίας, λεωφορεία, τρόλεϋ, κι αναρωτιέται κανείς τι νόημα έχει ένα τραμ όπως πιο κάτω περιγράφεται. Τη στιγμή που κάτω από κει θα περάσει και το ΜΕΤΡΟ; Ιδίως σε δρόμους πολύ στενούς γι αυτό το λόγο, όπως π.χ. η οδός Αιτωλικού. Σ αυτήν κινούνται τόσα μέσα, φορτηγά, ΙΧ, που θα χωρέσει και το τραμ;
ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
Η περιοχή που οριζόταν από τους λόφους του σημερινού Αγ. Παντελεήμονα και Αγ. Γεωργίου μέχρι τα Μανιάτικα , και τα "Μποστάνια" (Νεκροταφείο Ανάστασης) ως Δραπετσώνα, με τον Αγ. Δημήτριο στη μέση, λεγόταν Ξυλοκερατία ή Ξυλοκέριζα γιατί είχε πολλές χαρουπιές -ξυλοκερατιές.
Εκεί είχε πολλά χτήματα κάποιος Γκίνης ή Γγίνης.
Όπως γράφει σε χρονογράφημά του ο Δημήτρης Κρασονικολάκης, από τον Άγιο Δημήτριο μέχρι το Θεμιστόκλειο και πάνω είχε τα χωράφια του ο Δημήτριος Χ. Δέδες (1880) που πέθανε το 1928. Στη μνήμη του «μπάρμπα-Μήτρου» χτίστηκε η εκκλησία, αφιερωμένη στο όνομα του. Κληρονόμοι του ήταν ο Παναγιώτης Λυγουριάτης με τη γυναίκα του Εράσμια, το γένος Κων/νου Αγγέλου.
Πιο πέρα, προς το Κερατσίνι, είχε τα κτήματα του ο Θανάσης Σαρδελάς, με κάμποσες αγορές από τα 1776 και μετά (224 στρέμματα). Στα σπίτια του, «μετόχι ή μάντρα Σαρδελά» έγιναν αψιμαχίες μεταξύ των Ελλήνων του Καραϊσκάκη και των Τούρκων του Κιουταχή τον Μάρτη και Απρίλη του 1827. Στο κτήμα ανήκε και το «Πηγάδι του Σταυρού», η πηγάδα στη συμβολή των οδών Δογάνη και Π. Ράλλη - Σαλαμίνος, όπου γινόταν η συνάντηση των ΕΛΑΣιτών συνδέσμων στην Κατοχή: σήμερα έχουν όλα αλλάξει τριγύρω.
Άλλοι κάτοχοι εκτεταμένων «αγρών», «γηπέδων», «οικοπέδων», ήταν οι οικογένειες Μπούτου, Σελλά, Ελευθερίου, Κουλουργιώτη, (ο Αγ. Κουλουργιώτης είχε περιουσία στον Καραβά, στα Ταμπούρια, στην Ξυλοκερατέα, στο Σταυρό και αλλού), Μελετόπουλου, Κορωναίου, Καλαματιανού, Ζερβού, Χρυσαφίτη, Βγενά κ. α.
Το σπίτι της παλιάς ωραίας εποχής, Αγίου Δημητρίου και Δράμας, Πειραιάς: ΑΝΤΙΚΕΣ La belle epoque. Οτι φανταστεί ο νους σας: Από επαγγελματικές κινηματογραφικές μηχανές προβολής, μέχρι τζου μποξ, ως τα πιο απίθανα. Μάλλον ο ιδιοκτήτης του χώρου..... δεν κυνηγάει μεγάλο μεροκάματο. Πιθανότατα κάνει το κέφι του, ικανοποιεί τις ψυχικές του αναζητήσεις. Ωστόσο αν κάτι σας ενδιαφέρει, επισκεφθείτε τον!
Την 1η Οκτωβρίου 2008 εγκαινιάστηκε το νέο ΚΑΠΗ Ε2 του Ε’ Διαμερίσματος, το οποίο βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγ. Δημητρίου και Αγίου Όρους 44. ΤΟ ΠΡΏΤΟ ΚΑΠΗ λειτουργεί Καλλέργη και Αιγάλεω, εκεί και κάποιες υπηρεσίες του Δήμου.
Στην περιοχή υπάρχουν ακόμη:
Τα σχολεία
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 8ο ΠΕΙΡΑΙΑ ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ 91
ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ 8ο ΠΕΙΡΑΙΑ, ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 116
ΑΓΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ
Παράγκες στον Αγιο Διονύση
Οι παλιοί χωρικοί του Πειραιά και οι καλόγεροι του Αγ. Σπυρίδωνα αποκαλούσαν όλη την έκταση από τον Αγ. Διονύση που χτίστηκε γύρω στο 1801, μέχρι το Κερατσίνι, «Αγριμειό».
Το 1834 ένα μέρος της περιοχής
παραχωρήθηκε από την εκκλησία στο Δήμο Πειραιώς για να χρησιμεύσει σαν
νεκροταφείο, με τον όρο να ανακαινιστεί ο ναός.
Μεταξύ του 1883-1887 αγοράστηκαν από το
Δήμο Πειραιώς οικόπεδα στην Ευγένεια για να ιδρυθεί εκεί νέο νεκροταφείο, αυτό
που υπάρχει σήμερα. Το καινούριο νεκροταφείο δημιουργήθηκε ανάμεσα στο 1892-1895
και άρχισε να χρησιμοποιείται από το 1904. Η οριστική μεταφορά στο νεκροταφείο
της Αναστάσεως έγινε το 1909.
O περιηγητής Σ. Πομάρντι, που επισκέφθηκε τον Πειραιά το 1805, σημειώνει ότι εκτός από τον Άγιο Σπυρίδωνα, τον Άγιο Νικόλαο και τον Άγιο Βασίλειο που ξαναχτίστηκε, υπήρχε και παλιός ναός του Αγίου Διονυσίου μετά τα έλη βΔ του Πειραιά. Δεν ξέρουμε αν εννοεί το ναό του νεκροταφείου.
