Οι πρώτοι ταξιδιώτες   στον Πόρο

   *** Ο Τούρκος ερευνητής και ταξιδευτής Ευλιγιά Τσελεμπί αναφέρει ότι το 1670 ο Πόρος ήταν το μοναδικό νησί  στο οποίο δεν υπήρχε τούρκικη φρουρά και όπου οι χριστιανοί πειρατές αντάλλασαν τους μουσουλμάνους αιχμαλώτους τους. Αναφέρει ακόμα ότι ο Πόρος αριθμούσε πάνω από 15.000 κατοίκους κατατάσσοντας έτσι το νησί σε μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της εποχής.

      Το 1676   ο  Άγγλος,  George Wheler  επισκέφθηκε τον Πόρο και το ναό του Ποσειδώνα.

      Δώδεκα χρόνια αργότερα  μια μορφωμένη γυναίκα, Σουηδέζα, η Anna Åkerhielm, βρέθηκε σε ένα καράβι στο λιμάνι του Πόρου.  Δεν ξέρουμε αν  επισκέφτηκε το  ναό  αλλά  σίγουρα ήξερε γι αυτόν  όπως και για το γεγονός ότι ο ρήτορας Δημοσθένης πήρε δηλητήριο και πέθανε εκεί το 322 π.Χ.   Η Anna Åkerhielm ήταν συνοδός της συζύγου του Otto Wilhelm von Königsmarck, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τις επίγειες δυνάμεις υπό τον Francesco Morosini, στον πόλεμο της Βενετίας κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από το 1686 ως το 1688.

  ***Το 1688  το λιμάνι  του Πόρου αποτελούσε  ορμητήριο  των Ενετών, γι  αυτό και οι Τούρκοι άργησαν  πολύ εγκατασταθούν  στην περιοχή της Τροιζηνίας. Η ενετοκρατία κράτησε από το 1484 - 1715.  Ηταν άλλωστε και τα  ναυπηγεία που τους ενδιέφεραν. Από εκεί τον Ιούλιο του 1688 οι Ενετοί  ξεκίνησαν για τον Ευβοϊκό, για την κατάληψη  της Χαλκίδας. (Ιστ.Ελ. Εθνους ΙΑ σελ. 19-38).Επικρατούσε ο νέος Ενετο- Τουρκικός πόλεμος (από το 1685).

 ***  Στη διοικητική διαίρεση που καθιερώθηκε από τους Ενετούς, σύμφωνα με την απογραφή του 1700, στη διοίκηση του Πόρτο Πόρο (Πόρος)  περιλαμβάνονταν τα Μέθανα   τα  χωριά Δαμαλάς, Βαλαριό, Φανάρι και η Επίδαυρος.

***   Τον  Απρίλιο  του  1688 ενώ ναυλοχούσε στον Πόρο ο στόλος  του Ενετού Ναυάρχου  Φραγκίσκου Μοροζίνι, ήρθε το μήνυμα του θανάτου του Ενετού Δόγη Αντωνίου Ιουστινιάνη,  και η ανακήρυξη  του Μοροζίνι ως Δόγη της Βενετίας.

    Εφθασε μάλιστα εκεί  και το χρυσοποίκιλτο  πλοίο του Δόγη «Βουκένταυρος» με τα σύμβολα του αξιώματ;oς του   για  να  τον μεταφέρει  στη  Βενετία για  στην στέψη, πράγμα  που έγινε.

                                                    Ο  Μοροζίνι   και το  πλοίο «Βουκένταυρος»

         Όμως το 1693 ο Μοροζίνι ήρθε και πάλι  στο Ναύπλιο  και στον  Πόρο για να πολεμήσει τον μπέη  της Μάνης Λυμπέριο Γερακάρη, αλλά πέθανε ξαφνικά  από  κρίση λιθίασης  στις 27-12-1693. Ετσι ταριχεύτηκε και  η σορός του μεταφέρθηκε στη Βενετία για να ταφεί.  (Εγκ.Λεξ. ΗΛΙΟΣ  15,σελ.239)

      Ετ     To 1765 o Άγγλος Richard Chandler επισκέφτηκε τον Πόρο και την Καλαυρεία στα πλαίσια του «Μεγάλου Ταξιδιού» του. Στο βιβλίο του Travels in Asia Minor and Greece ΙΙ, Λονδίνο 1817, περιγράφει πως όταν έφτασε στο ιερό του Ποσειδώνα πάνω σ ένα γάιδαρο, είδε έντονη δραστηριότητα. Λιθοξόοι έκοβαν τους αρχαίους λίθους σε μικρότερα κομμάτια για να μεταφερθούν με υποζύγια στα πλοία που περίμεναν στο λιμάνι για να τα μεταφέρουν στην Ύδρα  όπου  χτιζόταν το μεγάλο μοναστήρι.  

Το νησί περιήλθε στην τουρκική κατοχή το 1718, με τησυνθήκη του Πασάροβιτς (Passarowitz), η οποία οδήγησε στην

οριστική εκδίωξη των Ενετών. Έκτοτε ο Πόρος υπάγεται στηνηγεμονία του Καπουδάν Πασά, έχοντας πάντοτε έναν

βοεβόδα

(διοικητή).

Κατά την Επανάσταση του 1770 (Ορλωφικά), ο Αλέξης Ορλώφ  εγγκατέστησε  το ναυαρχείο του στο νησί.

    Αργότερα  επισκέφθηκε τον Πόρο   ο William Gell  ο οποίος πήγε στο ναό  του Ποσειδώνα  και  είδε να σώζονται ακόμη στην εποχή του τμήματα του εσωτερικού του ναού   του σηκού και της πλακόστρωσης, ενώ ο Edward Dodwell, που ταξίδεψε στην Ελλάδα μεταξύ του 1801 και 1806 σχολιάζει όχι μόνο το ναό του Ποσειδώνα αλλά και άλλα μνημεία στο Ιερό. Είδε δόμους ενός κυκλικού οικοδομήματος, που θεώρησε ότι προέρχονταν από το ταφικό μνημείο του Δημοσθένη.  

                                                          Ο    ΠΟΡΟΣ    ΤΑ  ΕΠΟΜΕΝΑ  ΧΡΟΝΙΑ

       Τα επόμενα  χρόνια   διαρκούσης της Τουρκοκρατίας  στην υπόλοιπη Ελλάδα, ο Πόρος και  η   γύρω  περιοχή ανέπτυξαν   το   εμπόριο   και τη ναυτιλία,  και δημιούργησαν ένα  αρκετά μεγάλο στόλο από εμπορικά πλοία.

      Αλλά το  πολεμικό  ναυτικό του δεν απέκτησε φήμη όπως της Ύδρας ή των Σπετσών, διότι   η εγκατεστημένη στην Τροιζηνία ισχυρή Τουρκική φρουρά  αφ ενός, περιόριζε τη  συμμετοχή σε πολεμικές  δραστηριότητες, αφ ετέρου  οι ίδιοι οι Ποριώτες  ήθελαν να ζουν ειρηνικά, για να απολαμβάνουν  τα αγαθά της  ειρήνης.

       Αφού κι  ο τούρκος διοικητής  που ήταν  εγκατεστημένος στον  οικισμό «Πασά», το σημερινό Αγιο Κωνσταντίνο,  δεν επενέβαινε στις καθαρά τοπικές υποθέσεις του Πόρου, τις οποίες ρύθμιζαν οι προεστοί.  Ωστόσο  εφαρμοζόταν το Μουσουλμανικό   Δίκαιο  και  συχνά  καταργούσε  ακόμα  και  έθιμα, όπως π. χ.   το   έθιμο  της αδιάθετης περιουσίας  εκλιπόντος που  έπαιρνε  η πρωτότοκη κόρη. Σύμφωνα με αυτό το δίκαιο, στον Πόρο, κληρονομούσαν όλα τα παιδιά, αγόρια και  κορίτσια, κι αν δεν υπήρχαν, κληρονομούσαν εκείνοι που  είχαν περιποιηθεί  τον εκλιπόντα.

==  Το Φεβρουάριο του 1790 πέρασε από τον Πόρο ο  Παναγιώτης Κοδρικάς (1750/55-1827), επιφανής Φαναριώτης, γραμματέας Φαναριωτών Ηγεμόνων και εν συνεχεία διερμηνέας στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας και λόγιος, ο οποίος   έμεινε οκτώ ημέρες φιλοξενούμενος στην "οικία Νικολάου Παπαμάρκου", αποκλεισμένος από την κακοκαιρία. Μία απ' αυτές τις ημέρες - Τρίτη 26 Φεβρ.1790- έφθασε μέχρι το "χωρίδιον Μαζώματα", για το οποίο δεν μας λέει τίποτα άλλο, ίσως γιατί δεν θα του έκανε καμία εντύπωση ο μικρός αυτός και άσημος οικισμός.

   Το όνομά του  οικισμού προήλθε πιθανόν από  το γεγονός ότι δημιουργήθηκε από εγκατάσταση προσφύγων άγνωστης σήμερα προέλευσης.

     Από συζητήσεις με ντόπιους  μαθαίνουμε ότι το χωριό διαλύθηκε μερικές δεκαετίες μετά την επανάσταση του 1821 και οι κάτοικοι του σκορπίστηκαν στη Τροιζηνία και αλλού. Σήμερα αυτός που θα επισκεφθεί τον λόφο πάνω από το Βίδι, εκεί δηλαδή που ήταν κάποτε τα ΜΑΖΩΜΑΤΑ  ή  ΜΑΖΕΜΑ, με δυσκολία θα βρει κάτι από τα ερείπια του οικισμού αυτού. Τα ΜΑΖΩΜΑΤΑ είναι ένα από τα τρία έρημα χωριά της Τροιζηνίας - τα άλλα δύο είναι η Στέρνα Γαμπρού και η Παναγίτσα που βρίσκονται στη Χερσόνησο των Μεθάνων».

