Η περιοχή της Τροιζηνίας  δεν έχει  να επιδείξει  μόνο   αρχαιότητες ( ναός Ποσειδώνα, Τροιζήνας  κλπ - βλέπε «ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ).

     Εχει   και  πολλές   αρχαίες  πνευματικές  δραστηριότητες και φωτεινές  μορφές:

 ===  Πιτθέας ο θεμελιωτής  της δικαιοσύνης, ο πρωτοπόρος της  ρητορικής τέχνης.

    «Μηδενί  δίκην  δικάσεις πριν αμφοίν  μύθον ακούσεις». 

     Δηλαδή  μη  δικάσεις αν δεν ακούσεις  και τις δύο  πλευρές.

    Τη  ρήση  αυτή χρησιμοποιούν  πάρα  πολλοί  στις συζητήσεις  τους, χωρίς βέβαια, στην πλειονότητά τους,  να  γνωρίζουν  την προέλευσή της.

    Η ρήση  αυτή  προέρχεται  από τον αρχαίο Τροιζήνιο  βασιλιά   Πιτθέα, πατέρα της Αίθρας  και παππού  του Θησέα, ο οποίος εθεωρείτο αδέκαστος  δικαστής.

    Η σημασία  της είναι πάρα πολύ  μεγάλη, διότι σε κείνα  τα χρόνια (1240 π.Χ.)  επικρατούσε  το δίκαιο του ισχυρότερου.

    Ο Πιτθέας  δεν δίκαζε μόνος του. Δίκαζε με δύο ακόμη δικαστές,  καθισμένοι  σε  ειδικούς  θρόνους  που βρίσκονταν λίγο πιο έξω από την Τροιζήνα.  Ο βασιλιάς της  Τροιζήνας  εκτός από σοφός, θεωρείται  και θεμελιωτής της  δικαστικής  εξουσίας  και της  δικαστικής λειτουργίας  για μια δίκαιη δίκη. Γιατί πουθενά  αλλού, στην   αρχαιότητα  δεν  αναφέρεται  κάτι  παρόμοιο.

   Ετσι  δε θάταν  υπερβολή να υποστηρίξουμε  ότι  η πραγματική  έννοια της δικαιοσύνης  ξεκίνησε από την Τροιζηνία, από τον Πιτθέα.

   Ο    αρχαίος βασιλιάς   της Τροιζήνας  Πιτθέας (1240 π.Χ),   είναι ο πρώτος που δίδαξε  τη ρητορική  τέχνη – τη δίδασκε στο ναό των  Αρδαλίδων  Μουσών- κι   όπως αναφέρεται άφησε  και  σχετικό  σύγγραμμα.  

Εκτός   από τον  Πιτθέα  υπήρξαν:

ΑΓΙΑΣ  Η  ΗΓΙΑΣ  ο  ΤΡΟΙΖΗΝΙΟΣ  ποιητής 8ος αιώνας π.Χ.)  αρχαίος Έλληνας ποιητής του επικού κύκλου από την Τροιζήνα, ο οποίος έζησε περί το 740-700 π.Χ., οπότε και συνέθεσε το έπος Νόστοι», ποίημα με πολλές χιλιάδες στίχους, από τους οποίους σώθηκαν αυτούσιοι μόνο τρεις, ενώ άλλοι συγγραφείς έσωσαν την υπόθεση του ποιήματος, που είναι οι επάνοδοι των Αχαιών πολεμιστών του Τρωικού Πολέμου στην Ελλάδα.

=== Αναμφισβήτητο γεγονός  είναι ότι υπήρξε  o  Δημήτριος   ο Τροιζήνιος  ο Γραμματικός,  στον  οποίο αποδίδεται  σύγγραμμα  φιλολογικού και ιστορικού περιεχομένου με τον τίτλο «Κατά Σοφιστών», όπου γίνεται λόγος και περί  του θανάτου του Εμπεδοκλέους ( 435 π.Χ.).

===   Ο   Δημόκριτος  ο  Τροιζήνιος  είναι εκείνος  που  ασχολήθηκε  με  τον  'Ομηρο,  και  μεταξύ άλλων  αναφέρει ότι πατέρας του  Ομήρου ήταν ο Δαήμων, έμπορος το επάγγελμα.

=== Ο κυκλικός ποιητής   ποιητής Αγίας ή Ηγίας  έγραψε ποίημα για την αρπαγή της αμαζόνας Αντιόπης  ή Ιππολύτης από το Θησέα.

    Αντίθετα  απ ότι λέει ο Πίνδαρος - πως την άρπαξαν ο Πειρίθους και ο Θησέας- ο   Ηγίας ο  αναφέρει γι' αυτή πως όταν ο Ηρακλής πολιορκούσε την πόλη Θεμίσκυρα στο Θερμώδοντα ποταμό και δεν μπορούσε να την κυριέψει  η Αντιόπη, παρέδωσε  την πόλη, γιατί ερωτεύτηκε  το Θησέα, ο οποίος είχε λάβει  μέρος  στην εκστρατεία  μαζί με τον Ηρακλή.  Αυτά αναφέρει  ο Ηγίας στο ποίημά  του. Οι  Αθηναίοι πάλι λένε πως την Αντιόπη, όταν οι αμαζόνες είχαν έρθει (κατά των Αθηνών), τη χτύπησε με βέλος η Μολπαδία και πως τη Μολπαδία τη σκότωσε  ο Θησέας.

   Ο Αγίας ή Ηγίας έγραψε  το  επικό έργο  «Νόστοι» («Επάνοδοι»)  με θέμα  τις περιπέτειες  των Ελλήνων  κατά το γυρισμό τους  από την Τροία. Το έργο του  αποτελεί  τρόπον τινά  συνέχεια  των επικών ποιημάτων  «Ιλίου Πέρσις» του Αρκτίνου  και «Μικρά Ιλιάς» του Λέσβιου Λέσχη.

   Οι «Νόστοι ήταν μέγα έπος σε  πέντε μέρη από πολλές χιλιάδες στίχους, από τους οποίους μόνο  τρεις διασώθηκαν.

    Η υπόθεση του ποιήματος   όπως διασώζεται από άλλους συγγραφείς  είναι η εξής:

    Οι Αχαιοί κατά την άλωση της Τροίας  επιδόθηκαν σε ασεβείς και σκληρές πράξεις και προκάλεσαν την οργή  της Αθηνάς η οποία αποφάσισε  να τους  τιμωρήσει. Και προκάλεσε διχόνοιες μεταξύ του Αγαμέμνονα  και του Μενέλαου. Από αυτούς ο πρώτος  παρέμεινε  αρκετό καιρό στην Τροία  για να εξευμενίσει την Αθηνά,  ενώ ο Μενέλαος απέπλευσε , αλλά περιπλανήθηκε, έχασε το μεγαλύτερο μέρος των πλοίων του και τελικά διασώθηκε στην  Αίγυπτο, με πέντε, μόνο , από αυτά.  Ανάλογες περιπέτειες είχαν και οι άλλοι ήρωες, εκτός  από το Νέστορα  και το Διομήδη του Αργους- που είχε μαζί του και τους Τροιζήνιους – οι οποίοι  έφθασαν ασφαλώς και σώοι στις χώρες τους.

   Τέλος εξιστορείται ο φόνος του Αγαμέμνονα και ή τιμωρία του Αίγισθου  και της Κλυταιμνήστρας  από τον Ορέστη.

    Ο  Ηγίας  με τους  «Νόστους»  βάδισε  στα ίχνη του Ομήρου  όπως πλήθος   άλλων ποιητών - ο Στασίνος με τα «Κύπρια έπη», ο Μιλήσιος Αρκτίνος με την «Αιθιοπίδα», ο Μιτυληναίος Λέσχης με τη «μικρή Ηλιάδα» - τα έργα όμως των οποίων απέβησαν ξερές ιστορικές διηγήσεις, πολύ κατώτερες από το έπος του μεγάλου δασκάλου.

ΗΡΟΦΑΝΗΣ   Ο ΤΡΟΙΖΗΝΙΟΣ, ιστορικός  της    εποχής. Γιαυτόν ο Παυσανίας   γράφει:

Οι Ερμιονείς λένε πως ο οικιστής της αρχαίας πόλης υπήρξε ο Ερμίονας, γιος του Εύρωπα. Ο Εύρωπας που είχε πατέρα τον Φορωνέα (βασιλιά του Άργους), ήταν νόθος κατά τον Ηροφάνη τον Τροιζήνιο, γιατί δε θα περιερχόταν η βασιλεία του Άργους στο γιο της Νιόβης Άργο και εγγονό (δηλ. γιο της κόρης του Φορωνέα), αν ο Φορωνέας είχε γνήσιο γιο. Εγώ είμαι βέβαιος πως και αν ήταν γνήσιος ο Εύρωπας και αν συνέβη να πεθάνει πριν από τον Φορωνέα, δε θα μπορούσε ο γιος του να διεκδικήσει ίσα δικαιώματα με το γιο της Νιόβης, που θεωρούνταν παιδί του Δία]