Πάντως η λαϊκή αυτή ονομασία «Αγριμειό». που καταχωρήθηκε και σε πωλητήρια συμβόλαια , δεν επικράτησε. Οπως αφηγήθηκε ο μεγάλος ρεμπέτης τραγουδιστής Γιάννης Παπαιωάννου, η περιοχή γύρω από τον Αγιο Διονύση το 1922 ήταν γεμάτη πεύκα.
Από κει άρχιζε και αρχίζει η Δραπετσώνα. Μέχρι πριν μερικά χρόνια- 2000- υπήρχαν αρκετές παλιές μονοκατοικίες . Από κει και μετά άρχισαν να γίνονται πολυκατοικίες.
**** Λίγο πιο πάνω απ την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου βρίσκεται το παλιό εργοστάσιο «ΡΑΠΤΟΜΗΧΑΝΑΙ ΣΙΓΓΕΡ». Το είχε φτιάξει ο γερμανός βιομήχανος Σίγγερ για την ερωμένη του, γνωστή χορεύτρια στην Ελλάδα τότε.
Μια γωνιά του Πειραιά που παραμένει αναλλοίωτη εδώ και 30 χρόνια. Οι γραμμές απέναντι από τον Αγιο Διονύση, στη Θερμοπυλών, παραμένουν ανέπαφες, λες και σε λίγο θα περάσει το τραινάκι του Περάματος. Πιο κάτω είναι η αφετηρία των λεωφορείων για τους Αγίους Αναργύρους.(7-2-09).
**** Στα σύνορα με τη Δραπετσώνα, Αναπαύσεως, Κρατίνου, Σπάρτης, Αγ. Παντελεήμονος,Μεθώνης, Υπαπαντής, βρίσκεται το 700 στρατιωτικό εργοστάσιο ένδυσης και υπόδησης του στρατού, η ΚΟΠΗ που παλιά ήταν νομισματοκοπείο.
Μέσα στο χώρο του εργοστασίου είναι ο ναός του Αγίου Θεράποντος.
Τελευταία ζητήθηκε επειγόντως η πρόσληψη γαζωτριών και αρβυλοτεχνιτών. Γιατί από διοικητικούς υπαλλήλους είναι υπερπλήρες το στρατιωτικό εργοστάσιο (Κοπή) του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Οι μηχανές παραγωγής δεν δουλεύουν λόγω έλλειψης έμπειρου τεχνικού προσωπικού (γαζώτριες, ράφτες, αρβυλοτεχνίτες). Είναι δε τέτοια η κατάσταση ώστε το μοναδικό εργοστάσιο παραγωγής για στολές και αρβύλες του ελληνικού Στρατού, μια σημαντική επένδυση, κινδυνεύει με λουκέτο!
Δυτικά του Αγίου Διονυσίου ήταν ο συνοικισμός των Βούρλων με τα πορνεία (παλιά) και τις φυλακές αργότερα.
Στην περιοχή υπάρχει η Σχολή Πληροφορικής
CERT plus IT, ΘΕΣΜΟΦΟΡΙΟΥ 2-4
Η γέφυρα του ρεμπέτη
Απέναντι απ' την εκκλησία του Αγίου Διονυσίου υπήρχε μια μικρή
ξύλινη γεφυρούλα
που περνούσε πάνω απ τις σιδηροδρομικές γραμμές του Πειραιά. Αυτή ήταν η γέφυρα απ
την οποία εάν περνούσες ήταν κάτι σαν πρώτο βήμα για να "γίνεις" ρεμπέτης,
έλεγε ο Γιάννης Παπαιωάννου. Από
εκεί και μετά μια παραγκούπολη
εκτεινόταν, χτισμένη από τους πρόσφυγες και ο νόμος δεν πατούσε το πόδι του.
ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΤΩΝ ΣΕΚ;
2009
«Μονάχος και αμίλητος» στέκει πλάι στον Αγιο Διονύση ο σιδηροδρομικός σταθμός του ΟΣΕ πρώην ΣΕΚ, ή Σταθμός Αγίου Διονυσίου, ο λεγόμενος και «δακρύβρεχτος σταθμός της ξενιτιάς» διότι από κει αναχωρούσαν για Γερμανία, Βέλγιο κλπ.
Ο σταθμός εγκαινιάστηκε στις 8 Μαρτίου 1904 ως τερματικός σταθμός της σιδηροδρομικής γραμμής Πειραιά Λιμένα – Παπαπουλίου.
Μεταξύ 1904 και 2005 γνωστός ως σταθμός Λαρίσης, ονομαζόμενος έτσι (ανεπίσημα) επειδή αυτός εξυπηρετούσε τη σιδηροδρομική συγκοινωνία μεταξύ Πειραιά και Λάρισας, που αποτελούσε τη σημαντικότερη πόλη κοντά στο βόρειο άκρο της γραμμής, τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της (το βόρειο άκρο της γραμμής ήταν στην πραγματικότητα το Παπαπούλι).
Τώρα στέκει εκεί…. Μονάχος. Ποιος ξέρει τάχα ποιο είναι το μέλλον του;
**** Απέναντι από το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα υπάρχει ο κινηματογράφος ΡΕΞ. Απο κει αρχίζει η ΔΡΑΠΕΤΣΏΝΑ.
Η ΗΕΤΙΩΝΙΑ ΑΚΤΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ
Σε αρχαιολογικό χώρο 2,5 στρεμμάτων. δίπλα στο λιμάνι του Πειραιά ετοιμάζεται να αναδειχθεί η σημαντική Ηετιώνεια ακτή που βρίσκεται ακριβώς δίπλα. Δείτε το σχετικό ρεπορτάζ. ( Δείτε τοπογραφικό αρχαίου Πειραιά)
**** Σήμερα 2-11-2010, όπως γράφει ο Γιάννης Κανατσέλης στη "Φωνή των Πειραιωτών", όλα εκείνα τα κάποτε ωραία προσφυγικά κτήρια στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου έγιναν επικίνδυνες τρώγλες που καταρρέουν χωρίς κανείς να ενδιαφέρεται για την τύχη τους.
Μια συνοικία από τις πρώτες του Πειραιά κτισμένη δίπλα από την Εκκλησία του Αγίου Διονυσίου, μέσα στο λιμάνι, στην πρόσοψη της πόλης και να μην μπορεί να διατηρηθεί ζωντανή, από την εγκληματική αδιαφορία!
Οι Έλληνες κάτοικοι έχουν φύγει αηδιασμένοι και από τις τρύπες και τα χαλάσματα ξεπηδούν ρακένδυτοι αλλοδαποί κάθε εθνικότητας, που προσέχουν να μην θαφτούν ζωντανοί στα χαλάσματα.
Εδώ ήταν το περίφημο υπόγειο ταβερνάκι της «Ακαμάτρας» που τόσοι και τόσοι Πειραιώτες ήπιαν το κρασάκι και δοκίμασαν τους νόστιμους μεζέδες και τη λαϊκή μουσική του.
Μόνη Ελληνίδα η κυρά Άννα που φαίνεται πλέον να φυλάει Θερμοπύλες στην καρδιά του Πειραιά.
Και όμως αυτή η συνοικία με την μεγάλη Ιστορία, που πατά πάνω στα οστά και τα χώματα του πρώτου Νεκροταφείου του Πειραιά και είναι ξεχασμένη απ’ όλους, δεν άξιζε τέτοιας τύχης.
ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑΚΟΙ ΝΑΟΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΚΥΡΙΟΥ Κοιμητηρίου "Αναστάσεως"
ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ
Η περιοχή της Αγίας Σοφίας, της Παλαμηδίου, της Καλιφόρνιας είναι το επίκεντρο του 5ου Δημοτικού Διαμερίσματος. Μετά ακολουθούν οι άλλες περιοχές. Ας δούμε τι υπάρχει, και τι δραστηριότητα αναπτύσσεται στην ευρύτερη περιοχή:
Η Παλαμηδίου σ όλο το μήκος, δρόμος και πεζόδρομος, με τις κάθετες Αγχιάλου - Αιγάλεω -Βλαχάκου-Λακωνίας αποτελούν το εμπορικό επίκεντρο, μέσα στο οποίο έχουν τα ιατρεία τους διάφοροι γιατροί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι και άλλοι. Μικρότερη όμοια εικόνα υπάρχει στην Αγίου Δημητρίου, στην Αγχιάλου, στην Υπαπαντή, ενώ καταστήματα με είδη πρώτης ανάγκης υπάρχουν σε πάρα πολλές γειτονιές του Δημοτικού Διαμερίσματος.
ΤΡΑΠΕΖΕΣ:
ΕΘΝΙΚΗ Βλαχάκου + Ροδόπης, EUROBANK Αιτωλικού+ Παλαμηδίου, ΑΛΦΑ ΜΠΑΝΚ Βλαχάκου+ Παλαμηδίου, ΑΤΕ ΑΤΜ Πεζόδρομος Παλαμηδίου + Αιτωλικού, ΑΤΜ ΠΕΙΡΑΙΩΣ στου ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ ΑΤΜ EUROBANK στο ΜΕΤΡΟ. ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΤΜ στου Σκλαβενίτη - Βλαχάκου
**** Στη συμβολή των οδών Αιγάλεω και Καλλέργη 142 λειτουργούν τα γραφεία του Ε Διαμερίσματος.
Στην ίδια διεύθυνση λειτουργεί και το Ε1 ΚΑΠΗ. Τηλ.: 210 4635049,210 4194556-546.
++++ Στην οδό Αγχιάλου 104 και Αιτωλικού λειτουργούν τα Δημοτικά πολυιατρεία. και το νέο ΚΕΠ που εγκαινιάστηκε 21/11/2016 Εκεί στεγάστηκε και ο Πολιτιστικός Σύλλογος «το Στέκι της γειτονιάς μας»
βρίσκεται στην οδό Λακωνίας 29 τηλ. 210 4202273
Διοικητικό Συμβούλιο:
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ουρανία Διαμαντή- Περιμένη
Α ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Δημήτριος Στάγιας
Β ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Αντώνης Μανωλάκος
ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Παναγιώτης Φραγκογιάννης
ΕΙΔ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Τόνια Σερεμετάκη
ΤΑΜΙΑΣ Στέλιος Κοντάκης
ΒΟΗΘΟΣ ΤΑΜΙΑ Νίκος Κότσιρης
ΚΟΣΜΗΤΟΡΕΣ Αικατερίνη Δουρέκα – Ταφλαμπά και Γιώτα Καρακίτσου
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ Γωγώ Ρόζη- Ρουκουτάκη
ΕΞΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ζέφη Μίχα –Κελένη, Αικατερίνη Περτέση, Ολγα Ρούσου - Μακροζωνάρη
*** ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ "Η ΛΕΥΚΑ" Όχι άλλο τσιμέντο στον Πειραιά
**** Κέντρο Νεότητας και Πολιτισμού (Λακωνίας 29 και Καλλέργη).
*** ΣΧΟΛΗ ΧΟΡΟΥ ΕΛΕΝΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΟΥ, ΧΟΡΜΟΒΙΤΟΥ 87
***** ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ
Η Ε Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Πειραιά δημιούργησε τη θεατρική ομάδα, το Θεατρικό Εργαστήρι, που στεγάζεται στο κτίριο Βλαχάκου (Αρτεμισίου) και Κριεζώτου, Αγία Σοφία, απέναντι από τον παλιό κινηματογράφο «Καλιφόρνια» με σκοπό τη διοργάνωση Θεατρικών παραστάσεων. Πληροφορίες – εγγραφές: 2104208122, 2104194556, 2104194322.
Απονομή βεβαιώσεων σπουδών στους
σπουδαστές του Θεατρικού Εργαστηρίου
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα έγινε η απονομή των βεβαιώσεων σπουδών στους πρώτους σπουδαστές του Εργαστηρίου θεάτρου του Δήμου Πειραιά . Δείτε λεπτομέρειες.
Σχολές ΟΑΕΔ Κ.Μαυρομιχάλη και Παπαστράτου
Γ ΛΥΚΕΙΟ Κ.Μαυρομιχάλη 14 ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Ενιαίο Γυμνάσιο Λύκειο Κ.Μαυρομιχάλη
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 3ο ΠΕΙΡΑΙΑ, Π. ΒΛΑΧΑΚΟΥ & ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ
ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ 3ο ΠΕΙΡΑΙΑ, ΦΩΤΙΟΥ ΚΟΡΥΤΣΑΣ 98
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 8ο ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ 91
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 13ο ΠΕΙΡΑΙΑ, ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ 14
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 14ο ΚΩ+ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ 15ο ΚΩ +ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ
ΤΕΕ 3ο / ΕΠΑ.Λ 3ο ΠΕΙΡΑΙΑ, ΓΟΡΔΙΟΥ 1
ΣΕΚ 5ο ΓΟΡΔΙΟΥ 1
ΤΕΕ 8ο ΠΕΙΡΑΙΑ ΓΟΡΔΙΟΥ 1
ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΤΕΕ 7ο / ΕΠΑ.Λ 7ο ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 4 & ΒΛΑΧΑΚΟΥ
ΓΕΝΙΚΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ, ΛΑΚΩΝΙΑΣ & Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 26
ΜΟΥΣΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ, ΛΑΚΩΝΙΑΣ & Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 26
ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ 10ο ΚΩ+ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ
ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ 11ο ΚΩ +ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ
ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ 15ο ΠΕΙΡΑΙΑ, ΛΑΚΩΝΙΑΣ+ Π. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ
Ι.Ε.Κ 2ο ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΑΛΑΜΙΝΟΣ 4 & ΑΡΤΕΜΙΣΙΟΥ
Κ.Ε.Κ. ΕΤΑΙΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ, ΣΤΡΑΤΗΓΗ 35
ΣΧΟΛΕΙΑ Δημοτικά (11) Δημοτικά (7)
(Κέντρα Ξένων Γλωσσών , Μανιάτικα, 6) 9((Κέντρα Ξένων Γλωσσών Ταμπούρια (19)
ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ: ΑΞΙΩΜΑ, ΠΑΛΑΜΗΔΙΟΥ 70
Ομιλος
εταιριών πληροφορικής www.apopsinet.gr
Αντιπλ/χου
Βλαχάκου 38-40
ΤΟΠΙΚΟ ΥΠΟΚ/ΜΑ IKA - ΕΤΑΜ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ
Μαυρομιχάλη - Μεσολογγίου 4 / 185 45 – ΠΕΙΡΑΙΑΣ
210 - 41.73.131 e-mail: ikaagsof@otenet.gr
ΤΟΠΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΙΚΑ - ΕΤΑΜ ΑΓ. ΣΟΦΙΑΣ – 961
Ασκληπιού – Παλαμηδίου / 18 543 – ΠΕΙΡΑΙΑΣ 210 - 42.04.596
Iατρείο Tαμπουρίων . Σπάρτης & Kαλλέργη 265 / 185 46 τηλ 210 - 46.12.563
Σταθμός Προστασίας Mάνας και Παιδιού Σπάρτης & Kαλλέργη 265/185 46
Κλινική ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ Αιτωλικού 55-57
Μονάδα φροντίδας ΗΛΙΚΙΩΜΈΝΩΝ “ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ” Βλαχάκου + Βιτωλίων 1
ΑΜΕΣΗ ΔΡΑΣΗ- ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ Ασκληπιού 25 και Υποδιεύθυνση Ασφάλειας Πειραιά Σαλαμίνας 46, Τμήμα Εκδοσης Διαβατηρίων Δήμων Νίκαιας, Κορυδαλλού, Περάματος, Κερατσινίου τηλ: 210-4618940 - 210-4618982, Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών.
ΕΘΝΙΚΟ
ΚΛΕΙΣΤΟ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ
Φωκίωνος 41, Πειραιάς (Γυμναστήριο) τηλ.: 4171408
Χαϊδαρίου 18, Πειραιάς (Κολυμβητήριο) τηλ.: 4122437
Δ.Ο.Υ. Δ' ΠΕΙΡΑΙΑ Κ.Μαυρομιχάλη 3, Πειραιάς τηλ.: 4227575
Εικόνες της Ε Δημοτικής Κοινότητας
Αριστερά, στην Παλαμηδίου τα παλιά επιμένουν στην εποχή που ο δρόμος ήταν νυφοπάζαρο (δείτε πιο κάτω) - εκεί υπήρχε και η Σχολή Κοπτικής -Ραπτικής Μηλιώνη. Δεξιά η ιστορική ταβέρνα του Βασίλαινα, πρωτολειτούργησε σαν μπακαλοταβέρνα μετά το 1900....
το ξύλινο κουρείο Λακωνίας και Χορμοβίτου, που τέλη 2007 επιμένει κι αυτό να υπάρχει, το μέγαρο Σερεμέτη που κατεδαφίστηκε, και οι κινηματογράφοι "Καλιφόρνια" και "Κρόνιο" -θερινός (για άλλους δείτε πιο κάτω).
Ανδρέας Κουβαράκης : Ο τελευταίος των …κουρέων
Αντίθετα με άλλα νεοκλασικά του Πειραιά, με τα οποία είναι γεμάτος και πολλά καταρρέουν, ένα κάπως απόμερο, στην οδό Ροδόπης 36 στην Καλιφόρνια καλλωπισμένο, μαρτυρεί ότι ο ιδιοκτήτης του δεν θέλησε να εκμεταλλευτεί το ύψος του και να κάνει πολυκατοικία, αλλά άφησε αυτή την ομορφιά να υπάρχει, ανάμεσα σε μεγαθήρια. Μάλιστα αυτό το ισόγειο κτίσμα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο με απόφαση του Υπουργείου πολιτισμού./2-12-12=
Καλιφόρνια- Παλαμηδίου- Αγία Σοφία – Μανιάτικα
Η περιοχή Καλιφόρνια- Παλαμηδίου- Αγία Σοφία και πιο πάνω τα Μανιάτικα είναι μια συνοικία που αναπτύχθηκε ξεχωριστά από τον κεντρικό Πειραιά, γιατί μεταξύ του κέντρου και αυτής, αφ ενός, όπως και σήμερα, μεσολαβούσαν τα διάφορα εργοστάσια, και αφ ετέρου υπήρχε το έλος –η Λίμνη - από την πλατεία Καραϊσκάκη μέχρι σχεδόν τον Αγιο Διονύση, από το ύψος της Παπαστράτου και προς τη θάλασσα. Από το 1836 ο τότε δήμαρχος Κυριάκος Σερφιώτης ζητούσε από τον Θθωνα να το αποξηράνει, κάτι που έγινε πολύ αργότερα.
Σύμφωνα με όσα μας αφηγήθηκαν παλιότεροι, πολύ πριν από το 1900, από την Καλιφόρνια και προς το κέντρο του Πειραιά, υπήρχε μια τεράστια αλάνα, κι έτρεχαν νερά. Εκεί γύρω έβοσκαν γίδια και πρόβατα. Σε πολλά σημεία υπήρχαν μποστάνια. Κι αργότερα, το ένα μετά το άλλο, δημιουργήθηκαν τα εργοστάσια.
Όπως βλέπουμε σε γκραβούρες ξένων περιηγητών, από το 1758 ως το 1840 δεν σημειώνεται καμία οικιστική δραστηριότητα.
Από το 1860 στις παρυφές του Καραβά ήταν εγκατεστημένο το μηχανοποιείο « Γ. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ», που το 1898 μετακόμισε στη Δραπετσώνα.
Γύρω στο 1900, στην περιοχή υπήρχαν πολλά χαμόσπιτα. Πιο πάνω στα Μανιάτικα, δημιουργήθηκε η «τενεκεδούπολη», γιατί τα σπίτια είχαν στέγη από τσίγκους.
Το 1900 δημιουργήθηκε στην Καλιφόρνια το κρεοπωλείο του Σταύρου Γέμελου, μετέπειτα Τάσου Γέμελου.
Το νέο ΑΒΕΡΩΦ, πριν ήταν στη γωνία Του Γιακουμέλη και Γέμελου από το 1923 Το μπακάλικο του Κούβελου από το 1914
Το πρώτο καφενείο ήταν του Κουμπή, πολύ μετά έγινε το «ΑΒΕΡΩΦ».
Στα 1920 δημιουργήθηκε και η πασίγνωστη ταβέρνα του " Βασίλαινα" επί της οδού Αιτωλικού 72 και Ροδόπης από την οποία τόσοι και τόσοι διάσημοι πέρασαν. Μεταξύ αυτών πολλοί ξένοι διάσημοι ηθοποιοί όπως ο Ταϋρον Πάουερ, τους οποίους οι πιτσιρικάδες της περιοχής έσπευδαν να παρακολουθήσουν από τα τζάμια. Σήμερα τη συνεχίζει ο Θανάσης Βασίλαινας, εγγονός του ιδρυτή της.
Ουσιαστικά η περιοχή άρχισε να αναπτύσσεται μετά το 1922, όταν ήρθαν και οι πρόσφυγες. Αρχικά πολλοί από αυτούς έμεναν στις σπηλιές της περιοχής Αγίας Σοφίας (χτίστηκε 1898-1902).
Στο μεταξύ, από το 1912 - 1960, λειτουργούσε το τραμ 17 « Αγιος Βασίλειος –Παλαμηδίου».
To 1914 άνοιξε το κατάστημα τροφίμων του Ευάγγελου Κούβελου (γεν. το 1899).
Το 1922 στη γωνία Λακωνίας και Παλαμηδίου δημιουργήθηκε το φαρμακείο του Χρήστου Τζουμερκιώτη - ο πατέρας του ήταν ο πρώτος παιδίατρος της περιοχής-, και το 1923 δημιουργήθηκαν το κρεοπωλείο του Νίκου Γέμελου, και το φαρμακείο του Γιακουμέλη. Δίπλα, εκεί που είναι σήμερα το μανάβικο, είχε γίνει γκαράζ αυτοκινήτων.
Στη Ροδόπης υπήρχε η μάντρα Μελετόπουλου. Μεταξύ των οδών Δερβενακίων - Σαλαμίνος - Αρτεμισίου και Παλαμηδίου βρισκόταν ο «Μέγας Κήπος Νικ. Μελετόπουλου» ο οποίος και οικοπεδοποιήθηκε.
Αλλα μαγαζιά στην περιοχή ήταν το χασάπικο του Μάμαλη, τα είδη κιγκαλερίας του Καρυστινού, το εστιατόριο του Κιάφα, ο καφεκοπτείο του Αλφατζή, το μπακάλικο των Στεφανή και Γεωργίου Περιβολάρη, το κέντρο του Χαρτοφύλακα. Αιτωλικού και Θεσσαλονίκης ήταν το 1922 του Επαμ. Καρβούνη.
Υπήρχαν, όμως, και καλά σπίτια, όπως του Γεωργίου Μανωλέσου, Αιτωλικού και Εβρου, που είχε χτιστεί το 1923. Πιο πέρα, στην Εβρου – προς την Αιγάλεω – του Γεωργίου Περιβολάρη.
Στα 1930, εκεί που είναι σήμερα το σούπερ μάρκετ του Μαρινόπουλου ήταν ο κινηματογράφος " Σαλόν ντε αλ". Ομως ο ιδιοκτήτης του σκοτώθηκε στον πόλεμο του 1940, και έτσι έκλεισε.
Σπάνια Φέιγ βολάν της δεκαετίας του 1950 που διαφημίζουν τα έργα που θα παίξει ο κινηματογράφος "Καλλιφόρνια" Παλαμηδίου - τέρμα τραμ 21 και τα οποία μας προσέφερε ο λάτρης- συλλέκτης παλαιών αντικειμένων αρχιτέκτονας Γιώργος Βασιλακόπουλος.
Ο κινηματογράφος «Καλιφόρνια», 800 θέσεων δημιουργήθηκε το 1930. Λειτούργησε για πάρα πολλά χρόνια, και σαν θερινός, αφού μπορούσε να ανοίγει από τα πλάγια, μέχρι που τα 1975, σχεδόν, που μπήκε στη ζωή μας η τηλεόραση.
Κάποιες χρονιές λειτούργησε και σαν θέατρο με διάφορους θιάσους.
1996-1997
“Παλαιστές”
του Στρατή Καρρά
“Το μυστικό των αοράτων” του Λεφ Ουστίνωφ, Παιδική Σκηνή,
1998-1999
“Ο Ψεύτης” του Κ. Γκολντόνι,
“Μαλλιά Κουβάρια” του Ν. Λάσκαρη σε σκηνοθεσία Γ. Νικολαϊδη,
2000-2001
“Σφήκες” του Αριστοφάνη σε διασκευή και σκηνοθεσία Γ. Τασιόπουλου, Παιδική Σκηνή.
Aνοιξη του 1998 στην ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ δίνει παραστάσεις Καραγκιόζη ο Πάνος Καπετανίδης.
Μια φορά, στα 1960, ο Νίκος Γούναρης πήγε να τραγουδήσει στην Καλιφόρνια του Πειραιά, αλλά είχε μαζευτεί τόσος κόσμος που δεν μπορούσε να μπει στο θέατρο. Και τραγούδησε απ έξω με τη δυνατή φωνή του, χωρίς μικρόφωνο.
Κάποτε από την ταράτσα του έπεσε κάποιος για να αυτοκτονήσει αλλά γλίτωσε με μικρά τραύματα, κι ένα σπάσιμο στο πόδι.
Κατά μήκος της Παλαμηδίου γινόταν νυφοπάζαρο, δηλαδή εκεί έκαναν περίπατο αγόρια και κορίτσια της περιοχής και ήταν συνηθισμένες οι ματιές του έρωτα.
Η περιοχή είχε τη δική της γραφική ζωή, είχε την εικόνα της όμορφης γραφικής γειτονιάς.
Μεταπολεμικά στη γωνία Λακωνίας και Παλαμηδίου δημιουργήθηκε ο θερινός κινηματογράφος "ΚΡΟΝΙΟΝ", και Π.Μελά και Παλαμηδίου ο χειμερινός-θερινός "ΚΡΑΝΑΗ".
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΤΑ ΚΑΙΡΟΥΣ
ΒΑΝΑ: Θ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΑΓ. ΣΟΦΙΑ, ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΥ & ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ
ΚΑΛΛΙΦΟΡΝΙΑ: ΧΘ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΑΓ. ΣΟΦΙΑ, ΡΟΔΟΠΗΣ & ΠΑΛΑΜΗΔΙΟΥ
9.3.1950 (από το βιβλίο "Τα παιδιά, 1946-1961" Ηνωμένοι Φωτορεπόρτερ-Συλλογή Ν.Ε. Τόλη)
ΚΡΑΝΑΗ: ΧΘ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΑΓ. ΣΟΦΙΑ, Π. ΜΕΛΑ & ΠΑΛΑΜΗΔΙΟΥ
ΚΡΟΝΙΟΝ: Θ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΛΕΩΦ. ΠΑΛΑΜΗΔΙΟΥ, ΑΓ. ΣΟΦΙΑ
ΣΟΦΗ: Χ ΠΕΙΡΑΙΑΣ - ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ & ΟΛΥΝΘΟΥ
ΣΤΑΡ Ψηλά στα Μανιάτικα
Από την ιστοσελίδα http://cinemahellas.wordpress.com
ΚΑΡΑΒΑΣ -ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ
Καραβάς λεγόταν παλιά όλη η περιοχή από τον Αγιο Δημήτριο ως το λόφο Βώκου και τους Αγίους Αναργύρους. Σε συμβόλαιο του 1933, η οδός Αιτωλικού, στο ύψος αυτό αναφέρεται ως Καραβάς.
Το 1865, στη συνοικία Καραβά, ιδρύθηκε η Σχολή Απόρων Παίδων, με δαπάνες του Νικ. Μελετοπούλου.
Μεταξύ των οδών Δερβενακίων - Σαλαμίνος - Αρτεμισίου και Παλαμηδίου βρισκόταν ο «Μέγας Κήπος Νικ. Μελετόπουλου» ο οποίος και οικοπεδοποιήθηκε.
Ο ΛΟΦΟΣ ΒΩΚΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΑ ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ, ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Στη δεξιά πλευρά του σταθμού Πελοποννήσου, στον Πειραιά, βρισκόταν το σύμπλεγμα συνοικιών που ιδρύθηκαν περίπου το έτος 1840, και αποτελούσαν τότε μία συνοικία με διάφορες ονομασίες, όπως ΒΩΚΟΥ ή ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ ή ΚΑΡΑΒΑΣ ή ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ - που χτίστηκε σε οικόπεδα που πούλησε ο μεγαλοκτηματίας Νικόλαος Μελετόπουλος (1814-1878). Από κει η οίκηση όδευσε προς το Λιμάνι. Η περιοχή ονομάστηκε και «Νεάπολη».
ΒΩΚΟΥ λεγόταν και συνεχίζει μέχρι σήμερα να έχει την ονομασία αυτή ο λόφος που έχει ως πρόποδες την τοποθεσία ΛΕΥΚΑ. Την ονομασία έλαβε από το γενάρχη ΒΩΚΟ της υδραϊκής οικογένειας, καπετάν Δημήτρη Βώκο, στην οποία ανήκει και ο ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΑΟΥΛΗΣ. Ο Βώκος περί το έτος 1826 έγινε κάτοχος μεγάλων εκτάσεων της περιοχής.
Από κει και μετά πολλοί ήρθαν στον Πειραιά προς αναζήτηση στέγης, εργασίας, μιας καλύτερης μοίρας. Κάποιοι από τη Μάνη και τα Κύθηρα. Η προσέλευση τους έγινε εξαιτίας της τακτικής θαλάσσιας επικοινωνίας του Πειραιά με το Γύθειο.
Οι έποικοι θα τροφοδοτούσαν με τα εργατικά τους χέρια το λιμάνι και τα εργοστάσια. Οι Μανιάτες, ιδιαιτέρως οι Λάκωνες, συγκεντρώθηκαν σε περιοχή κοντά στο λόφο Βώκου, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν μεταξύ τους συγγενείς και δημιούργησαν τη δική τους γειτονιά-συνοικία.
Εργάζονται στους αλευρόμυλους των συμπατριωτών τους Κουμάνταρου, Γιωργή, Νικολετόπουλου, οι οποίοι προτιμούν να προσφέρουν εργασία και υποστήριξη σ' αυτούς. Η παραδοσιακή αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των Μανιατών, η νοοτροπία τους με τους άγραφους νόμους των "βεντετών", τα ήθη και τα έθιμα τους, τους ακολούθησαν και στη νέα εστία τους. Τα μετέφεραν και τα καθιέρωσαν και στον Πειραιά. Και δημιούργησαν μια συμπαγή μάζα, ικανή να επιβάλει διορισμούς σε δημόσιες θέσεις, καθώς και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά των συμπατριωτών τους και κυρίως στις δημοτικές και βουλευτικές εκλογές.
Διαδεδομένη μέχρι των ημερών μας η φράση «Ποτίτσα εγέννησε υιόν, ετοιμάσατε θέσιν δημόσιον», καθώς και το τετράστιχο που δείχνει την οργάνωση, τη νοοτροπία και την αλληλοϋποστήριξη τους:
Μανιάτης είν' ο αρχηγός
Μανιάτης ο αστυνόμος
Μανιάτης είναι ο παπάς
Μανιάτικος κι ο Νόμος
Με την πάροδο του χρόνου αγοράζουν γη από τον κύριο των εκτάσεων της περιοχής ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟ (γι' αυτό άλλωστε και μία από τις ονομασίες της περιοχής ήταν ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ) και κατασκευάζουν τα λιθόκτιστα σπίτια τους, συνήθως με δύο δωμάτια με το χρειώδη χώρο στην αυλή, όπου έφτιαχναν άλλα δύο δωμάτια προς ενοικίαση.
Ο τυφλός μελωδικός ψάλτης της Διονύσης (2010)
Μεταξύ των οδών Δερβενακίων - Σαλαμίνος - Αρτεμισίου και Παλαμηδίου βρισκόταν ο «Μέγας Κήπος Νικ. Μελετόπουλου» ο οποίος και οικοπεδοποιήθηκε.
Μεταξύ των ετών 1898-1902 ανεγείρεται στην περιοχή ο ιερός ναός της Αγίας Σοφίας και έκτοτε η γύρω περιοχή αποχωρίστηκε από ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ ή ΒΩΚΟΥ ή ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ και έλαβε την ονομασία της Αγίας του ανεγερθέντος ναού.
**** Στο προαύλιο της Αγίας Σοφίας κατά την Κατοχή είχαν ταφεί Αγιασοφιώτες που πέθαναν το διάστημα 40-45 από διάφορες αιτίες, κυρίως από την πείνα, και που στη συνέχεια τα οστά τους μεταφέρθηκαν στο νεκροταφείο της Ανάστασης.
Οι σημερινές συνοικίες ΒΩΚΟΥ, ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ, ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, έχουν αναπτυχθεί κι έχουν αποκτήσει αρκετά μεγάλη αξία. Οι χώροι έχουν γίνει αγνώριστοι με την κατασκευή πολυκατοικιών, καταστημάτων, τραπεζών, εργοστασίων, χώρων αναψυχής, έχουν αποκτήσει την αυτοδύναμη ζωή μιας μεγαλούπολης. Παρ' όλα αυτά και μολονότι αναπτύχθηκαν και οι συγκοινωνίες, εξ αιτίας βασικών μειονεκτημάτων, όπως είναι ο χωρισμός των συνοικιών από τους σιδηροδρόμους, δεν έχει επέλθει η πλήρης και αρμονική σύζευξη τους με τον Κεντρικό Πειραιά.
ΑΛΛΟΙ ΝΑΟΙ
== ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ (Πλούτωνος & Τριπόλεως )
== ΕΙΣΟΔΙΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (Λόφος Βώκου)
== ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΚΑΡΑΒΑ 25ης Μαρτίου 26
Το βόρειο αρχαίο νεκροταφείο στα Μανιάτικα
Τα Μανιάτικα του Πειραιά, πιθανότατα εντός των προσεχών μηνών θα βγει στο προσκήνιο και θα αποκτήσει άλλη αίγλη.
Στα Μανιάτικα, όπου -Αιτωλικού + Γυθείου - προβλέπεται να γίνει σταθμός της 3ης γραμμής του Μετρό προς Πειραιά, αναμένονται, - σύμφωνα με την τ. προϊσταμένη της ΚΣτ' ΕΠΚΑ Ευτυχία Λυγκούρη αλλά και άλλους αρχαιολόγους- να έρθουν στο φως κατάλοιπα από την αρχαία νεκρόπολη. Στο σημείο αυτό ο αρχαιολογικός χάρτης αναφέρει πως ήταν το βόρειο νεκροταφείο του αρχαίου Πειραιά. Αλλο αρχαίο νεκροταφείο ήταν στην οδό Πειραιώς.
Ηδη στον πυρήνα της συλλογής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πειραιά, περιλαμβάνονται μνημεία από το «βόρειο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης». Πολλές εικόνες τους περιλαμβάνονται στο λεύκωμα που εξέδωσε το ίδρυμα Λάτση και η Γιούρομπανκ για το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά που επιμελήθηκε ο Γιώργος Σταϊνχάουερ. ( Δείτε τοπογραφικό αρχαίου Πειραιά)
Βρέθηκαν σε μια έκταση από τα Μανιάτικα και προς την Αγία Σοφία από τον Ιωάννη Α. Μελετόπουλο ή διάσπαρτα από άλλους κατά την εκτέλεση οικοδομικών ή λιμενικών εργασιών.
Μεταξύ των οδών Δερβενακίων - Σαλαμίνος - Αρτεμισίου και Παλαμηδίου, όπως είπαμε, βρισκόταν ο «Μέγας Κήπος Νικ. Μελετόπουλου» ο οποίος και οικοπεδοποιήθηκε. Εκεί και στο λεγόμενο "χωριό Μελετόπουλου" προς το λόφο Βώκου -Θηβών, σύμφωνα με τον Ιωάννη Α. Μελετόπουλο βρέθηκαν διάφορα ταφικά αρχαία αντικείμενα, πολλά επιτύμβια. όπως επιτύμβια στήλη του 4ου π.Χ αιώνα που φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με αριθμό 872, καθώς και πολλά άλλα που συνέλεξε και παρέδωσε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, όπου μπορεί να τα δει κάθε ενδιαφερόμενος.
Πολλές επιτύμβιες πλάκες από το Βόρειο Νεκροταφείο είχαν πεταχτεί κατά τη διάρκεια των αιώνων στα αβαθή νερά του Αλιπέδου πιο κάτω.
Από εκεί αργότερα η βυθοκόρος έβγαλε πολλές τέτοιες στήλες, λουτροφόρους, αναθηματικά ανάγλυφα με επιγραφές κλπ. Σε μία εξ αυτών μία γυναίκα που κρατούσε καθρέπτη, ήταν πάνω σε ένα βάθρο για προτομή με τη φράση ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΥΚΝΟΥ ΑΝΑΦΛΥΣΙΟΣ, μια λουτροφόρο που έγραφε ΠΕΙΣΙΚΡΑΤΕΙΑ, ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΣΟΥΝΙΕΥΣ κι ένα επιτύμβιο με τον πένθιμο-και τόσο διαχρονικό-νεκρικό αποχαιρετισμό:
«Πάντων ανθρώπων νόμος εστί κοινός το αποθανείν.
Ενθάδε κείται Θεοίτης παις Τελέσωνος Τεγεάτης Τεγεάτου και μητρός Νικαρέτης χρηστής γε γυναικός.
Χαίρετε οι παριόντες, εγώ δε γε τα μα φυλάττω». (Δημήτρης Κρασονικολάκης έγραψε).
Tα διάφορα ευρήματα, κυρίως τα επιτύμβια, μας βοηθούν να μάθουμε ονόματα αρχαίων γυναικών, σημαντικών ή
ασήμαντων.
Ετσι από τα ευρήματα στο χώρο του Βόρειου Νεκροταφείου του Πειραιά (Αγιά Σοφιά -Λεύκα) μαθαίνουμε από τα επιτύμβια που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, ότι τέλη του 5ου αρχές του 4ου π.Χ αιώνα έζησαν στον Πειραιά η Λυσσαρέτη, η Αρτεμισία, η Ειρήνη, μέτοικος από το Βυζάντιο, η Νικοστράτη, η Νικησσούς, η Αριστάρχη, η Αμενόκλοια κόρη του Ανδρόμενου, η Αριστοδίκη, η Μενίππη, η Νικαρέτη, η Πεισικράτεια. >>>>>
Για το λόγο αυτό πριν από την εκτέλεση έργων θα γίνουν δοκιμαστικές τομές για να διαπιστωθεί τι υπάρχει στο υπέδαφος. /29-5-11/
Το Ασκληπιείο του Πειραιά, κατά μία εκδοχή, βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα το «αγίασμα» της Ζωοδόχου Πηγής στη διασταύρωση των οδών Ανδριανουπόλεως και Μακεδονίας 18, στην πλαγιά του λόφου Βώκου.
Ας δούμε την περίπτωση αυτή, γιατί έτσι και αλλιώς έχει ενδιαφέρον.
ΑΛΛΕΣ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ -ΚΑΣΤΕΛΑ ΑΛΛΕΣ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΚΕΝΤΡΟ ΑΛΛΕΣ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΤΕΡΨΙΘΕΑ
ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΑΛΛΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ
© KOUTOUZIS.GR Αναδημοσίευση επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή www.koutouzis.gr .