ΤΑΚΤΙΚΟΥΠΟΛΗ  και  οικισμοί, εκτ.120 τ.χ. Υψόμ.120 μ. Δημοτικά Σχολεία σε Τακτικούπολη και Μεταμόρφωση.  Κοινότητα 1912-1998, αρχικά ως Δάρα. Το 1927  μετονομάστηκε σε Τακτικούπολη. Είχε προέλθει από το Δήμο  Τροιζήνας. Τώρα  υπάγεται  στο Δήμο  Τροιζηνίας  με  έδρα  το Γαλατά.  Στην Τακτικούπολη  υπάγεται και ο  οικισμός Αγιος   Κωνσταντίνος,   που  παλιά   λεγόταν   "Πασάς" γιατί εκεί είχε  την έδρα  του ο  πασάς , κατά την τουρκοκρατία. Μια Ενετική απογραφή του 1700  αναφέρει  ότι τότε το χωριό αυτό  είχε 82 κατοίκους. Περιλαμβάνει  ακόμη  τις περιοχές Ψήφτας και  το Βίδι. Το Βίδι παλιότερα ανήκε στη Δρυόπη.

****   Στα   χρόνια  1829 και 1830 (πριν ανακηρυχθεί η Ελλάδα ανεξάρτητο κράτος ) έγινε πληθυσμιακή έρευνα στην Πελοπόννησο από Γαλλική επιστημονική αποστολή που ακολουθούσε το στράτευμα του στρατηγού Μαιζώνος,  και αναφέρεται  ότι    το Βαλαριό -  Μεταμόρφωση  είχε 46  οικογένειες.  (βλ.  “Expedition Scientifique de la Moree”, Vol II, p.64, Paris 1834 του  Bory de Saint-Vincent).

       Το 1834, ΦΕΚ 19/1834, καταγράφονται επίσημα για πρώτη φορά οι κατοικημένοι οικισμοί κατά την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους και αναφέρεται ως Βαλεριά  και ανήκε στο Δήμο Τροιζήνας  με έδρα το Δαμαλά. Μαζί  και  οι οικισμοί Πασιά και Μαζώματα. Το ίδιο και στο ΦΕΚ 80 / 28-12-1836   όπου  δήμαρχος Τροιζήνας  αναφέρεται ο Α.Γ.Κοντού  και εισπράκτορας  ο Α.Σπυρίδωνος. Το 1845  ΦΕΚ 32Α - 08/12/1845  καταγράφονται η Δάρα, τα Βαλεριά, τα Μαζώματα και  ο Πασιάς.  (Δείτε Οικισμοί της Τροιζηνίας)  για κατοίκους.

      Σε παλιό σημείωμα,  αναγράφονται τα ονόματα  ενός  κοινοτικού Συμβουλίου  του 1928: Ι.Ανδρέου, Α. Μαφάτης, Κ.Τσιρνής, Ι. Οικονόμου, Νικ. Γκίκας,αφού η Δάρα είχε μετονομαστεί σε Τακτικούπολη.  Την εποχή εκείνη είχε 492 κατοίκους μαζί με τα χωριά Βαλαριό,Πασιά, Ψήφτα, εκ  των οποίων 245 ήταν άνδρες. Τότε είχε ταχυδρομικό γραφείο, δημοτικό σχολείο  με δάσκαλο τον Πέτρο Βασιλαράκο, και ιερέα τον  Σπυρ. Κόλλια. Είχε  ακόμη 5 λιτρίβια, 2 αλευρόμυλους και ένα νερόμυλο.

** Η  Τακτικούπολη το 1889  είχε 114  κατοίκους, το 1907  229, το 1920    235,  το 1928  297, το 1940  381, το 1951  441, το 1961    518,  το  1971   676  και το 1981  366.

**  Ο Αγιος Κωνσταντίνος  το 1889   είχε 200  κατοίκους,  το 1907   70, το 1920     52,  το 1928   53, το 1940  55,  το 1951  117,  το 1961   71  και το 1981   87.

**   Η Ακτή Αγάπης   το  1981 είχε  26 κατοίκους.

**  Το Βίδι ή Βύδι  το 1981 είχε 15 κατοίκους.

**  Η  Μεταμόρφωση (Βαλαριό)  το 1889 είχε 118  κατοίκους,  το 1907   137,  το 1920   86 , το 1928    87,  το 1940   94,  το 1951   115,   το 1961    123, και το 1981   153.

**  Η Ψήφτα- Κοκκινιά- Κατάρα - Καβασιά,  το 1920  είχαν  αντίστοιχα  30, 35, 10, 7  κατοίκους.

      Κατά την απογραφή  πληθυσμού του  2001  το δημοτικό διαμέρισμα   ΤΑΚΤΙΚΟΥΠΟΛΗΣ  βρέθηκε να έχει κατοίκους, Τακτικούπολη 391, Αγιος Κωνσταντίνος 73,  Ακτή Αγάπης  27,  Βίδι   23,  Μεταμόρφωση  174  και Ψήφτα  49.

   Μεταμόρφωση     Σχέδιο Τ. Ακρίτα

     Η  Τακτικούπολη   πήρε  το  όνομά  της   από τον  τακτικό  στρατό του Φαβιέρου, που έφτιαξε  το κάστρο εκεί κοντά.

     Στις  ακτές της  υπάρχουν ιχθυοκαλλιέργειες.

*** Στην περιοχή Ψήφτας  υπάρχουν  ερείπια του ναού της Σαρωνίας Αρτέμιδος ο οποίος χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο και περιγράφεται από τον Παυσανία.

     Δείτε σχετικά  και το γενικό χάρτη  της Τροιζηνίας.

     Μέσα στο βυθό  μπροστά  από την Ψήφτα,  υπάρχουν τοίχοι ασαφών κτιρίων και πλήθος από σπασμένους ρωμαϊκούς αμφορείς.

*** Στη βορειοδυτική ακτή του όρμου Βιδίου, πλάι στο γραφικό κανάλι, διασώζεται παλαιό Ελαιοτριβείο, μετέπειτα πριονιστήριο -ξυλουργικό εργοστάσιο, εξαιρετικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, ιδιοκτησίας Στέλιου ή Αλέξανδρου Κακουράτου.  Ακόμη υπάρχουν ερειπωμένα κτίρια των παλαιών αποθηκών  και μάντρες  που έχτισαν  Τούρκοι αιχμάλωτοι  του  1912-1913. Εκεί γυρίστηκε ένα μέρος της ταινίας «Καπετάν Φάντης Μπαστούνι»  με το Λάμπρο  Κωνσταντάρα  και τη Μάρω Κοντού.

  ΒΙΔΙ   ΣΦΑΚΟΒΟΥΝΙ  ΜΑΖΩΜΑΤΑ  ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ

***  Νοτιανατολικά  της Τακτικούπολης, στους λόφους απέναντι  από το Βίδι,  που σήμερα λέγονται  «Μαζώματα» ή «Μάζεμα» - βλέπε χάρτη - υπήρχε ένας μικρός οικισμός, το όνομα του οποίου προήλθε  από  το γεγονός ότι δημιουργήθηκε από εγκατάσταση προσφύγων άγνωστης προέλευσης.

   Μια σύντομη αναφορά στα «ΜΑΖΩΜΑΤΑ» γίνεται  από τον Παναγιώτη Κοδρικά (1750/55-1827), έναν επιφανή Φαναριώτη, γραμματέα Φαναριωτών Ηγεμόνων και εν συνεχεία διερμηνέα στο Υπουργείο Εξωτερικών της Γαλλίας και λόγιο, ο οποίος πέρασε από τον Πόρο τον Φεβρουάριο του 1790, έμεινε οκτώ ημέρες φιλοξενούμενος στην "οικία Νικολάου Παπαμάρκου", αποκλεισμένος από την κακοκαιρία. Μία απ' αυτές τις ημέρες- Τρίτη 26 Φεβρ.1790- έφθασε μέχρι το "χωρίδιον Μαζώματα", για το οποίο δεν μας λέει τίποτα άλλο, ίσως γιατί δεν θα του έκανε καμία εντύπωση ο μικρός αυτός και άσημος οικισμός.

    Τα  Μαζώματα καταγράφονται  το 1834, ΦΕΚ 19/1834,  με 63 κατοίκους,  το 1836   (ΦΕΚ 80/28-12-1836) όπως  και  στο  ΦΕΚ 32Α - 08/12/1845. Υπάγονταν  στο Δήμο Τροιζήνας.

     Από συζητήσεις με ντόπιους της περιοχής μαθαίνουμε ότι το χωριό διαλύθηκε μερικές δεκαετίες μετά την επανάσταση του 1821 και οι κάτοικοι του σκορπίσθηκαν στη Τροιζηνία και αλλού. Σήμερα αυτός που θα επισκεφθεί τον λόφο πάνω από το Βίδι, εκεί δηλαδή που ήταν κάποτε τα «ΜΑΖΩΜΑΤΑ», με δυσκολία θα βρει κάτι από τα ερείπια του οικισμού αυτού. Τα «ΜΑΖΩΜΑΤΑ» είναι ένα από τα τρία έρημα χωριά της Τροιζηνίας - τα άλλα δύο είναι η Στέρνα Γαμπρού και η Παναγίτσα που βρίσκονται στη Χερσόνησο των Μεθάνων».

  ****  Στο Βίδι,  εκεί που είναι σήμερα  το ναίδριο της Παναγίας,  υπήρχε το μοναστήρι  της Κοίμησης  της Θεοτόκου, που κατήργησε ο Οθωνας,  αναγκάζοντας  τον  μοναδικό  τυφλό μοναχό  Καλλίνικο  που  ζούσε εκεί,  να καταφύγει  στη  Μονή της Ζωοδόχου Πηγής  της Καλαυρίας. Υπάρχει  επίσημη  καταγραφή του  στα  ΦΕΚ 19/1834,  ,   (ΦΕΚ 80/28-12-1836)  αλλά  δεν υπάρχει το 1845  γιατί είχε διαλυθεί.

        Κατά την επανάσταση, όταν  οι Τούρκοι  επεχείρησαν να  κάψουν το Μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου Τροιζήνας, (αναφέρεται  στα προηγούμενα ΦΕΚ) και  οι  λίγοι  πλέον μοναχοί  έφυγαν, το 1834 ήταν 17 - μερικοί  πήγαν  στη Μονή της Κοίμησης της   Παναγίας στο Βίδι,   και άλλοι στο Μοναστήρι του Πόρου.

     Μοναδικές παραλίες  που  πρέπει να αξιοποιηθούν  έχουν  η  Ψήφτα και η Μεταμόρφωση  της Τροιζηνίας.

                                                                                         ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝ. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ

© ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ- KOUTOUZIS.GR  Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .