Αναγνώστες   διαβάζουν  συχνά σε διάφορα  έντυπα   για το ηφαίστειο   του Πόρου. Και  μας ρώτησαν:

    - « Εμείς μέχρι σήμερα  ξέραμε για το ηφαίστειο των Μεθάνων.  Κάπου – κάπου διαβάζουμε  και για το ηφαίστειο   του Πόρου. Ποιο είναι  αυτό;».

        Τους εξηγούμε λοιπόν  ότι το ηφαίστειο  του Πόρου   είναι  ο χώρος  που είναι χτισμένη η πόλη του Πόρου,  με κορυφή το Μύλο  και τους Αγίους Αναργύρους, η Σφαιρία.

        Πρόκειται να ένα ηφαίστειο  που έσβησε  πριν καλά – καλά εκδηλωθεί, πολύ μετά  την  Καλαυρία, πιθανότατα  το  3.000  π.Χ., όπως δείχνουν τα  πετρώματα και η βλάστηση .

          Σ αυτή  άλλωστε  την αιτία  στηρίζεται και ο θρύλος, που ίσως πολλοί νάχουν ακούσει, ότι  ο Πόρος (Σφαιρία) στηρίζεται   σε  τρεις κολόνες, εκ των οποίων η μία έχει αρχίσει να σπάει, κι ότι   κάποτε   ο Πόρος θα καταποντιστεί.

           Αλλά   ας  μιλήσουμε  για τα ηφαίστεια  και τους σεισμούς  της περιοχής.

      Ολόκληρη η περιοχή  της Τροιζηνίας  περιλαμβάνεται  στο ηφαιστειακό-σεισμικό τόξο    που ξεκινάει  από τον Κορινθιακό κόλπο,  με κατεύθυνση  το Σουσάκι- Μέγαρα- Αίγινα- Μέθανα-Πόρο – Υδρα- Σαντορίνη. Τα  Μέθανα  και η Καλαυρία, δημιουργήθηκαν κατά την τριτογενή περίοδο, πριν 11 εκατ.   χρόνια. Η  Σφαιρία το 3.000 π.Χ. Μπορεί να το διαπιστώσει  εύκολα κανείς  αν συγκρίνει τα πετρώματά της και τη βλάστησή της  με εκείνη της Καλαυρίας. Από κει και μετά  έγιναν  διάφορες  εκρήξεις   που  διαμόρφωσαν την περιοχή όπως είναι σήμερα. Φυσικά  η δράση των ηφαιστείων  συνοδευόταν   από σεισμούς και καταποντισμούς. Σύμφωνα με τα μέχρι  σήμερα γνωστά:

* **  10.000 π.Χ. άνοιγμα Γιβραλτάρ, δημιουργία Μεσογείου.

  Ο  Σαρωνικός και ο Κορινθιακός δεν υπήρχαν πριν βυθιστεί  η ξηρά -10.000 π.Χ.

+++  3.000 π.Χ. ηφαίστειο Σφαιρίας, καταποντισμός της  γύρω περιοχής   και του τμήματος της Καλαυρίας  που ήταν ενωμένο με το Μόδι, το Καραπολίτι και το Σκύλλαιο, την Υδρα και τις   Σπέτσες. Αυτό άλλωστε   μαρτυρούν και τα ευρήματα    στο Κοκορέλι της Καλαυρίας-  εποχή χαλκού πριν το 3.000  π.Χ.

***  1750 π.Χ. πρώτη μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου Σαντορίνης-καταποντισμοί.

+++ 1530 π.Χ. Κατακλυσμός-καταποντισμός  Δευκαλίωνα-Νώε,έκρηξη ηφαιστείου Σαντορίνης, καταποντισμός Ατλαντίδας.

***  Ισχυρός σεισμός – έκρηξη του ηφαιστείου  Μεθάνων  μεταξύ 270-240 π.Χ. (Παυσανίας) δημιουργία  ιαματικών  πηγών και   Καμμένης  Χώρας ( ηφαιστειολόγος  Φουκέ). Η βλάστηση  στην Καμμένη  είναι ελάχιστη  και τα πετρώματα  πολύ μαύρα -ζωντανή λάβα.  Μπορεί  εύκολα να το διαπιστώσει  κανείς  στην  πιο  κάτω φωτογραφία  κοιτώντας την  δεξιά και αριστερά.

    Καμένη Χώρα

+++   Επίσης  ισχυρός  σεισμός  έγινε  το 8 μ.Χ. (Οβίδιος + Στράβων).  

* ** Μεγάλος σεισμός  που συγκλόνισε την περιοχή, έγινε κατά το 400 μ.Χ., μετά την επιδρομή των Γότθων  και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές. Τότε πρέπει να χώρισε η Σφαιρία  από την ακτή του Γαλατά.  Διότι  όπως  αφηγείται  ο αρχαίος  περιηγητής  Παυσανίας, το 156 μ.Χ  πέρασε  από το Γαλατά  στη Σφαιρία  πεζή.

+++ Ισχυρός σεισμός  - επίκεντρο  η Υδρα, 6,4 ρ. - που προκάλεσε καταστροφές  σε Πόρο, Υδρα  και Σπέτσες έγινε  στις 7 και  18 –3-1837, και  με 2 νεκρούς.

***  Ένας άλλος σεισμός έγινε στην περιοχή το 1922, χωρίς συνέπειες. Τότε τα   νερά  στις  λουτροπηγές Μεθάνων εξαφανίστηκαν   και  επανήλθαν μετά από μισή ώρα.

***   Στις 17-4-1930 έγινε σεισμός  5,9 και στις 5-9-53  5,8  ρ.

***   Το 1965 έγινε σεισμός  6,1 ρ. βόρεια των Μεθάνων.

+++  Τέλος σεισμός έγινε  στις 29-11-1999  στις  4  το απόγευμα. Είχε μέγεθος  3,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ, και επίκεντρο   τον υποθαλάσσιο χώρο ανατολικά του Πόρου.

      Ο κ. Ιωάννης Νικ. Κουτουζής, που μένει στο Καραπολίτι  Πόρου  αφηγείται:

  «  Άκουσα  μέσα στον ύπνο   μου  ένα δυνατό  θόρυβο  σαν  έκρηξη, ή σαν κάτι νάπεσε, κι ένα σύντομο   τράνταγμα. Αυτά με ξύπνησαν».

      Φυσικά   σεισμοί  με άλλα επίκεντρα   ταρακούνησαν πολλές φορές την περιοχή.

                     ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ  Ο  ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ  ΚΟΥΝΑΕΙ ΤΟ  ΣΑΡΩΝΙΚΟ

            Τελευταία ο  Εγκέλαδος  επισκέπτεται συχνά το Σαρωνικό, και σαν… διαρρήκτης χτυπάει  πάντα νύχτα, και σχεδόν την ίδια ώρα.

        Σεισμικές δονήσεις  έγιναν  στις 21 Νοεμβρίου 2004, στις 12:55 και 01:04  μεγέθους 3,5 ρίχτερ με το επίκεντρο  τον Πειραϊκό χώρο.

        Σεισμική   δόνηση  μεγέθους  4,9 βαθμών της κλίμακας  ρίχτερ   σημειώθηκε  στις  3/1/2005, ένα τέταρτο πριν τα μεσάνυχτα, με επίκεντρο τη θαλάσσια  περιοχή μεταξύ  Μεθάνων- Αγκιστρίου  του Σαρωνικού  κόλπου, αλλά δεν έγινε  ιδιαίτερα  αισθητός  στην Αθήνα, διότι είχε μεγάλο εστιακό βάθος- 123 χιλιόμετρα.

        Να σημειώσουμε ότι ο Σαρωνικός βρίσκεται  πάνω στο μεγάλο ρήγμα των ηπειρωτικών πλακών  που ξεκινάει από την Αδριατική  και δια του Κορινθιακού και του Ισθμού, περνώντας μεταξύ Αιγίνης - Μεθάνων- Πόρου - Υδρας και άλλων νησιών,  φθάνει στην Ερυθρά Θάλασσα.

                  ΤΟ  ΗΦΑΙΣΤΕΙΟ   «ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ»

      Μεμονωμένο γεγονός θεωρεί­ται η σεισμική δόνηση που σημειώθηκε  στις 3/1/05, δώδεκα παρά τέταρτο  το βράδυ   ανάμεσα στο  Αγκίστρι και   τα Μέθανα.

           Το δυτικό άκρο του ηφαιστεια­κού τόξου  του Σαρωνικού, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για τους  επιστήμονες  τόσο για το ιδιαίτερο γεωτεκτονικό καθεστώς του, όσο και για το υποθαλάσ­σιο ηφαίστειο «Παυσανίας», που ανακαλύφθηκε  πριν από δεκαεπτά χρόνια.

          Κατά τον σεισμολόγο  κ.  Μωϋσή Κουρουζίδη – Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών – ( Καθημερινή  5/1/05 – Γιώργος Λιάλιος) «η ενέργεια που   εκλύουν  οι σεισμοί του Σαρωνικού διοχετεύεται προς διαφορετικές κατευθύνσεις  με αποτέλεσμα το μακροσεισμικό   επίκεντρο   (επίκε­ντρο ζημιών) να βρίσκεται μα­κριά από το πραγματικό επίκεντρο. Για παράδειγμα  το 1965 έγινε στην περιοχή ένας  σεισμός   μεγέθους  6,1 Ρίχτερ, ο οποίος "χτύπησε" την Αρκαδία και τη Μεσσηνία».

     Η εξήγηση του φαινομένου αυτού βρίσκεται στο ιδιαίτερο τεκτονικό καθεστώς ολόκλη­ρου του ηφαιστειακού τόξου. «Η λιθοσφαιρική πλάκα έχει ήδη καταβυθιστεί σε εκείνη τη ζώνη και  οι σεισμοί  γίνονται σε μεγάλο βάθος (σεισμοί ενδιάμεσου βάθους). Ανάλογα με τη γεωτεκτονική δομή του φλοιού και του μανδύα πάνω από την εστία της δόνησης, κατευθύνεται και η σεισμική ενέργεια σε μεγάλες  αποστάσεις. Ωστό­σο δεν μπορούμε να γνωρί­ζουμε κάθε φορά προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί».

       Ο   σεισμός  της  3/1/05, αν και έγινε επάνω στο ηφαιστει­ακό τόξο, θεωρείται τεκτονι­κός και όχι ηφαιστειακός. Εγι­νε όμως σε μια περιοχή που τα τελευταία χρόνια έχει κινήσει  το ενδιαφέρον των επι­στημόνων, με τα νέα δεδομέ­να που ήρθαν στο φως:

        «Το 1987 ανακαλύψαμε κα­τά τη διάρκεια ερευνών με το ωκεανογραφικό σκάφος «Αι­γαίο» ένα υποθαλάσσιο ηφαί­στειο, άγνωστο μέχρι τότε», λέει  ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης  Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,  κ.  Δημήτρης  Παπανικολάου.  Το ηφαίστειο βρίσκεται Ι,5 – 2  χλμ. βορειοδυτικά της χερσονήσου των Μεθάνων, στο πυθμένα του δυτικού Σαρωνικού Κόλπου. Η «οροφή» του βρίσκεται σε βάθος 140  μέτρων, ενώ ο ηφαιστειακός κώνος  ξεκινά στα 400 μέτρα. Με βάση τα περιβάλλοντα ιζήματα η γένεση του   τοποθετείται στην   «Ολόκαινο».

       Το ηφαίστειο ονομάστηκε  «Παυσανίας»  γιατί ο γνωστός  περιηγητής της αρχαιότητας  αναφέρει στα "Κορινθιακά" ό­τι περίπου τον 3ο αι. π.Χ. σημειώθηκε σημαντική έκρηξη ηφαιστείου βόρεια της χερσονήσου των Μεθάνων.

      Αναφέρει χαρακτηριστικά ότι η θάλασσα κόχλαζε για ημέρες και πως η έκρηξη άλλαξε τη θέση των θερμών πηγών της περιοχής, οι οποίες υπάρ­χουν ακόμα και σήμερα. Βέ­βαια δεν μπορούμε ακόμα να επιβεβαιώσουμε τη χρονολο­γία, αλλά οι περιγραφές των ιστορικών συγκλίνουν με  τα γεωλογικά στοιχεία και τη θέ­ση του ηφαιστείου, την οποίο διαχωρίζουν από το ηφαί­στειο που βρίσκεται επάνω στη χερσόνησο   των Μεθά­νων».

       Σύμφωνα με τον κ. Παπανικολάου, ο σεισμός  της 3/1/05  δεν φαίνεται να συνδέε­ται με τα ηφαίστεια της περιοχής. «Το ηφαιστειακό τόξο έ­χει ένα ιδιαίτερο χαρακτηρι­στικό: σε ολόκληρο το μήκος του συνδυάζονται τα σεισμικά φαινόμενα που προκαλούνται, από την κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών, με την τήξη  της πλάκας, που δημιουργεί τα ηφαίστεια. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα, πάντως, στον Δυτικό Σαρωνικό άρχισε πριν από 4,4 εκατ. χρόνια από την Αίγινα και ολοκληρώθηκε πε­ρίπου πριν από ένα εκατομμύ­ριο χρόνια. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή των Μεθάνων είναι νεότερη, αρχίζοντας πριν από 0,9 εκατ. χρόνια, με διάρκεια έως τους ιστορικούς  χρόνους   2.200 χρόνια πριν».

© ΤΡΟΙΖΗΝΙΑ- KOUTOUZIS.GR Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .

Αρχή σελίδας