Κατά    τα  χρόνια 1794-1795 τα νησιά λυμαινόταν ο πειρατής Ανδρέας  Τσάκωνας, σε συνεργασία με τον  Ζαχαρία Μπαρμπιτσιώτη.

Στα τέλη  του  1770 έφτασε στον  Σαρωνικό  μοίρα του ρωσικού στόλου με αρχηγό τον Αλέξη Ορλώφ, για να υποκινήσει τους υπόδουλους Έλληνες σε εξέγερση κατά των Τούρκων, που την εποχή εκείνη βρίσκονταν σε εμπόλεμη κατάσταση με τους Ρώσους. Μετά  από μια  αποτυχημένη  ναυμαχία με τον τουρκικό στόλο τον Οκτώβριο του 1770 στην Λήμνο,  έστησε το ναυαρχείο του στον Πόρο. Από εδώ, μένοντας άπρακτος για τρία χρόνια, διοικούσε δεκατέσσερα νησιά του Αιγαίου που είχε στην κατοχή του. Ο Ορλώφ κατασκεύασε τις ρωσικές αποθήκες στη θέση που είναι σήμερα το Κ.Ε.ΠΟΡΟΣ. Εκτός από τις αποθήκες κατασκεύασε φούρνο, μαγειρεία και άλλα κτίρια για την υποστήριξη του στόλου του. Τα κτίρια αυτά αγόρασε το Ελληνικό κράτος το 1834 όταν ίδρυσε εκεί τον πρώτο Ναύσταθμο του Ελληνικού κράτους.  Αργότερα η   Ναυτική Ρωσική Υπηρεσία κατασκεύασε καινούριες το 1834 στην περιοχή του Νεωρίου, που σήμερα λέγεται Ρωσικός Ναύσταθμος.  

  Ο χώρος παραχωρήθηκε στην Ρωσική Κυβέρνηση από την τότε Δημογεροντία του Πόρου, σε ένδειξη ευχαριστίας για την προσφορά του Ρωσικού στόλου στην Ελληνική υπόθεση. Την ιδιοκτησία των αποθηκών και των φούρνων του Ρωσικού Ναυστάθμου διατήρησαν οι Ρώσοι με την επιτήρηση μισθοδοτούμενου φύλακα μέχρι το έτος 1900, οπότε ο πρεσβευτής της Ελλάδος στην Πετρούπολη, Αλ. Τομπάζης, γνωρίζοντας την ερειπωμένη κατάσταση τους έπεισε Στην Ρωσική Κυβέρνηση να παραχωρήσει την κυριότητά τους στην Ελληνική Κυβέρνηση. Τελευταίος φύλακας που πληρωνόταν από την Ρωσική Πρεσβεία αναφέρεται ο Παναγιώτης Σαλωνίτης και μετά τον θάνατό του η γυναίκα του.

Το Ελληνικό Δημόσιο παραχώρησε την περιοχή του Ρωσικού Ναυστάθμου με τα παλαιά κτίρια στον ιδιώτη Ν. Σχίζα. Αργότερα έγιναν και άλλες μεταβιβάσεις από ιδιώτη σε ιδιώτη.   Τελικά, το 1989, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, τα κτίρια αυτά του Ρωσικού Ναυστάθμου χαρακτηρίστηκαν ως ιστορικά και διατηρητέα μνημεία και ορίστηκε ζώνη προστασίας 100 μέτρων γύρω από το περίγραμμα των κτιρίων. Σήμερα η παραλία του Ρωσικού Ναυστάθμου έχει καθαρή άμμο και θάλασσα κατάλληλη για μπάνιο, ενώ στην θαλάσσια περιοχή του κόλπου ελλιμενίζονται το καλοκαίρι.

Πάντως γεγονός είναι ότι ο Πόρος δεν ήταν υπό στενό τουρκικό κλοιό.

Παρ όλα αυτά  ο  Πόρος, όπως η Ύδρα  και  οι  Σπέτσες, εκτός από τον κεφαλικό φόρο,  το φόρο στα χωράφια, στα παραγόμενα αγαθά και τα τελωνιακά, ήταν υποχρεωμένος να  στέλνει, όποτε υπήρχε εκστρατεία  των Τούρκων , ναύτες και να   πληρώνει  τις   μισθοδοσίες.  Το Δεκέμβριο του 1797 ,  όταν  ο   κατακτητής  Χουσεϊν  Καπουδάν πασάς ετοιμαζόταν  να  επιτεθεί  κατά  του Πασβάνογλου,   ζήτησε  και έλαβε φυσικά, από τον Πόρο 100 ναύτες.    Από το 1802   και  μετά,   ο  Πόρος  διοικητικά   ανήκε  στην   Ύδρα ,   η   οποία  είχε  διοικητή τον Γεώργιο Βούλγαρη.   Αυτός  είχε  διοριστεί  με  τουρκικό διάταγμα του  Χουσεϊν.    Αποστολή του Βούλγαρη ήταν να επιβλέπει  και  να μεριμνά για την ησυχία στην Υδρα, τον Πόρο και τις Σπέτσες, αλλά και για την εφαρμογή των διαταγών του Καπουδάν  πασά, όσον αφορούσε στη στρατολογία ανδρών και τις επιτάξεις των πλοίων.   Πάντως  και  ο     Βούλγαρης δεν αναμειγνυόταν  στις τοπικές υποθέσεις του Πόρου.  Κατά τη διάρκεια της  διοίκησής του πέτυχε   πολλά προνόμια, υπέρ των κατοίκων των νησιών.

    Το 1806, λίγο πριν  Ρωσία-Τουρκία μπουν και πάλι σε πόλεμο, μια ρωσική μοίρα με    αρχηγό τον ναύαρχο Σινιάβιν, βγήκε στο Αιγαίο  και εξώθησε  τους  νησιώτες σε εξέγερση   και   αναμέτρηση   με   τον   τουρκικό στόλο. Τότε  οι  Ρώσοι,  με τη  βοήθεια  των Ποριωτών έφτιαξαν στον Πόρο τον Ρωσικό Ναύσταθμο, λίγο  μετά   το μεγάλο Νεώριο, όπως είπαμε,  τα  δε  ερείπιά  του σώζονται   όπως τα ξέρουμε σήμερα.  Tότε   βγήκαν πολλοί στη  θάλασσα, αλλά το κίνημα απέτυχε.

     Εκκλησιαστικά  η περιοχή   υπαγόταν στην Επισκοπή  Δαμαλά  που εχρονολογείτο  από το 886 μ.Χ., αναφερόταν δε ως επισκοπή Δαμαλών και Πεδιάδος μέχρι του έτους 1825. Ερείπια του ναού της Επισκοπής σώζονται σήμερα πλάϊ   στο ιερό του Ιππόλυτου.

Ο επίσκοπος Ιωνάς

        Αυτό αποδεικνύεται από δύο έγγραφα  προς  τoυς προεστούς της Υδρας, του  1812 και  έχουν υπογραφή  τoυ   επισκόπoυ  Δαμαλών  Ιωνά  Κωνσταντινίδη.   Η  Επισκοπή ιεραρχικά  υπαγόταν   στη Μητρόπολη Κορινθίας.

          Ο Iωνάς γεννήθηκε στα Καλάβρυτα το 1765.  Δεν σπούδασε πολύ    αλλά   διακρίθηκε  για   το   κοφτερό μυαλό  του.  Το 1801  χειροτονήθηκε  επίσκοπος  και  τοποθετήθηκε  στο  Δαμαλά ως το 1833, οπότε από τον Οθωνα  καταργήθηκε  η Επισκοπή του. Μυήθηκε στη  Φιλική  Εταιρία,  εργάσθηκε  με  ζήλο και επέτυχε να μεταδώσει τις ιδέες αυτές.

     Πολλοί  Σοφικίτες   και  Κρανιδιώτες έρχονταν και κατηχούντο από αυτόν. Γι αυτό  κατά την έκρηξη της Επανάστασης, ο επίσκοπος Δαμαλών Ιωνάς  βρέθηκε επικεφαλής σοβαρού αριθμού ενόπλων ανδρών. Αυτούς   τoυς   οδήγησε  σε πολιορκία   της Κορίνθου, αφού   πρώτα απελευθέρωσε την περιοχή τoυ.  Αλλά  όταν  τoυ  επετέθη ο Κεχαγιάς Βέης  Μουσταφάς, υποχώρησε  μαζί   με  άλλους.   Κατά  τη  διάρκεια  της  φυγής έπεσε από  το μoυλάρι   τoυ,  και    μόλις  κατόρθωσε   να αποφύγει την αιχμαλωσία. Μετά την άλωση της Τρίπολης, ευλόγησε   την πύλη του Ακροκορίνθου που είχε ελευθερωθεί   και μπήκε  πρώτος μαζί με τον Κολοκοτρώνη.   Αργότερα  χρημάτισε  υπουργός Παιδείας- Θρησκείας,  στην προσωρινή κυβέρνηση   του 1823.Το 1830 ο Ιωάννης Καποδίστριας τον διόρισε τοποτηρητή Ναυπλίας και μέλος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, που σκοπό είχε την διευθέτηση πολλών εκκρεμοτήτων που αφορούσαν κυρίως στην διοίκηση της Εκκλησίας.

    Μαζί του ήταν  και  ο  πρωτοσύγκελος Αμβρόσιος  Σιναϊτης.

                   ΑΝΕΡΓΙΑ  

         Το φθινόπωρο του 1826, έφθασαν στον Πόρο μερικοί πρόκριτοι της Υδρας  για να  αποφύγουν κίνδυνο κατά της ζωής τους, όπως ο ναύαρχος  Μιαούλης, οι Γιακουμάκης και  Μανώλης Τομπάζης και ο Δημ.Βούλγαρης.

         Ο    κίνδυνος προερχόταν από τους ναύτες τους, γιατί   οι πρόκριτοι    δεν   είχαν πια  χρήματα να τους πληρώσουν και να ξεκινήσουν τα καράβια.

        Και   οι  ναύτες  γύριζαν χωρίς δουλειά εδώ και κει. Στη  δεινή εκείνη περίσταση  αυτός ναυτικός  λαός,  παροθούμενος από τη δυστυχία   που ποτέ της δεν στάθηκε καλός σύμβουλος, θυμήθηκε πως   δεν είχε πάρει δίκαια το μερτικό τoυ   από τη λεία του πολέμου του προηγουμένου έτους  και επαναστάτησε.

         Στον Πόρο οι πρόκριτοι ειδοποιήθηκαν να επιστρέψουν στην Υδρα για

να ρυθμίσουν το θέμα, αλλά αρνήθηκαν.

         Τέλος   την πληρωμή των ναυτών ανέλαβε , στις 5 Δεκεμβρίου 1826,  ο άγγλος  πλοίαρχος Σπένσερ, ο οποίος και επισκέφθηκε τον Πόρο, και το θέμα  ρυθμίστηκε.     Τότε  μεταφέρθηκε στον Πόρο και το πλοίο του Μιαούλη  για επισκευή, στους ταρσανάδες  που λειτουργούσαν  εκεί που δημιουργήθηκε το   προγυμναστήριο.

****  1827, Ιούλιος 9.  Ο Βρετανός ναύαρχος Κόχραν και ο φιλέλλην Τόμας με τα πλοία “Ελλάς” και “Σωτηρία” καταναυμαχούν στην Γλαρέντζα Ζακύνθου 4 αιγυπτιακά πολεμικά. Από αυτά, 2 αιχμαλωτίστηκαν, μεταφέρθηκαν στον Πόρο και πήραν τα ονόματα “Ύδρα” και “Αθηναΐς”.

****   Για τις αρχαιότητες της Τροιζηνίας  ο  στρατηγός   Μακρυγιάννης που είχε  αντιληφθεί τη βαθύτερη σημασία του Αγώνα γράφει  στ' απομνημονεύματά του: "Υπήρχαν δυο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια - φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλεια είχαν. Όταν χάλασαν τον  Πόρο, τα' χαν πάρει κάτι στρατιώτες και στ' Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων - χίλια τάλλαρα γύρευαν… Πήρα τους στρατιώτες και τους μίλησα: Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι' αυτά πολεμήσαμε!".

                       ΔΙΠΛΩΜΑΤΕΣ  -   ΠΡΟΞΕΝΟΙ   ΣΤΟΝ  ΠΟΡΟ

      Τα πρώτα χρόνια μετά την Επανάσταση  του 1821, την απελευθέρωση  και τη σύσταση  του νέου Ελληνικού Κράτους, ο Πόρος  διέθετε και……. Διπλωματικό  Σώμα:

=== Το  1828   υπήρχε  στον Πόρο  πρόξενος  της Γαλλίας, ο  Σαντόν,  και  όπως αναφέρεται  έμενε  με το  διερμηνέα του, στο σπίτι του Νικόλαου Χατζή. Μετά ο γάλλος πρόξενος ενοικίασε το σπίτι του Παντελή Ευσταθίου.

===  Πρόξενος της Ρωσίας το 1828  ήταν ο Ιωάννης Βλασσόπουλος ο οποίος, διέμενε  αρχικά  στο σπίτι  του Γεωργίου Τριζώνη, με το  ζωγράφο  του, αλλά μετά νοίκιασε  το σπίτι του Αναστάση Κιζάνη, στην Πούντα, σπίτι που υπάρχει ακόμα και σήμερα. Ο Βλασσόπουλος  δεν ήταν Ποριώτης. Όμως είχε πάρει  μέρος σε ξεσηκωμούς εναντίον των Τούρκων – ήταν Φιλικός -, όπως στην Πάτρα,  στις 23 Μαρτίου 1821, που ήταν επικεφαλής  μαζί με τους   Παλαιών Πατρών Γερμανό, Ανδρέα Ζαΐμη, Ανδρέα Λόντο και Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλο.(http://greekhistory.freeservers.com/programa.htm ).

===  Υπήρχαν   ακόμη  προξενείο και   διπλωματικοί εκπρόσωποι   των Αγγλων  και των Αμερικανών.  

===  Ακόμα  και το 1920  υπήρχε στον Πόρο  Προξενείο της Γαλλίας: προξενικός πράκτωρ ήταν  ο Ν. Δεϊμέζης.

                ΟΙ  ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ  ΣΤΟΝ  ΠΟΡΟ  ΤΗΝ  ΠΕΡΙΟΔΟ  ΤΟΥ  1821

    Εχουμε γράψει πολλά  για την παρουσία των Ενετών στον  Πόρο, και τις βάσεις  των Ρώσων.

     Όμως το 1827  υπήρχε στον Πόρο  και Αμερικανική βάση. Αλλωστε στις 25 Νοεμβρίου του 1827 είχε εγκαινιαστεί  το αμερικανικό νοσοκομείο  με δοξολογία από τον επίσκοπο Δαμαλών Ιωνά.  

     Τέλος μεγάλη κοινωνική βοήθεια   προσέφεραν   οι φιλελληνικές οργανώσεις  για την ανακούφιση των αναξιοπαθούντων - ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα και λοιπά εφόδια -,  που μεταφέρθηκαν με αμερικανικά πλοία στον Πόρο.

   === Τον Αύγουστο του  1827  ο αριθμός των πτωχών στην περιοχή απέναντι του Πόρου υπερέβαινε  τους 2.000.

   Σε  επιστολή  της Αντικυβερνητικής Επιτροπής  από τον Πόρο  προς τον J. Miller, στις 23 Μαΐου 1827, αναφέρεται   κατάσταση ορφανών για τη διανομή εφοδίων (Αντικυβερνητική Επιτροπή, φ. 233). Στην ΚΖ’ Συνεδρίαση της Γ’ Εθνικής Συνέλευσης, στις 9 Απριλίου 1827 «ανεγνώσθη αναφορά των Ποριωτίδων χηρών, ζητουσών περίθαλψιν, επειδή έχασαν τους άνδρας των εις τον πόλεμον» (ΑΕΠ [3] ενθ. αν. τ. 1, σελ. 477). Ήδη τον Μάρτιο του 1827 είχαν αναφερθεί 140 χήρες (επιστολή Κωνσταντίνου Γ. Δουζίνα, 3 Μαρτίου 1827 στη Γενική Εφημερίδα της 16 Μαρτίου 1827) ενώ κατά την απογραφή του Ιουνίου 1828 έχουν, όπως αναφέρθηκε, καταγραφεί 175. 

***  Ο J. Miller, συνοδός και διαχειριστής του φορτίου του πλοίου Chancellor που έστειλαν τα Φιλελληνικά Κομιτάτα της Νέας Υόρκης και Ώλμπανυ για την ανακούφιση των αναξιοπαθούντων, αναφέρει ότι τον Αύγουστο του 1827 ο αριθμός των πτωχών στην περιοχή απέναντι του Πόρου υπερβαίνει τους 2.000 (Jonathan P. Miller, The condition of Greece in 1827 and 1828, New Υork 1828).

+++  Καρπός των προσπαθειών που κατέβαλλαν οι αμερικανοί φιλέλληνες για τη βοήθεια προς τους Έλληνες, ήταν να ναυλωθούν και φορτωθούν σε διάστημα 18 μηνών 8 πλοία με ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα και λοιπά εφόδια για τη διανομή τους στους πενόμενους αμάχους της Πελοποννήσου και των νησιών. Τα πλοία ήταν τα ακόλουθα: Thontine (άφιξη στον Πόρο 19 Μαρτίου 1827), Chancellor (Πόρος, 1 Μαϊου 1827), Six Brothers (Ναύπλιο, 7 Ιουλίου 1827), Levant (Πόρος, 27 Αυγούστου 1827), Statesman (Πόρος, 9 Σεπτεμβρίου 1627), Jane (Ναύπλιο, 5 Νοεμβρίου 1827 για μερική εκφόρτωση και έπειτα Πόρο), Herald (Πόρος, 26 Ιουλίου 1828) και Suffolk (Αίγινα, 12 Νοεμβρίου 1828). Για την αμερικανική βάση στον Πόρο βλ. J. Miller ένθ. αν και Henry A. V. Post, A visit to Greece and Constantinople in the year 1827-1828, N. York 1830. Για τη δράση γενικά των Αμερικανών στην Ελλάδα βλ. Stephen A. Larrabee (μετ. Ν. Παπαγιάννη), Ελλάς 1775-1865, πως την είδαν οι Αμερικανοί, Αθήναι (χ.χ) και Χρ. Δ. Λάζου, Η Αμερική και ο ρόλος της στην Επανάσταση του 1821, τ. 2. Αθήνα 1984.                                       ΑΝΤΩΝΗΣ   ΒΙΡΒΙΛΗΣ

                                           ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ    ΤΩΝ  ΞΕΝΩΝ

        Ομως οι παρεμβάσεις των ξένων, δεν έλειψαν ούτε στιγμή, όπως θα δούμε και πιο κάτω.  Μεταξύ  των άλλων και αυτών  των  Ρώσων, που είχαν καταφέρει  σε περιόδους ειρήνης με τους Τούρκους  να εισχωρήσουν  στην περιοχή του Πόρου.

      Πρώτος  ήρθε στην  Ελλάδα ο  Ρώσος ναύαρχος Σινιάβιν   που έδρασε  στη  Μεσόγειο κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους.  Περί  το 1802  βοήθησε τους  Έλληνες αρματολούς και κλέφτες της   Ηπείρου και  της Ρούμελης να ταχ0ούν στη στρατιωτική υπηρεσία της Ιονίου Πολιτείας. 'Επίσης συνεργάστηκε  με  τους  `Υδραίους  και άλλους πλοιάρ­χους για τη διενέργεια καταδρομών εναντίον των  Τούρκων.  Αυτός κατά  πάσα πιθανότητα ξεκίνησε τη δημιουργία του Ρωσικού Ναυστάθμου  στον  Πόρο  το 1806, ερείπια του οποίου σώζονται σήμερα.

*** Το 1989 με την  υπ αριθμ.  ΥΠ.ΠΟ/ΔΙΑΑ ΙΙ/Γ/1482/25880/5-6-1989 απόφαση  της τότε  υπουργού Μελίνας Μερκούρη, και σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1469/50, περί προστασίας έργων τέχνης και οικοδομημάτων  μεταγενεστέρων  του 1830, έχει χαρακτηριστεί  ιστορικό διατηρητέο μνημείο, διότι  αφ ενός παρουσιάζει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον,  ως δείγμα κτιρίου  ειδικής χρήσης,  και αφ ετέρου έχει συνδεθεί με τη νεώτερη ιστορία του Πόρου των πρώτων χρόνων  της δημιουργίας  του Ελληνικού Κράτους.

   Με την ίδια απόφαση « ορίζεται ζώνη προστασίας  100 μέτρων γύρω  από το  περίγραμμα  των κτιρίων».

     Είχε  αποθήκες και φούρνους, που  τροφοδοτούσαν  το  ρωσικό   στόλο. Επίσης  είχε  χώρους ενδιαιτήσεως   ψυχαγωγίας (μπιλιάρδα κ.ά.).  

     Πολλά μπιλιάρδα υπήρχαν  μέσα στη πόλη  του Πόρου  σε καλά  οικήματα. Οι περιηγητές, όπως ο  Αμπέρκρομπυ, τα αναφέρουν  για  το θόρυβο που έκαναν οι μπίλιες  που συνοδευόταν από  τις φωνές των μεθυσμένων Ρώσων! 

       Πολλοί   Ρώσοι έμεναν   σε όμορφα σπίτια  του Πόρου, και με τον τρόπο  τους  συνέβαλαν στη διαμόρφωση της κοινωνίας του.  Δημιούργησαν μάλιστα και σχολείο.  Μέχρι το 1902 ο Ρωσικός Ναύσταθμος  ήταν  σε  ρωσική  ιδιοκτησία, αλλά μετά, με διάταγμα του Τσάρου Νικολάου Β, επανήλθε στο   Ελληνικό δημόσιο. Λέγεται ότι αυτό έγινε με  εισήγηση του Ποριώτη  Αλέξανδρου Τομπάζη που ήταν πρεσβευτής στην Πετρούπολη.  Ως τότε φυλασσόταν  από διάφορους  που πληρώνονταν  από τη Ρωσική Πρεσβεία. Τελευταίος φύλακας  αναφέρεται  ο Παναγιώτης  Σαλωνίτης- και μετά το θάνατό του η γυναίκα του. Το 1935  ο χώρος επωλήθη  από το Δημόσιο στον Νικ. Σχίζα και μετά ακολούθησαν άλλοι.
  

   Ο ΝΑΥΑΡΧΟΣ  ΛΟΓΓΙΝΟΣ ΧΕΫΔΕΝ

      Τέλη του 1827, όταν οι τρεις προστάτιδες δυνάμεις -Αγγλία-Ρωσία και Γαλλία­ συνεργάστηκαν και νίκησαν την   τουρκική   αρμάδα, ο ρώσος ναύαρχος Χέϋδεν,   θέλησε να   κάνει  τις δικές του εντυπωσιακές κινήσεις. Ήρθε , λοιπόν στον Πόρο,  στον , νεαρής ηλικίας, ρωσικό ναύσταθμο, για  να  δείξει  ότι  η  Ρωσία,  έχει εκεί βάση. Για  να  εντυπωσιάσει   μάλιστα,   δώρισε   στον   Πόρο,   τη  δεξιά άγκυρα της ναυαρχίδας του -η οποία υπήρχε    μισοχωμένη στην άμμο , μπροστά στο ξενοδοχείο Τουρλακάκη, στο Μεγάλο Νεώριο. Φαίνεται  μάλιστα στα πλάνα της ταινίας « Μια ζωή την έχουμε» (1958). Τώρα βρίσκεται  στον κήπο  του ξενοδοχείου  « ΑΓΚΥΡΑ», από την οποία πήρε και το όνομά του.Λέγεται , όμως, ότι αυτή η άγκυρα  είναι από ένα  πλοίο "ΟΛΓΑ"  που διέλυσε  εκεί ο υδραίος  επιχειρηματίας  Α. Καλατζής.

   Σκηνή από την ταινία.

      Ο  κόμης  Λογγίνος  Χέϋδεν  (1772-1850) Ρώσος Ναύαρχος , διακρίθηκε  για την ανδρεία του και τις οργανωτι­κές του ικανότητες.  'Επί τσάρου Νικολάου ταυ Α' και  ενώ  διαρκούσε  ακόμη ή 'Ελληνική 'Επανάσταση, σε εκτέλεση συμφωνίας μετά των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων ο  Χέϋδεν εστάλη στη  Μεσόγειο το 1827 για να λάβει  μέτρα   για την καταστολή της  πειρατείας  και την  παρακολούθηση  του Τουρκικού στόλου από κοινού μετά   του 'Αγγλικού και Γαλλικού Ναυτικού.   Η εποχή αυτή ήταν  πολύ κρίσιμη  διότι ήταν σε εξέλιξη η  εισβολή του Ιμπραήμ.    'Ο Χέϋδεν  ενήργησε  διπλωματικότατα  και έπεισε τους δύο άλλους ναυάρχους, Δεριγνύ και Κόδριγκτων ότι έπρεπε να εφαρμόσουν το  πρωτόκολλο  που υπεγράφη στο Λονδίνο το 1827 υπέρ της Ελλάδος.  Και έτσι τους παρέσυρε  στη  σωτήρια,  για την Ελληνική Επανάσταση, ναυμαχία  του Ναυαρίνου  τον Οκτώβριο του 1827.  Τα πλοία ξεκίνησαν  από τον Πόρο

     Μετά ο Χέϋδεν παρέμεινε στον Πόρο, και ναυλοχούσε  στο Ρωσικό Ναύσταθμο. Όταν ήρθε ο Καποδίστριας συνεργάστηκε μαζί του, αλλά  διαφώνησε  στο θέμα της Κρητικής Επανάστασης και ζήτησε να αντικατασταθεί.  Ετσι επέστρεψε στη Ρωσία και έγινε υπασπιστής του Τσάρου.  

    Η  ΚΟΙΝΩΝΙΑ  ΠΟΡΟΥ  - ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΡΙΩΤΩΝ  ΤΟ 1821

                         Ο     ΙΩΑΝΝΗΣ      ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

    Ο Ιωάννης Καποδίστριας, που εξελέγη Κυβερνήτης της Ελλάδος  από την Γ Εθνοσυνέλευση, Κερκυραίος την καταγωγή, και μέχρι τότε υπουργός του τσάρου Αλέξανδρου, έφθασε στο Ναύπλιο στις 8 Ιανουαρίου 1828 με το αγγλικό δίκροτο «Γουωρσπάϊτ».    Κι αφού έμεινε δύο μέρες, με το ίδιο πλοίο, αναχώρησε για την Αίγινα, που  όρισε  ως  πρωτεύουσα του νεοσύστατου κράτους.

   Στις 11 Ιανουαρίου του 1828 το αγγλικό πολεμικό πλοίο Warspite με κυβερνήτη τον Ουίλλιαμ Πάρκερ συνοδευόμενο από άλλα πλοία που εκπροσωπούσαν τις Μεγάλες Δυνάμεις (Γαλλική κορβέτα "Ήρα" και Ρωσική "Ελένη") με προπορευόμενο το ελληνικό βρίκι "Έκτορας", έφτασαν στα ανοιχτά του Πόρου. Εκεί ακούστηκαν 20 κανονιοβολισμοί. Ήταν η ελληνική φρεγάτα "Ελλάς" με τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη. Με αυτόν τον τρόπο ο Έλληνας ναύαρχος θέλησε να τιμήσει και να προϋπαντήσει τον πρώτο Κυβερνήτη το νέου Ελληνικού Κράτους: τον Ιωάννη Καποδίστρια.     

  (20-1-1971 έγινε στην Αίγινα αναπαράσταση της άφιξής του, από το θίασο Μπ. Κράλιοβιτς με κείμενα του γράφοντος).

      Τότε το κράτος περιλάμβανε την Αργολίδα, τον Πόρο και ολόκληρη την Τροιζηνία, την Υδρα, τις Σπέτσες, τη Σαλαμίνα , τα Μέγαρα και την Αίγινα. Τόσο στο Ναύπλιο, στην Αίγινα και τον Πόρο (12-2-28) τον υποδέχτηκαν με ενθουσιασμό. Τότε  συναντήθηκε   με τους Ελληνες  αξιωματικούς στον Πόρο, έγινε δοξολογία, και επισκέφθηκε  τα  στρατεύματα στην Τροιζήνα, επικεφαλής των οποίων  ήταν ο  Δημήτριος Υψηλάντης.

        Αμέσως  επιδόθηκε  στη συγκρότηση  του  κράτους  και στην επίλυση των  προβλημάτων του. (Στις  σελίδες αυτές θα ασχοληθούμε  μόνο   με ότι αφορά τον Πόρο και γενικότερα την Τροιζηνία την οποία επισκέφθηκε:).

        Την 12 Φεβρουαρίου  ο  Ιωάννης Καποδίστριας, επισκέφθηκε τον  Πόρο, όπως μαρτυρεί  και το ανωτέρω "ρεπορτάζ"  της Γενικής Εφημερίδος της Ελλάδος,  αυθεντική φωτοτυπία.

        Ευρισκόμενος  στον Πόρο ο Κυβερνήτης υπέγραψε το διάταγμα 177/1828  με το οποίο ανέθεσε  στην Εθνική  Χρηματιστική Τράπεζα , μετέπειτα Εθνική Τράπεζα, αρμοδιότητες  Υπουργείου Οικονομικών.

       Στην αρχή του 1828, τα απομεινάρια του Τακτικού του Φαβιέρου βρίσκονταν εγκαταλελειμμένα στην Χίο ενώ τα πολλά άτακτα σώματα, λειτουργούσαν ως ληστοσυμμορίες, και ταλάνιζαν την επικράτεια μια και κάθε έννοια κρατικής διοίκησης και νομιμότητας είχε καταργηθεί και επικρατούσε παντού η αναρχία. Να σημειωθεί ότι εκτός από το Ναύπλιο, η Πελοπόννησος βρισκόταν υπό την κατοχή των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ, η Στερεά Ελλάς υπό τον Κιουταχή ενώ τα λίγα νησιά του Αιγαίου που απελευθερώθηκαν, ήταν έρμαια των πειρατών. 

      Η άφιξη του Καποδίστρια στις 12 Ιανουαρίου 1828 σηματοδότησε την σημαντικότερη προσπάθεια δημιουργίας τόσο Κράτους όσο και Τακτικού Στρατού. Ο Καποδίστριας αντελήφθη αμέσως την τραγική κατάσταση και σε 16 μόλις ημέρες (28 Ιανουαρίου 1828) συγκρότησε Πολεμικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του ώστε να συγκροτηθούν Κρατικός Τακτικός Στρατός και Πολεμικός Στόλος.

       Στην  Τροιζήνα  δημιούργησε ο  Καποδίστριας - διάταγμα  της 3ης Φεβρουαρίου 1828 -  το στρατόπεδο των Ελληνικών Δυνάμεων  της εποχής του - οργανώθηκαν οι 8 χιλιαρχίες. Τις πολεμικές σημαίες  επέδωσε ο ίδιος ο Καποδίστριας.  Από  εκεί ξεκίνησαν  τα στρατεύματα  του Καποδίστρια  με επικεφαλής τον Δημήτριο Καλλέργη και πήγαν στην Πλάκα του Πόρου για να καταστείλουν την επανάσταση του  Ανδρέα Μιαούλη.

     Επίσης  ίδρυσε  Επιμελητήριο  στον Πόρο  για τη μισθοδοσία  του   στρατού    και  καθιέρωσε  τον έλεγχο στην κατανομή συσσιτίου και πληρωμής μισθών.

     Τον Μάιο  του 1828 κατέφθασαν από τη Χίο στα Μέθανα τα υπολείμματα του Τακτικού  Στρατού του Φαβιέρου,  ο δε στρατηγός αναχώρησε  για τη  Γαλλία.

      Τότε     διορίστηκε  Διοικητής του Τακτικού ο Βαυαρός Συνταγματάρχης Εϋδεκ.

      Να σημειωθεί  ότι προσπάθειες  για τη δημιουργία τακτικού Στρατού  είχαν  γίνει το 1821, το 1822  και  το 1824 από το συνταγματάρχη  Ροδίου.

      Παράλληλα  διέταξε  γενική απογραφή που πραγματοποιήθηκε δύο φορές, το 1828 και το 1829.

     Ο Καποδίστριας δεν ήθελε Πανεπιστήμιο, γι αυτό ίδρυσε Κεντρικό Σχολείο στην Αίγινα,   Εκκλησιαστική   Σχολή, Ορφανοτροφείο, Νοσοκομείο  στον   Πόρο   (Μοναστήρι), Στρατιωτική στο Ναύπλιο, Νομική  στην Αθήνα-αργότερα- και Ναυτικών στην Υδρα. Στο Μοναστήρι εκκλησιαζόταν συχνά.

      Παρά τη συνταγματική απαγόρευση σύστασης ειδικών δικαστικών επιτροπών συστήθηκαν πολλές. Μία  από αυτές στον Πόρο, για να δικάσει κάποιους για κακούργημα. Μέλη της ήταν ο αδελφός του Βιάρος, ο Αλέξ. Μαυροκορδάτος, και ο Eμμαν. Τομπάζης. Η επιτροπή είχε δικαίωμα επιβολής ποινής θανάτου.

     Την πρωτομαγιά του 1828, ο Κυβερνήτης έφθασε με το δίκροτο «Νέλσων» στον Πόρο. Και από κει ανήγγειλε την κήρυξη του πολέμου της Ρωσίας κατά της Τουρκίας, καθώς και τη σύναψη δανείου 1.500.000 χάρτινων ρουβλίων με τη ρωσική Αυλή.

      Στις 20 Μαϊου πέθανε ο Αστιγξ -μετά δε από ένα χρόνο ο Καποδίστριας   τέλεσε λαμπρότατο μνημόσυνο και έστησε κενοτάφιο στο χώρο του Ναυστάθμου Πόρου .

      Στις  21 Μαϊου, τον επισκέφθηκαν στον Πόρο τέσσερις Μητροπολίτες, που είχαν περιοδεύσει      την   Ελλάδα  και  τον  ενημέρωσαν  δείτε εδώ. Στις  3  Ιουνίου ο Κυβερνήτης επισκέφθηκε την   Ελευσίνα. Επανήλθε  μετά τρεις ημέρες, για να βρει τα λαμπρά δείγματα της εύνοιας του  βασιλιά  της  Γαλλίας:  500. 000  φράγκα  για την ενίσχυση του Ελληνικού   Αγώνα, και τον Γάλλο πρόξενο, καθώς και το συνταγματάρχη Δεσενδενή, στη διάθεσή του. Στις 15 του ίδιου μήνα επέστρεψε στην Αίγινα. Λίγο μετά επικράτησε επιδημία  πανώλης, μικρής, όμως, έκτασης .

     Στις 24 Σεπτεμβρίου του 1828, συστήθηκε στον Πόρο το πρώτο ελληνικό ταχυδρομείο.Ακόμη  πήρε  μέτρα  για την προστασία  των αρχαιοτήτων, ίδρυσε ναυπηγεία στον Πόρο και το Ναύπλιο και, αργότερα, ασφαλιστική εταιρία στη Σύρο.  Επίσης  καθιέρωσε τους  Λιμενάρχες  και τους «υγειονόμους», που έκαναν  και  χρέη προϊσταμένων   των ταχυδρομείων. (ψήφισμα  28-9-1828).

   Ο Κυβερνήτης ήρθε πολλές φορές σε προστριβές με την οικογένεια Κουντουριώτη, γιατί η τελευταία δεν διέθετε το χτήμα της, στην Απάθεια Τροιζήνας, για  την  καλλιέργεια της πατάτας - μόλις είχαν φέρει το σπόρο από την Αμερική, και το χώμα του ήταν το πιο κατάλληλο.

   Οι Κουντουριώτες αρνούνταν να διαθέσουν το χτήμα τους γιατί η πατάτα ήταν άγνωστη  και δεν την έτρωγε κανείς. Ο Καποδίστριας έπεισε τελικά τους Κουντουριώτες και  διέθεσαν  ένα  μικρό  τμήμα.  Καλλιέργησε  την πατάτα, και όταν  έγινε συγκομιδή  του   καρπού,  είπε  και  την  έβαλαν  σε  τσουβάλια,  και  τα  άφησαν στην παραλία του Γαλατά. Τη  νύχτα  έβαλε   κάποιους και τα έκλεψαν. Ετσι  οι κάτοικοι της περιοχής, και ύστερα και άλλοι, πίστεψαν ότι η πατάτα ήταν «κάτι καλό» κι άρχισαν να την τρώνε. Και φυσικά , να   καλλιεργείται ευρύτατα.    

  Τέλη Νοεμβρίου του 1828 έφθασαν στον  Πόρο, με γαλλικό πλοίο, Ελληνες αιχμάλωτοι στην Αίγυπτο.

  Από το φθινόπωρο  του 1829 ο Καποδίστριας  είχε και κυβερνείο στον Πόρο.

         Την κατάσταση που βρήκε ο Καποδίστριας τη δίνουν ανάγλυφα οι αναφορές των «υπουργών» του, μόλις ανέλαβαν τα καθήκοντά τους. Ο υπουργός των Οικονομικών Λιδωρίκης: «Όχι μόνον χρήματα δεν υπάρχουσι εις το ταμείον, αλλ’ ούτε ταμείον υπάρχει». Ο υπουργός των Στρατιωτικών Βλαχόπουλος: «Δεν έχομεν στρατόν, ούτε πολεμοφόδια». Ο υπουργός των Ναυτικών Γλαράκης: «Η φρεγάτα Ελλάς ευρίσκεται εις τον Πόρον, καθώς και η κορβέτα Ύδρα άνευ εξαρτημάτων».

    Ο  υπουργός της Δικαιοσύνης Μιχ. Σούτσος  δεν είχε τίποτε να αναφέρει, γιατί δεν υπήρχαν δικαστήρια και δικαστές.

    Ο  ΝΑΥΑΡΧΟΣ    ΡΙΚΟΡΔ  - ΟΙ  ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ  ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

   Τον Χέϋδεν αντικατέστησε το 1829 ο ναύαρχος Ρίκορδ, που ήταν πιο παρεμβατικός. Για  πολλά  χρόνια,  ως  που επέστρεψε στη Ρωσία, αναμείχθηκε στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας και προκάλεσε ταραχές.  

     Το 1831, στην Ύδρα, ξέσπασε ανταρσία κατά του Καποδίστρια , γιατί  οι Υδραίοι πίστευαν ότι ο Κυβερνήτης πήγαινε κόντρα στα συμφέροντά τους, αφού είχε διαφορετικές απόψεις για τα ναυτιλιακά έγγραφα των πλοίων, ενώ παράλληλα ζητούσε  την υποταγή  τους στο Νόμο. Τα πράγματα έφτασαν σε τέτοιο κρίσιμο σημείο, ώστε στον Καποδίστρια   δεν  έμενε  άλλη  λύση,  παρά να  επανδρώσει τα εθνικά πολεμικά πλοία που ήταν   αγκυροβολημένα   στον  Πόρο  και  να  είναι  έτοιμος  για  κάθε  ενδεχόμενο. Ο Κων. Κανάρης, διοικητής του ναυστάθμου, έλαβε οδηγίες να ετοιμάσει με κάθε μυστικότητα τον παροπλισμένο στόλο. Το  κυβερνητικό  σχέδιο  προέβλεπε  αποκλεισμό  του  λιμανιού    της Ύδρας, παρεμπόδιση   του   απόπλου των πλοίων  χωρίς  έγκυρα  έγγραφα, αποκατάσταση της  ηρεμίας  και  στα  άλλα νησιά του Αιγαίου με την   επιβολή των νόμων και επαναφορά της επαναστατημένης Σύρου κάτω από τον κυβερνητικό έλεγχο.  Αλλά το  μυστικό σχέδιο προδόθηκε, και τότε  ο  Μαυροκορδάτος, πρότεινε και έπεισε τους άλλους να αναθέσουν στο ναύαρχο  Ανδρέα Μιαούλη, το έργο της αιφνιδιαστικής κατάληψης του ναυστάθμου του Πόρου. Ο  Μιαούλης  το δέχτηκε, και τα  ξημερώματα της  14^ης Ιουλίου 1831, έχοντας  μαζί του 200  ένοπλους Υδραίους  υπό τον στρατιωτικό διοικητή  του Πόρου Χριστόδουλο  Μέξη  ή Ποριώτη - που είχε διακριθεί  στους  αγώνες για την Ελευθερία-  και  τους  καλύτερους  πλοιάρχους- Σαχτούρη, Κριεζή, Σαχίνη κ.ά- και   σαν  πολιτικό   σύμβουλο  τον  Αλ. Μαυροκορδάτο, έφθασε στον Πόρο, και με την βοήθεια   ντόπιων  ενόπλων ανδρών, κατόρθωσε, χωρίς  δυσκολίες, να καταλάβει  αρχικά το μεγαλύτερο  πλοίο  του εθνικού  στόλου, τη φρεγάτα «ΕΛΛΑΣ» με 64 πυροβόλα.  Επίσης  είχε μαζί του τον  μέχρι τότε ακέραιο   αγωνιστή, φανατικό πολέμιο του Καποδίστρια,  Τσάμη (Δημήτρη) Καρατάσο.

    Πριν από το γεγονότα του 1831 προηγήθηκε η δραπέτευση του Π. Μαυρομιχάλη.   Σημαντική η αποστολή επιστολών των αντιπρέσβεων  για το λόγο αυτό.

  ***  Την περίοδο εκείνη ο Γερμανός φιλέλληνας αξιωματικός   Carl Rudolph Bromme ή  Brommy (1804 -1860)  γνωστός  ως «Κάρολος Βράμης», υπήρξε υπασπιστής του ναυάρχου Ανδρέα Μιαούλη, κυβερνήτης Β’ Τάξεως της φρεγάτας  «Ελλάς»,  και μετέπειτα υποδιοικητής του Ναυτικού Διευθυντηρίου του Πόρου  από το 1836 ως το 1843, και  επιθεωρητής του λιμένος του νησιού. Κατά τη  διάρκεια της «ανταρσίας» του Μιαούλη  τον Ιούλιο του 1831  στο λιμάνι του Πόρου, έλαβε κι αυτός μέρος.

    Μετά την επιστροφή του στην Γερμανία  ο Κάρλ  έγινε ναύαρχος του νεοιδρυθέντος γερμανικού αυτοκρατορικού στόλου από το 1848 ως το 1853.

    Στα    απομνημονεύματά του ο Αλέξανδρος Κριεζής,   που βρισκόταν εκείνο τον καιρό στην Υδρα, αναφέρει πως η κατάληψη των πλοίων έγινε  από τον Αντώνιο Κριεζή   και   όχι   από  τον   Μιαούλη , που  έφτασε στον Πόρο λίγο  αργότερα,  με τον Σαχίνη και άλλους.

    Στο λιμάνι του Πόρου ήταν ακόμη παροπλισμένα οι κορβέτες «Υδρα» και «Νήσος των Σπετσών» με κυβερνήτη τον  Κανάρη, τα ατμόπλοια «Αστιγξ» και «Καλαβρία» καθώς και άλλα   μικρότερα.

     Το   ΥΔΡΑ  ήταν κορβέτα (ιστιοφόρο) με 26 κανόνια που εντάχθηκε στο στόλο το 1830.

    Το  πλοίο «Νήσος των Σπετσών» ήταν μία ιστιοφόρος κορβέτα, πρώην ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ, ιδιοκτησία της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας που αγοράσθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση και εντάχθηκε στον Εθνικό Στόλο στην πρώτη επίσημη σύστασή του το 1830 με το νέο του όνομα.  

     Το πλοίο «Ψαρά»    ήταν μία κορβέτα, εκτοπίσματος 494 τόνων, που εντάχθηκε στη δύναμη του Στόλου   το 1830 και παρέμεινε με το όνομα αυτό μέχρι το Δεκέμβριο του 1833, οπότε και μετονομάσθηκε σε «Πρίγκηψ Μαξιμιλιανός».

     Κατόρθωσε όμως ο   Μιαούλης  να   καταλάβει  το  μικρό φρούριο  του  Πόρου πάνω στο νησάκι  του Aγίου  Κωνσταντίνου  ( Μπούρτζι ή κάστρο Εϊδεκ) όπου εγκατέστησε φρούραρχο τον πλοίαρχο Φαλάγκα,  για να ελέγχει με το πυροβολικό του το στενό.

   Ο Καποδίστριας δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι οι αντίπαλοί του θα έφθαναν σε  τέτοιες ενέργειες. Έστειλε αμέσως το τυπικό τάγμα, το  Θ   ελαφρό τάγμα

       1831.Τα στρατεύματα του Καποδίστρια στην Πλάκα για να καταλάβουν  το Μπούρτζι.

                                31 Αυγούστου 1831. Ο Μιαούλης ανατινάζει τη φρεγάτα ΕΛΛΑΣ   και την κορβέτα  ΥΔΡΑ.

                                                                                                                                           ( Σχέδια  του γράφοντος).

και μια ίλη ιππικού με τον Δημ. Καλλέργη  - το μετέπειτα συνταγματάρχη διεκδικητή του Συντάγματος το 1843 από τον Οθωνα - τον Νικηταρά  και τον Νικόλαο Κασομούλη  στην απέναντι του Πόρου ακτή,   με   εντολή  να καταλάβουν το φρούριο.   Ο Κασομούλης προσπάθησε να συνεννοηθεί με τον αρχηγό των Ποριωτών Χριστόδουλο Μέξη, που ήταν φίλος του, αλλά δεν τα κατάφερε. Στο μεταξύ ο Καποδίστριας έκανε διάφορες πολιτικές κινήσεις. Κι   επειδή  τα  αγγλικά   και  τα   Γαλλικά   πλοία   που στήριζαν το Μιαούλη και τους στασιαστές, είχαν  φύγει από τον Πόρο, αποφάσισε   να  στηριχθεί   στο  Ρώσο  ναύαρχο  Ρίκορδ. Ο Ρώσος ναύαρχος στην αρχή, δικαιολογημένα,  είχε    δισταγμούς, αλλά   τελικά  η   ρωσική μοίρα απέπλευσε από το Ναύπλιο, και στις 16 Ιουλίου αγκυροβόλησε μπροστά στο Ρωσικό ναύσταθμο.

       Στις 16,19 και 20 Ιουλίου  έφτασαν  στο Γαλατά  τα Ελληνικά στρατεύματα, περίπου  1000  άνδρες  με  αρχηγό το Νικηταρά. Επακολούθησε μια δραματική συνομιλία  Μιαούλη – Κανάρη  στην φρεγάτα ΕΛΛΑΣ ( ο Κανάρης κατείχε  την κορβέτα «Νήσος των Σπετσών» και τα δύο ατμόπλοια) αλλά  δεν υπήρξε  αποτέλεσμα.  Ο Κανάρης  χαρακτήρισε  την  ενέργεια  του  Μιαούλη    προδοσία κατά του  Εθνους, οπότε ο Μιαούλης δεν του επέτρεψε να φύγει από την φρεγάτα του.

     Αλλά  ο Κανάρης απέδρασε  την  νύχτα. Επειδή  δε  αντιλήφθηκε  απειθαρχία ορισμένων ναυτών του, παρέδωσε  την  κορβέτα  του   στον   Μιαούλη   με   τη  συμφωνία να μην τη χρησιμοποιήσει εναντίον των αδελφών του. Ο λαός όμως  ζούσε   ώρες   αγωνίας. Και ενώ ο ναύαρχος Ρίκορδ προσπαθούσε να πείσει τον Μιαούλη να  εγκαταλείψει τα πλοία , στις 23 Ιουλίου έφθασαν έξω από το λιμάνι του Πόρου οι αρχηγοί της αγγλικής και γαλλικής μοίρας, Λάϊον και Λαλάντ. Εκαναν κι αυτοί προσπάθειες να πείσουν  το  Μιαούλη, αλλά αυτός και πάλι αρνήθηκε, λέγοντας πως υπακούει πιστά στις εντολές της συνταγματικής επιτροπής  της οποίας διευθύνων  νους ήταν  ο Μαυροκορδάτος. Και πράγματι  ο Μιαούλης έπαιρνε εντολές από την Ύδρα να μην υποχωρήσει.

       Η κατάσταση εξελισσόταν από το κακό στο χειρότερο. Καθημερινά συνέ­βαιναν στον Πόρο γεγονότα που κατέληγαν σε μικροσυμπλοκές. Ο Ρίκορδ έκανε έρευνα σε όσα πλοία έφταναν,  για να εμποδίσει τον Μιαούλη να έχει   τρόφιμα και εντολές από την Ύδρα.

        Στις 26 Ιουλίου, ρωσικές βάρκες μετέφεραν ελληνικά   στρατεύματα στον Πόρο. Το   δειλινό  της επόμενης μέρας οι Ποριώτες εξόρμησαν εναντίον τους. Στη σύγκρουση σκοτώθηκε ο αρχηγός  τους Χριστόδουλος  Μέξης και οι υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή.

       Στις  27 Ιουλίου έφθασε στον Πόρο πλοίο από την Ύδρα  με εφόδια  και  τρόφιμα, αλλά  και  εντολές  να  αποφύγει ο Μιαούλης σύγκρουση με τους Ρώσους. Την ίδια μέρα ο Μιαούλης  θέλοντας  να  χαλαρώσει τον αποκλεισμό   ειδοποίησε το ρωσικό βρίκι  «Τηλέμαχος» να  απομακρυνθεί  από  το στόμιο,  γιατί  υπήρχε περίπτωση να βληθεί το φρούριο.    

  Φρεγάτα ΕΛΛΑΣ +ατμοκίνητο ΚΑΡΤΕΡΙΑ

     Ο   κυβερνήτης του ρωσικού  βρικίου, που  είχε  αγκυροβολήσει εκεί για να κλείσει το δρόμο προς την Ύδρα,  διέταξε αντίθετα τις ελληνικές κορβέτες «Νήσος των Σπετσώv» και «Αχιλλεύς» να απομακρυνθούν το ταχύτερο, γιατί το στενό ήταν αποκλεισμένο.

   Η κατάσταση ήρθε σε αδιέξοδο και έπεσαν ταυτόχρονα πυροβολισμοί από το φρούριο, από το ρωσικό πλοίο, και τα πλοία που κατείχε ο Μιαούλης. Η μάχη κράτησε δύο ώρες.

     Τις  μεγαλύτερες απώλειες  είχαν τα  ελληνικά    πλοία. Η «Νήσος των  Σπετσών» έχασε   τα   κατάρτια της,  το υδραίϊκο   που έφερνε βοήθεια γύρισε πίσω. Ζημιές  υπέστη  και  το   ρωσικό «Τηλέμαχος», ενώ  νεκροί υπήρξαν  σ όλες τις πλευρές. Ποιος πυροβόλησε πρώτος  δεν εξακριβώθηκε.

     Στις 27 Ιουλίου   ο  Μιαούλης  δέχτηκε μια σοβαρότατη επίθεση από τον Ρίκορδ.  Του   επιτέθηκε   από  ξηρά  και  θάλασσα, με αποτέλεσμα να ανατιναχθεί η «Νήσος των Σπετσώv», και   να   καταληφθεί  μια  άλλη κορβέτα.  Στη  μάχη  που  κράτησε μια  ώρα , υπήρξαν πολλοί νεκροί.

     Σχετικά με τα  γεγονότα  η  εφημερίδα  "ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ  ΚΑΘΡΕΠΤΗΣ"  που εξέδιδε  ο Ρωσόφιλος  Γεώργιος Αλεξάνδρου Ράλλης,  γράφει στο φύλλο  27 της 9-1-1833  " ότι σκοτώθηκαν  2 Ρώσοι   αξιωματικοί  και 22 ναύτες, ενώ οι Ρώσοι  δεν πυροβόλησαν κανένα  Ποριώτη ή Υδραίο".

    Τα  γεγονότα  αυτά αποθάρρυναν τους Υδραίους. Στις 30 Ιουλίου οι  Υδραίοι ναύτες φοβούμενοι νέα επίθεση, από την οποία θάβγαιναν σίγουρα νικημένοι, άρχισαν,  ο  ένας  μετά  τον   άλλο  να   εγκαταλείπουν   τον   Μιαούλη   και  τους άλλους  πλοιάρχους.

    Ξημερώνοντας η   1^η Αυγούστου 1831, ο Μιαούλης επηρεασμένος από την εγκατάλειψη των ναυτών του,  διέταξε τους λίγους που του είχαν απομείνει  να  τοποθετήσουν  φυτίλια   στις  πυριτιδαποθήκες  της  φρεγάτας «Ελλάς»  των    κορβετών    «Ύδρα»      και  «Εμμανουήλ» καθώς  και  του  ατμοκίνητου  «Καρτερία», με σκοπό να τις πυροδοτήσει , αν έβλεπε κάποια κίνηση   του ρωσικού  στρατού.

     Κατά τις 9.30 το πρωί της 1^ης  Αυγούστου, και ενώ από το Ναύπλιο έρχονταν μηνύματα ειρήνευσης, ο Μιαούλης  είδε  κοντά  στον  όρμο  του  Μοναστηριού,   κίνηση ρωσικού  πλοίου,  την  οποία  χωρίς ψύχραιμη στάθμιση ερμήνευσε σαν απόπειρα   επίθεσης. Τότε έδωσε εντολή να ανάψουν τα φυτίλια.

      Μια τρομακτική  έκρηξη  ακολούθησε  που συγκλόνισε τη γύρω περιοχή σε μεγάλη απόσταση. Πρώτα  η κορβέτα «Υδρα» και μετά η φρεγάτα «Ελλάς», διαλύθηκαν   μέσα σ ένα πανδαιμόνιο κρότων  και καπνών.

   Αναθηματική πλάκα  για  τους  τολμηρούς στο Μοναστήρι Πόρου.

       Δύο πλοία του εθνικού στόλου, τα λαμπρότερα και πολυτιμότερα χάθηκαν μέσα σε λίγες στιγμές. Τα άλλα  δύο  πλοία  σώθηκαν, γιατί δυο τολμηροί, ο Μυκονιάτης ναύτης Γεώργιος Γαλατσίδης και ένας στρατιώτης του ιππικού, με κίνδυνο  της ζωής τους, τράβηξαν τα φυτίλια. Ετσι  έληξαν  αυτά τα θλιβερά  επεισόδια. 

       Ομως οι ξένοι, Αγγλογάλλοι  και Ρώσοι, είχαν και πάλι κάνει το θαύμα τους. Είχαν προκαλέσει έναν εμφύλιο,  δημιουργώντας φατρίες μεταξύ των Ελλήνων για να παίζουν τα παιχνίδια τους, για να εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους που αλλάζουν από μέρα σε μέρα.

       Πολλά   για την ανάμειξη των  ξένων μαρτυρούν οι επιστολές που δημοσιεύονται εδώ.

       Βέβαια  είχε προηγηθεί και η άλλη πλευρά,   με επικεφαλής τους Υδραίους, που εκινείτο εναντίον του Καποδίστρια. Και που την 14 Ιουλίου 1831, έστειλε επιστολή διαμαρτυρίας στην Κυβέρνηση, την οποία υπέγραφαν συνολικά εκατόν οκτώ (108) πολίτες,  μεταξύ των οποίων και Ποριώτες  που κατέληγε με την καθολική απαίτηση των κατοίκων του Αιγαίου για την σύγκλιση Εθνικής Συνελεύσεως.Κατά την γνώμη των  πολιτών, αυτών  η σύγκλιση της Εθνοσυνελεύσης ήταν  απαραίτη όσο ποτέ άλλοτε,διότι αναμένοντο οι τελικές αποφάσεις των Ξένων Προστάτιδων Δυνάμεων για την τύχη του Ελληνικού κράτους.

        Μερικοί από όσους υπέγραφαν την επιστολή, μεταξύ των οποίων και Ποριώτες ήσαν οι Λάζαρος Κουντουριώτης,Γεώργιος Κουντουριώτης,Ανδρέας Μιαούλης,Σταμάτης Ν.Μπουντούρης,Ιωάννης Ορλάνδος,Δημήτριος Γ.Βούλγαρης,Ιωάννης Γ.Κριεζής, Δημήτριος Αν.Θεοδωράκης,Θεοδωρής Χριστόδουλος Μέξης, Γκίκας Νικόλαος,  Β.Μπουντούρης,Βασίλειος Σ.Μπουντούρης,Εμμανουήλ Νέγκας,Λάζαρος Γ.Δρένια,Παντελής Ιω.Γκίκα,Νικόλαος Οικονόμος,Γκίκας Γ.Δοκού,Ιωάννης Α.Οικονομος,Ιω.Λ.Δρένια,Αντώνιος Δ.Κριεζής, Γεώργιος Θεοφίλου,Κυρίακος Στ.Ζέμερα,Δημήτριος Κριεζής,Μάνθος Χ’Ανδρέου, Αναγνώστης Γιαννίκη, Αντώνιος Γ.Κριεζής,Λάζαρος Πινότσης,Λάζαρος Τζώρτζος, Νικόλαος Βόκος,Λάζαρος Μπρούσκος,Ιωάννης Λ.Λαλεχού,Αλέξανδρος Δ.Κριεζής, Κωνσταντής Μεθενίτης,Ελευθέριος Ιωάννου Κριεζή, Χατζή Αναστάσης Μάνεσης,   Παντελής Ευστ. Πασχάλης,  Δημ. Σταμ. Οικονόμου, Στεφ. Α. Στεφανής,  Νικ. Ι. Πιπίνος, και άλλοι.

                                             ΤΑ   ΔΕΙΝΑ  ΤΩΝ  ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ  ΠΟΡΟΥ

            Στον Πόρο,  όπως αναφέρεται, παρά την υποχώρηση των κυβερνητικών, και την αποτυχία της απόβασης, η απώλεια του οπλαρχηγού   Χριστόδουλου Μέξη προκάλεσε αναστάτωση και πανικό στον κόσμο, που έτρεχε στους δρόμους. φωνάζοντας αρβανίτικα : «Έρδε μπρένδα Λιάπη», δηλαδή «Ήρθαν μέσα οι Λιάπηδες», όπως μαρτυρεί ο Κασομούλης.

            Ο Πόρος είχε αδειάσει από τους κατοίκους του. Πολλοί είχαν περάσει στο Γαλατά και, όπως μαρτυρεί ο Μπαζίλι, Ελληνορώσος αξ/κός επιτελής του Ρώσου ναυάρχου Ρίκορντ,  που ήταν αυτόπτης μάρτυρας πάνω στη Ρωσική ναυαρχίδα,  τις κρίσιμες εκείνες ώρες.

            Με την πρόσφατη έκδοσή του βιβλίου του στα Ελληνικά, ο Μπαζίλι δίνει μια καινούργια διάσταση για τα γεγονότα παραθέτοντας και νέες λεπτομέρειες ως αυτόπτης μάρτυρας.

            Λίγο  αργότερα   συνέβησαν  φοβερά γεγονότα. Κάποιοι από τα  κυβερνητικά στρατεύματα πέρασαν στην ερημωμένη πόλη του Πόρου, και προέβησαν σε  πυρπολήσεις, λεηλασίες και  βανδαλισμούς. Αναφέρεται  ότι πυρπολήθηκαν  τα  σπίτια  των  Χρ. Μέξη, του Χατζή Αναστάση Μάνεση, του Παντελή Ευστ. Πασχάλη, του καπετάν Νικολάκη Γκίκα, του Δημ. Σταμ. Οικονόμου, του Στεφ. Α. Στεφανή, του Νικ. Ι. Πιπίνου, και του Υδραίου Ι. Φαλάγκα. Και μαζί τους  πολλά στοιχεία, συνδετικοί κρίκοι της ιστορικής εκείνης εποχής του τόπου με  τις μεταγενέστερες.

       Δυο  μήνες   αργότερα δολοφονήθηκε  στο Ναύπλιο  ο Καποδίστριας (27 Σεπτέμβρη 1831).

       Ο  Καποδίστριας ήξερε ότι θα δολοφονηθεί. Η τραγική αλληλογραφία  με την αγαπημένη του.

      =   Στις   25  Οκτωβρίου 1831,  μετά τη δολοφονία  του Καποδίστρια, ο διοικητής του Πόρου και οι κάτοικοι του νησιού,   εξέφρασαν  την   ευπείθειά τους στη  Διοικητική επιτροπή (Δείτε ονόματα ποιοι ήσαν).

      Μετά τη  δολοφονία του Καποδίστρια ο Ρίκορδ εξελέγη προσωρινός κυβερνήτης της  Ελλάδας, χωρίς όμως ποτέ να αναλάβει το αξίωμα αυτό. Αναμίχθηκε όμως  πολύ στα  πολιτικά της 'Ελλάδας, προκάλεσε αντιδράσεις γι  αυτό  και ανεκλήθη  από τη Ρωσική  κυβέρνηση  το 1833.

     *** O   Ανδρέας  Μιαούλης   τον Οκτώβριο του 1832, επιλέχθηκε από τη Βαυαρική αυλή ως ένας από τους τρεις Έλληνες που θα παρέδιδαν το στέμμα και το σχετικό ψήφισμα στον νεαρό τότε Όθωνα. Η τριμελής επιτροπή αποτελείτο από τους Δημήτριο Πλαπούτα, Κωνσταντίνο Μπότσαρη και Ανδρέα Μιαούλη. Το 1833 με βασιλικό διάταγμα διορίστηκε αρχηγός του ναυτικού διευθυντηρίου και πρόεδρος της επιτροπής απόδοσης τιμών σε ήρωες του ναυτικού της επανάστασης, του παραχωρήθηκε τιμητική σύνταξη και εθνική γή  στον Πειραιά (ακτή Μιούλη  όπου έχτισε σπίτι στο οποίο δεν πρόλαβε να κατοικήσει), περιλήφθηκε στους ναυτικούς ανωτέρας τάξης, τιμήθηκε με βασιλικό παράσημο και τέλος δόθηκε το όνομα του σε πολεμικό πλοίο. Με νέο βασιλικό διάταγμα του 1835 διορίστηκε γενικός επιθεωρητής του στόλου και σύμβουλος επικρατείας ενώ προβιβάσθηκε και σε αντιναύαρχο.

         Η  προσπάθεια  ανάσυρσης  των ναυαγίων  «Ελλάς» και  «Υδρα»

       H  εκδήλωση  που οργάνωσαν  την 2/8/15  ο Σύλλογος Γυναικών Πόρου «Η Ποριώτισσα», ο Δήμος Πόρου και ο Διευθυντής της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Γιάννης Μανιάτης,  για  τον δραματικό εμφύλιο και τη ναυμαχία  Ελλήνων κατά Ελλήνων της  31/7 με  1/9/1831  μας έφεραν στο νου άλλα  γεγονότα.

      Την προσπάθεια ανέλκυσης  των ναυαγίων   των κατεστραμμένων πλοίων,  που σύμφωνα με  δημοσίευμα   της  εφημερίδας  «ΦΗΜΗ»  της  8 Φεβ 1838,  έγινε,  6μιση μόλις χρόνια, μετά την ανατίναξη των πλοίων από τον Μιαούλη . Πρέπει να υπήρχε σοβαρό πρόβλημα  διέλευσης στο λιμάνι λόγω των ναυαγίων αυτών, ΕΛΛΑΣ και ΥΔΡΑ,  γιατί μιλούν για κώδωνα καταδύσεων.   

             Λίγα χρόνια αργότερα, λοιπόν,  η Ελληνική Κυβέρνηση επί αντιβασιλείας   Αρμασπεργκ   (1836-1839  και επί υπουργίας Ναυτικών  του  Τροιζήνιου  Αντωνίου Κριεζή),     προμηθεύτηκε  «καταδυτικό κώδωνα»  από την Αγγλία για τις ανάγκες  του Ναυστάθμου. Στις  29 Ιανουαρίου  του 1837, το πλοίο  στο οποίο  ήταν φορτωμένος ο κώδων, πήγε  σε ακτή του Πόρου κατέβασε τον «κώδωνα»   σε  βάθος πέντε οργιών ή τριάντα ποδιών, 10 περίπου  μέτρα και έκανε δοκιμές. Στις δοκιμαστικές αυτές καταδύσεις  εκτός του μηχανικού,  συμμετείχαν ο  διευθυντής του Ναυστάθμου  πλοίαρχος Γεώργιος Σαχτούρης, ο έφορος Λιμένος Πόρου πλοίαρχος Μυριαλής, ο έφορος  Νεωρείων Πόρου πλοίαρχος Γεώργιος Τομπάζης και ο διευθυντής  της Γραμματείας Ναυτικών Νικόλαος Δραγούμης,  θείος της γνωστής συγγραφέως Ιουλίας Δραγούμη, που διετέλεσε γραμματέας του Καποδίστρια  σε ηλικία 25 ετών και γνώριζε τα γεγονότα  από πρώτο χέρι, οι οποίοι έμειναν στον μυχό  για μισή  ώρα.

      Σκοπός  εκτός άλλων  ήταν να   ανασυρθούν τα λείψανα των πλοίων που είχε κάψει ο Μιαούλης την 1^η Αυγούστου 1931 στο στενό του Πόρου  κοντά στο Μπούρτζι. 

      Όμως δεν υπάρχει  συνέχεια στην πληροφόρηση  για το εγχείρημα αυτό.

      Εμείς  ρωτήσαμε τον   γνωστό ερευνητή  βυθών  κ. Κώστα  Θωκταρίδη   αν έχει καταδυθεί στο σημείο  και πήραμε την απάντηση: «δεν έχω καταδυθεί ποτέ εκεί».

      Το ενδιαφέρον για τα βυθισμένα αρχαία  και  νεώτερα  αντικείμενα εκδηλώθηκε  και στις  πρώτες νομοθετικές ρυθμίσεις του νεογέννητου ελληνικού κράτους.  Ο Νόμος 10/22-5-1834 της Αντιβασιλείας του Οθωνα, περιλαμβάνει και τις αρχαιότητες που βρίσκονται σε υγρό περιβάλλον   (Άρθρο 62: «  Ὅλα τὰ ἐπὶ ἐθνικῆς γῆς, ἢ ὑπ’ αὐτήν, ἢ εἰς τὸν πυθμένα τῆς θαλάσσης, εἰς ποταμοὺς καὶ δημοσίους ῥύακας, εἰς λίμνας ἢ βάλτους εὑρισκόμεναἐρείπια, ἢ ἄλλα ἀρχαιότητος ἀντικείμενα, οἱουδήποτε ὀνόματος, εἶναιἰδιοκτησία τοῦ κράτους»).

      Η πρώτη ουσιαστική υποβρύχια έρευνα με αρχαιολογικό στόχο πραγματοποιήθηκε το 1884 από τον νεαρό τότε αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα στο στενό της Σαλαμίνας, με σκοπό τον εντοπισμό καταλοίπων της ιστορικής ομώνυμης ναυμαχίας. Ο Χ. Τσούντας δεν καταδυόταν αλλά παρακολουθούσε από την επιφάνεια την επιχείρηση. Η προσπάθεια δεν απέδωσε, όμως, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, και ο ίδιος σημειώνει κατά λέξη στην αναφορά του προς τηνΑρχαιολογική Εταιρεία: «Ἴσως ἔλθωσι καιροὶ ἄλλοι εὐθετώτεροι πρὸςτοιαύτας δυσκόλους ἐπιχειρήσεις».

                                                                                     ΒΑΣΙΛΗΣ  ΠΑΝ. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ

                                                                                                    Εναρξη   21-11-2003          

   Δείτε για τα χρόνια   1800 -  1940

© ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ- KOUTOUZIS.GR  Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .

Αρχή σελίδας