===  Ο ρήτωρ  Ξενοκράτης ο Καλαυρεάτης. (394 - 314 π.Χ.) αν ταυτοποιείται  ως Καλαυρεάτης υπήρξε φιλόσοφος της Ελληνικής αρχαιότητας.πέθανε στην Αθήνα, σε βαθιά γεράματα (80 και πλέον ετών).Σύγχρονος του  Δημοσθένη, πρώτος αυτός διαίρεσε τη φιλοσοφία γενικά και συστηματικά σε τρία τμήματα ή μέρη: Τη διαλεκτική, τη φυσική και την ηθική. Μέχρι την ηλικία των 30 ετών ζούσε βίο άσωτο, ανάμεσα σε κάθε λογής απολαύσεις και διασκεδάσεις. Όταν όμως μπήκε στην Ακαδημία για να σπουδάσει τη φιλοσοφία άλλαξε ριζικά και έγινε λίαν εγκρατής και ηθικός (μπορεί να πει κανείς ασκητικός). Χαρακτηριστικά αναφέρεται πάνω σ’ αυτό πως η Λαΐδα, η γνωστή διάσημη εταίρα, χρησιμοποίησε κάθε γνωστή της τεχνική και κάθε ερωτικό της φίλτρο, προκειμένου να τον σαγηνεύσει· αλλά δίχως κάποιο αποτέλεσμα. Μετά δε από αυτό τον είχε σκωπτικά αποκαλέσει «άνανδρο». Ο Ξενοκράτης απολάμβανε τον σεβασμό και την αμέριστη εκτίμηση των Αθηναίων. Πρώτος αυτός, επίσης, φρόντισε να συλλέξει και να εκδώσει τα έργα του μεγάλου Πλάτωνα. Παράλληλα, όμως, έγραψε και ο ίδιος ένα πλήθος σημαντικών έργων, μεταξύ των οποίων τα εξής: 1) «Λογιστικά», σε 9 τόμους, 2) «Φυσικήν ακρόασιν», σε 6 βιβλία, 3) «Περί διαστημάτων», 4) Τα «Περί αστρολογίας», σε 6 τόμους το καθένα και 5) Διάφορα άλλα, γύρω στα 60 τον αριθμό, κυρίως ηθικού περιεχομένου. Από το σύνολο των παραπάνω έργων του Ξενοκράτη τίποτε σχεδόν δεν έχει ως σήμερα διασωθεί.

 ===  Εκτός από τη ρητορική, τη φιλοσοφία  και την ποίηση, την  ιστορία,  η Τροιζήνα  ανέδειξε   και μαθηματικούς;

     Μέσα από την ομίχλη της προϊστορίας ξεπροβάλει η μυθική μορφή της Αίθρας κόρης του βασιλιά της Τροιζήνος  Πιτθέα και μάνας του Θησέα ( 1230 π.Χ), με μία άλλη ιδιότητα άγνωστη στους πολλούς. Την ιδιότητα της δασκάλας της αριθμητικής (λογιστικής).

    Ιέρεια, λοιπόν, των απαρχών της πλέον εγκεφαλικής επιστήμης, η Αίθρα μάθαινε λογιστική (αριθμητική) στα παιδιά της Τροιζήνας, με εκείνη την πολύπλοκη μέθοδο, που προκαλεί δέος, μιας  και  δεν  υπήρχε  το  μηδέν και  οι  αριθμοί  συμβολίζονταν πολύπλοκα, αφού τα σύμβολά τους απαιτούσαν πολλές επαναλήψεις (Κρητομυκηναϊκό σύστημα αρίθμησης).

   Όλα  αυτά  αναφέρονται στο πολύ μακρινό  παρελθόν.  Και  τίθεται το ερώτημα;  Πού  έγραφαν την εποχή εκείνη, πώς κοινολογούσαν  γραπτά,  όσα ήθελαν να μάθουν  οι  άλλοι;  Πώς  διασώθηκαν;

       Γενικά  γνωρίζουμε  ότι από τα πανάρχαια   χρόνια,   σκάλιζαν  σε ξύλο, σε πέτρες, σε πλάκες, σε λεία τετράγωνα μάρμαρα,  σε   σανίδες  αλειμμένες  με  κερί,  σε  δέρματα,   ωμοπλάτες  από   ζώα,   όστρακα,   κεραμίδια,   σε   φλοιούς  από δένδρα, αργότερα  σε παπύρους,  σε  περγαμηνές - το  όνομα το πήραν  από την Πέργαμο -, ανάλογα με την εποχή  και τελικά στο χαρτί.

      Πάντως  με την ανεύρεση  πινακίδας- σε ξύλο -  στον  αρχαιότατο λιμναίο   οικισμό της Καστοριάς,  που  ανάγεται   στο 7.000 π.Χ.  αποδεικνύεται ότι η γραφή ήταν  γνωστή   από πολύ νωρίς. Κι  ας  μην  υπάρχουν πολλά    τέτοια ευρήματα.  Δεν πρέπει  να ξεχνάμε  και τις διάφορες βραχογραφίες των  Ελληνικών σπηλαίων  που βρέθηκαν.

    Με  τα λίγα   αυτά που αναφέραμε μπορεί να γίνει κατανοητό, πού  και   πώς  έγραφε  ο Πιτθέας (1240 π.Χ.)  και  οι άλλοι  όσα  ήθελαν  να  διασώσουν. Αλλωστε βρέθηκαν  διάφορες επιγραφές    σε  πέτρες, μάρμαρο κλπ. (Καλαυρία- Τροιζήνα-Μέθανα).

     Ετσι, λοιπόν, δεν είναι καθόλου περίεργο, που  άφησαν  έργα τους.

     Τα  «γράμματα» -ρητορική , συγγραφή,  ιστορία, δημοσιογραφία -   αναπτύχθηκαν    πολύ    νωρίς   στην    περιοχή   Καλαυρίας- Πόρου- Τροιζηνίας - δεν   ξέρουμε   τι  θα ανακαλύψουμε  ακόμη  όσο   η αρχαιολογική σκαπάνη  εργάζεται.

     Σίγουρο επίσης   είναι, πως μετά τη διάδοση  του Χριστιανισμού  στην περιοχή, οι διάφοροι    εκκλησιαστικοί  λειτουργοί,    καλλιέργησαν   τα γράμματα  όσο μπόρεσαν, ανάλογα  με   την  κατάσταση   που επικρατούσε, κυρίως  με τη χειρόγραφη  μορφή. 

     Σε  ότι αφορά  τον τύπο, στον Πόρο  υπήρχε   χαρτοποιείο, αλλά όχι τυπογραφείο. Κυκλοφορούσαν,   όμως,    από   το   1824  οι   εφημερίδες  που  εκδίδονταν στην Υδρα, στο Ναύπλιο  και στην Αίγινα. Για ένα   διάστημα,  από το Μάρτιο του 1827, στον Πόρο   είχε  την έδρα της  και τα γραφεία της, η   Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.  Τότε μεταφέρθηκε  στον Πόρο  και  το κρατικό τυπογραφείο.

                   Το 1826, όπως αναφέρεται  στο βιβλίο  του Ζωοδόχου Σ. Ταμπουρατζή «Από   το   μύθο   στο   θαύμα», σελίς 288,   στον Πόρο   λειτουργούσε    χαρτοποιείο     που τροφοδοτούσε   με  χαρτί    καταστήματα  της   περιοχής,   αλλά   και   τα τυπογραφεία της ελεύθερης  τότε  Ελλάδας.

             Περί λειτουργίας  μόνιμου  τυπογραφείου στον Πόρο ουδέν αναφέρει, παρά το  γεγονός ότι το 1832, με ρωσικό πλοίο, έφθασαν εκεί τυπογραφικά στοιχεία. Αλλά αυτά προορίζονταν  για  τον  «Ελληνικό  Καθρέπτη» που εξέδιδε  ο Ράλλης στο  Ναύπλιο.

              Πάντως  στην  περιοχή,   από   το  1824 και μετά,  κυκλοφορούσαν  οι ελληνόγλωσσες εφημερίδες και τα  περιοδικά:

= «0 φίλος του Νόμου» (10-3-1824) που εξέδιδε ο Ιωσήφ Κιάππες από την Κορσική στην Υδρα.

= Η «Εφημερίς των Αθηνών» (20-8-1824 -15-5-1826 που   τυπωνόταν στη Σαλαμίνα. Εκδότης  ήταν ο Γιώργος Ψύλλας.   

=  «Η Γενική Εφημερίς της Ελλάδος» του Ναυπλίου  (7-10- 1825). Ηταν επίσημο όργανο της Διοίκησης. Στις 24-11-1826  η έδρα της μεταφέρθηκε στην Αθήνα,  στις 30-3-1827 στον Πόρο,  στις 22-6-1827 στο Ναύπλιο και  από 24-8-1827  στην Αίγινα, μετά πάλι για λίγο  στο Ναύπλιο και από 21-12-1834 στην Αθήνα, οπότε επί Οθωνος ονομάστηκε «¨ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ».   Τυπωνόταν από την τυπογραφία της Διοικήσεως και ύστερα  Κυβερνήσεως.

= «Ανεξάρτητος» της Υδρας  (1827-1828)  και ακόμη, η «Αθηνά» Ναυπλίου (1829),  «ΗΩΣ» περιοδικό  Ναυπλίου (1830-1831), «Απόλλων» Υδρας (1831), «Αιγινιαία» Αίγινας (1831), «Εθνική Εφημερίς» Ναυπλίου (1832), «Εθνικός» Σπετσών (1832,

= αλλά   και οι  δίγλωσσες -ελληνικά, και Αγγλικά, Γαλλικά, ή Ιταλικά: «Ελληνικός Τηλέγραφος» Eλληνoϊταλική, «Ελληνικός Καθρέπτης» Eλληνογαλλική, (1832) και άλλες αργότερα.

     Μια   αναφορά    πρέπει  να γίνει στο περιοδικό  « Πανδώρα»  που εξέδωσε  το 1849    ο Νικόλαος   Δραγούμης  ( χρημάτισε  γραμματέας  της Γ. Εθνοσυνέλευσης Τροιζήνας),  μαζί με  τον  Κ. Παπαρρηγόπουλο   και  τον   Αλεξ. Ραγκαβή,  και κυκλοφορούσε στην περιοχή Τροιζηνίας.   Ο Νικόλαος Μάρκου  Δραγούμης  ήταν  ένας  από   τους   πρώτους δημοσιογράφους της περιοχής.  

    Στα μετέπειτα  χρόνια, κυκλοφορούσαν  πολλές εφημερίδες  που εκδίδονταν  στην   Αθήνα και τον  Πειραιά.( Το   1880 κυκλοφορούσαν    55   εφημερίδες  και 11 περιοδικά).

     Ιδιαίτερη  αναφορά  πρέπει να  γίνει   για τον  «παράνομο τύπο  της Κατοχής». Αντίτυπα   πολλών  εφημερίδων  (όπως  «Οι  σκοποί  μας», «Ελληνικός αγών»,  «Πάλη», «Λευτεριά», και  «Φωνή των Ελλήνων»και «Τριπτόλεμος»  του  Ευαγ. Σαββόπουλου  - βουλευτού , υπουργού    1916-1995-  και άλλες, τυπογραφημένες, πολυγραφημένες, ή χειρόγραφες),  έφθαναν  στην περιοχή, κάτω από  «τη μύτη» των Γερμανών και διαβάζονταν από τους ντόπιους. Ραδιόφωνα  για να   ακούνε  «Λονδίνο»,  υπήρχαν   ελάχιστα. Ένα  είχε ο  ξενοδόχος κ. Κυρ. Μάνεσης. ( Το ραδιόφωνο ήρθε στην Ελλάδα το 1923,και στον Πόρο  το 1930)

Ο Λεωνίδας Δωρής klik    klik

    Μετά τον πόλεμο  εκδόθηκε  η  τοπική εφημερίδα « Τροιζηνία» (1948)  του Λεωνίδα Δωρή, κι  ακολούθησαν  η   «Τροιζηνιακή ηχώ» του Παν. Τσαμαρδά,   ο « Σφαίρος» και  η   «Τροιζηνιακή»   του  Βασ.   Κουτουζή   και  κατόπιν  άλλες,     όπως ο «Δημοσθένης»  του Αιμίλιου Βαϊάννη, «Ο Αργοσαρωνικός Τύπος» (Ιούλιος 64-Απρίλιος 67) του Μανώλη  Μπεντενιώτη,  « Η ΦΩΝΗ» , « Η Καλαυρία»,  «  Η Γραμμή του Σαρωνικού»    και άλλες.   

*** Βασίλης Ευαγ. Κοχλατζής,γεν. Πόρον 1907- 2007 το γένος Γ. Τρασάνη- εφημ. «Φωνή του Πειραιώς» «Ελληνικόν Αίμα», « Βραδυνή», πολλά συγγραφικά- μεταφραστικά.Μέλος ΕΣΗΕΑ.Έχει δύο γιους, Ευάγγελο και Δημήτριο, δημοσιογράφους.

*** Νίκος Καρράς  1922- 11/4/2008   αρθρογράφος  «ΑΥΓΗΣ» μέλος  διευθ. επιτελείου.

*** Ευάγγελος  Παναγώτου Κουτουζής, γεν. Πόρον 1945,αστυνομικός-δικαστικός  συντάκτης «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ»  (1975-1990),    αρχισυντάκτης   ρ/φ   ΕΡΤ –ΕΡΑ  1982-2000,διευθυντής  σύνταξης   «ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ»  από το 1998. Mέλος  ΕΣΗΕΑ.

*** Βασίλης  Παν. Κουτουζής. γεν. 1940, Αρχ/κτης –ΕΡΤ (20 χρόνια)και εφημ. ΕΣΗΕΑ

*** Παναγιώτης  Βασ. Κουτουζής, γεν. 1970,  γιος  του  προηγούμενου.  

      Με το λόγο και την τέχνη   ασχολούνται πέρα από την περιοχή τους:   Με το ββλίο  ο Αρις Αντάνης, ο δικηγόρος Αντώνης Βιρβίλης, ο Σωτήρης Μπουλντούμης, η  γνωστή   στιχουργός  Λίνα Νικολακοπούλου  από τα Μέθανα  και άλλοι που αναφέρονται στις σελιδες Λογοτεχνία     και  Θεάματα.

      Με τα εικαστικά,  ο ζωγράφος Νεκτάριος  Δράνιας    που μένει   στο Λεμονοδάσος  του Πόρου όπου έχει  και την γκαλερί του  που την ονομάζει "Λεμονοδάσος", ο φωτογράφος Γιάννης Παπαματθαίου από την Καλλονή  και άλλοι που αναφέρονται στις σελιδες  Εικαστικά.  Να αναφέρουμε  ακόμη εδώ τον ζωγράφο  Νικόλαο Κανναβό, και κάποιους μεγάλους ζωγράφους που "δούλεψαν"  στον Πόρο ή για τον Πόρο, όπως ο   Στάκκελμπεργκ,  ο Λίντον, ο Καρλ Ρότμαν, ο Λέο Κλέντζε, ο Νίκος Χειμώνας, ο Κωστής Παρθένης, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γιάννης Τσαρούχης, ο  Ραφαήλ Τσέκολι, η Σοφία Λασκαρίδου, ο Κρατσάιζεν, ο Μαρκ Σαγκάλ, η Ρουμάνα πριγκίπισσα Μπαλάσσα Καντακουζηνού  και άλλοι.

    Βιβλία    σχετικά  με τον Πόρο και την Τροιζηνία   εξέδωσαν   διάφοροι  Ποριώτες  - και άλλοι  που έζησαν εκεί -, όπως   ο Κοσμάς Πολίτης,     η Ιουλία Δραγούμη,  ( 1900), ο  Ιω. Σταματίου (1937), ο   Ν.Φαράκλας,  η Αναστασία  Δ. Διαμαντοπούλου,  ο Εμ. Κωνσταντινίδης,  ο Γιώργος Σεφέρης, ο Αγγελος Τανάγρας,  ο  Δ. Μπαλάνος,  ο Ρίζος Ραγκαβής,  ο    Τάκης   Ακρίτας,  ο   Διονύσιος  Τροβάς   και  πιο τελευταία, ο  θεολόγος καθηγητής  κ. Απόστολος Παινεσάκης,  ο Γιάννης Πουλάκης,  η Ιωάννα  Ρουμάνη, ο Βασίλης Π. Κουτουζής, ο Γιάννης Μανιάτης, ο Γιάννης Σουλιώτης, ο Γιώργος Αθανασίου, ο πατήρ Ηλίας Δροσινός, ο Γιώργος Καλός,  καθώς και   πολλοί ξένοι (Βέλτερ, Χάρτλυ, ο Πουκεβίλ,  ο  Μιχαήλ  Δέφνερ, ο  Χένρυ Μίλλερ  ο Τζώρτζ Χόρτον, ο Πήτερ Γκρέϋ,  κ.ά).

© ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ- KOUTOUZIS.GR   Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .