Προσαρτημένο  στο   http://www.koutouzis.gr/lemonodasos-artimos.htm

    Η  ΠΛΑΚΑ  ΚΑΙ  ΟΙ...... ΠΛΑΚΕΣ   ΤΗΣ   ΑΛΙΚΗΣ

    Στην  γραφική   Πλάκα    του  Πόρου    και  στο  φερώνυμο   εκκλησάκι  της   Παναγίας  της Ελεούσας    θα  γίνει  και  φέτος  το ιστορικό  πανηγύρι   που  γίνεται  εδώ  και  90   χρόνια. Κάθε  τέτοιες  μέρες(3-4/Ιουνίου) Στην  Πλάκα, γινόταν από πολύ παλιά, το μεγάλο πανηγύρι  της Παναγίας της Ελεούσας    πολύ πιο μεγάλο  και εντυπωσιακό, απ ότι σήμερα,  με πολλές ορχήστρες - κλαρίνα- και τραγουδιστές, σουβλιστά  αρνιά   που  απλώνονταν   στα  γύρω  χωράφια  με     ξεφάντωμα  δυο μέρες    συνέχεια.   

    Πανηγυριστές του 1932 και ο  γύρω  χώρος

         Η  ΠΛΑΚΑ και  φυσικά  η   ΠΡΟΒΛΗΤΑ  της,   πήρε  το όνομά της  από έναν μακρύ  διάδρομο   από  πορσελάνη, τμήμα  δρόμου  που οδηγούσε  από την  Αρτιμο  στην  Ψήφτα  σύμφωνα  με  εκτιμήσεις για τη διέλευση των  κάρων από τον ένα  ναό της  θεάς  Αρτέμιδας  στον  άλλο  που  οι  κάτοικοι την είχαν ονομάσει  πλάκα.

Η  περιοχή  της  Πλάκας,  χωρίς  αυτό  το όνομα  φυσικά, υπήρξε  θέατρο  των  πολεμικών  επιχειρήσεων   του  1831   κατά  τον  εμφύλιο  Μιαούλη- Καποδίστρια. Στο   χώρο  αυτό ο  Κυβερνήτης συγκέντρωσε  στρατό  για να  καταπνίξει    την ανταρσία  του  Μιαούλη  και  μπροστά   από  αυτή  ο Υδραίος  ναύαρχος  έκαψε   τα  πλοία  του  Ελληνικού   Στόλου.

Μπροστά  από  την  προβλήτα  όπως είναι  γνωστό  είναι   το νησάκι  Δειμέζη  όπου  κατά την  επιδημία  της πανώλης του 1837   πήγαιναν  όσους  είχαν  προσβληθεί  από τη νόσο.Τότε το  νησάκι   είχε  ονομαστεί   «Λαζαρέτο». Εκεί  προσπαθούσαν οι γιατροί να  τους  γιατρέψουν  μεταξύ  των οποίων  και ο Βαυαρός γιατρός Ροθλάουφ  που πέθανε τελικά  από την Πανώλη.

                  Το  νησάκι         Λαζαρέτο

     Προς τιμήν του Ροθλάουφ, στην Πλάκα-κοντά στο σπίτι του Καραδήμα- τοποθετήθηκε και υπάρχει ακόμη, αναθηματική στήλη από τραχείτη με την επιγραφή:

                               ΤΩ   ΕΚ  ΒΑΥΑΡΙΑΣ   ΙΑTPΩ

                                     Ρ Ο Θ Λ Α Ο Υ Φ

                      ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ  ΘΥΜΑ ΓΕΝΟΜΕΝΟΣ

                                     ΤΩ     ΑΩΛΖ

                     ΕΝ    ΤΗ   ΝΗΣΩ   KAΛAΥΡΙΑ  ΥΠΟ ΠΑΝΩΛΟΥΣ

                             ΜΑΣΤΙΖΟΜΕΝΗΣ      ΟΙ  ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ

                                ΕΙΣ  ΜNHMHN  AΝΕΓEIPAN

    Στην Πλάκα αρχικά  υπήρχε  μία  ξύλινη  προβλήτα   κυρίως για  τη μεταφορά   προιόντων  και  τη   διακίνηση  επιβατών. Μετά  το 1920     έπεσαν μπετά   και  κατά  καιρούς  έγιναν επισκευές,   και εκβαθύνσεις   στα  χρόνια   1945- 1950  για να  μπορούν  να φορτώνουν  τα  μεγάλα  σκάφη  τα  λεμόνια  που προορίζονταν για  τη  Θεσσαλονίκη  ή τη  Ρωσία.

Αρχές  της   δεκαετίας  του  1960  όταν  το  νερό  στις πηγές  του  Λεμονοδάσους μειώθηκε   χτίστηκε  από  τον ΤΟΕΒ  Λεμονοδάσους  μηχανοστάσιο /1950;;/  για  να  στέλνει  νερό  από  2 πηγάδια   στα ψηλά  της  περιοχής, αλλά  το  νερό ήταν  υφάλμυρο  και  καταργήθηκε..

Η Πλάκα,  κεντρικό  σημείο    διέλευσης είτε  δια θαλάσσης  είτε  δια  ξηράς,     ήταν    σημείο   συνάντησης  με τις  δυο μπακαλοταβέρνες  που  εξυπηρετούσαν  τους Λεμονοδασίτες       και όχι μόνο.  Ως το 1920 λειτουργούσε η μπακαλοταβέρνα του Κουμπή,   που μετά την πήρε ο Καράμπαμπας – που έκανε και το Λιτρίβι-, κι απέναντι  στου Σαμπάνηως το  1960 άλλη  μία, που την δούλεψαν κατά καιρούς  διάφοροι, όπως ο Σταθάκης.  Λιτρίβι  έκαναν  αργότερα και οι Μουτζουβαίοι, λίγο πιο ψηλά. 

 Κι όλα  αυτά γιατί  στις  δεκαετίες 1920 -1950  Λεμονοδάσος - Αρτιμος- Πλάκα  είχαν  πολλούς μόνιμους  κατοίκους, που   χρειάζονταν    διάφορα στέκια , αλλά  και  μπακάλικα  για να ψωνίζουν. Γιαυτό  υπήρχαν και οι μπακαλοταβέρνες.

Το    1920  δημιουργήθηκε  και  το  εκκλησάκι  της  Παναγίας της Ελεούσας  μετά  το  εξής  περιστατικό:   Στη δεκαετία του 1920, ένας ναύτης από τον Πόρο, με το  επώνυμο Αϊβαλιώτης, ενώ βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, είδε πολλές  φορές στον ύπνο του, ότι σε ένα πηγάδι υπήρχε μία εικόνα. Πήγε εκεί και βρήκε την εικόνα της Παναγίας της Ελεούσας. Την πήρε την πήγε στο καϊκι, αλλά ο καπετάνιος, άθρησκος ίσως, την πήρε και την πέταξε στη θάλασσα. Σαν έφτασαν στον Πόρο, όμως, είδαν την εικόνα «κολλημένη» στο καϊκι. Τότε κατάλαβαν πως ήταν θαυματουργή. Κάποιος Μαρίνος που  είχε μανάβικο στον Πόρο, δώρισε το οικόπεδο στην Πλάκα, για να χτιστεί το εκκλησάκι. Και τοποθέτησαν την εικόνα εκεί. Από τότε, κάθε χρόνο, 3-4 Ιουνίου, γιορταζόταν η μνήμη της και γινόταν μεγάλο πανηγύρι.    Όμως αργότερα, όπως λέγεται, η οικογένεια Αϊβαλιώτη  πήρε την εικόνα σε κάποια κλινική  της Αθήνας για να βοηθήσει κάποιον ασθενή και από τότε λείπει από την Πλάκα. Σήμερα ανήκει  στην  κα.  Δεληθανάση Κατσέτου   και είναι αναρτημένη  σε ναίδριο της Αθήνας.  

Στα  1970-72   έγιναν  τα  Δημοτικά  Σφαγεία, ψηλότερα,  προς το Λιθινό.

Πολλοί  βέβαια  ίσως   γνωρίζουν   ότι   από  την   Πλάκα  πέρασαν   πολλοί   διάσημοι  που  επισκέφθηκαν  το  Λεμονοδάσος όπως ο   τ, πρόεδρος των ΗΠΑ Τζώρτζ Μπους  πατήρ το  1998.

 Η  Πλάκα  στα  1960   φιλοξένησε  και  την Αλίκη  Βουγιουκλάκη. Κάποιες    σκηνές, της  ταινίας « Η   ΑΛΙΚΗ   ΣΤΟ  ΝΑΥΤΙΚΟ»   εκείνες  με τα  κότερα   και μία   με τα  γαιδούρια  γυρίστηκαν    εκεί. Τότε   επί δημάρχου  Πόρου   ναυάρχου ε.α  Ιωάννου         Χατζηλουκά   έκαναν  κάτι μικροεπισκευές  στην  προβλήτα.  Τότε  γνώρισα  κι εγώ   την  Αλίκη  κατά  τρόπο  επεισοδιακό   στον  εξώστη του  πλοίου  ΝΡΑΙΔΑ. 

  Η      Πλάκα  επιλέχτηκε γιατί ο  σεναριογράφος  και σκηνοθέτης            Αλέκος   Σακελάριος  ήθελε  να  έχει  μια  σταθερή  πλατφόρμα  που δεν  θα  κουνιόταν, όπου θα  στηνόταν  η  μηχανή  λήψης,   και θα  είχε  πολλές  γωνίες, για να  παίρνει πότε  το  ένα  κότερο  και πότε  το άλλο  τα  οποία   ποτέ  δεν ήταν  αντικριστά  αλλά περίπου   παράλληλα   με διαφορετικό  φόντο   στην «πλάτη». Ετσι  πίσω  από

 το κότερο  που  επέβαινε  η  Αλίκη   το  ΛΠ 3121 φαίνεται  ο  μύλος   του  Πόρου  και  του  πειρατή  Παπαμιχαήλ,  όπως  λέγεται  το  κόττερο  ΣΕΛΗΝΗ του  Λαμπράκη   άλλο  τοπίο. Κάποια  άλλα  ενδιάμεσα  αποσπασματικά  πλάνα   στο  Νεώριο  και αλλού  μπερδεύουν  το όλο  σκηνικό.Τα  πολλά   γυρίσματα   μέσα   στο  ευρύτερο  λιμάνι  του  Πόρου   είχαν  σαν  αποτέλεσμα  να  αναγκάσουν  τον  Γαλατιώτη  Λιμενάρχη  Πόρου  Ευάγγελο  Κόλλια  να πάρει   έκτακτα  μέτρα  διακίνησης   και  ασφάλειας μέσα  στο λιμάνι. Αλλά  και  στην ξηρά  ο  διοικητής    του  Αστυνομικού  Τμήματος   μοίραρχος  Γεώργιος  Χριστάκης  μετέπειτα δ/τής  Ασφάλειας  του   Γεωργίου  Παπαδόπουλου,  είχε λάβει  έκτακτα  μέτρα. Ιδίως   την  ημέρα    που  δόθηκε  δεξίωση, αν θυμάμαι  καλά  στην  ΑΙΓΛΗ, με την  ευκαιρία  της  έναρξης  των  γυρισμάτων  στην  οποία  παραβρέθηκε    και ο τότε  υπουργός   Εμπορικής  Ναυτιλίας    Γεώργιος  Ανδριανόπουλος   που ψηφιζόταν  στον  Πόρο.

Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν   Αύγουστο με Σεπτέμβριο του 1960.Οι πρώτες ημέρες των γυρισμάτων συνοδεύτηκαν από απρόοπτα; τόσο η Βουγιουκλάκη όσο και ο Παπαμιχαήλ χρειάστηκαν ιατρική βοήθεια. Την πρώτη ημέρα η Αλίκη αδιαθέτησε ξαφνικά, τη δεύτερη μέρα έπαθε βλάβη η γεννήτρια, και την τρίτη ημέρα ο Παπαμιχαήλ, που υπέφερε από αλλεργικό ερεθισμό στα πόδια, έπαθε σήψη ύστερα από ένα μπάνιο στη θάλασσα. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η βίλα που φιλοξενούσε τους δυο σταρ δεν διέθετε ηλεκτρισμό, με αποτέλεσμα η περιποίηση του ηθοποιού να γίνεται με πρωτόγονα μέσα. Την περίοδο των γυρισμάτων πάντως, η Αλίκη φέρεται   να αγόρασε και ένα κότερο στο νησί με την ονομασία "Ντεζιρέ" έναντι χιλίων λιρών, ενώ κάθε βράδυ, μετά το τέλος των γυρισμάτων και γύρω στις 11 η ώρα, η ίδια συνήθιζε να κάνει μπάνιο στη θάλασσα υπό το σεληνόφως . 

Τα φιστίκια της Αλίκης

Για τις ανάγκες  της   ταινίας  όπως  λέει   σήμερα Μάη του  2016  ο89χρονος  κ. Φάνης  Καράτσης, μόνιμος  κάτοικος  Πλάκας,   μάζεψαν όλα   τα  γηαιδουράκια    που  εκαναν   δρομολόγια   μεταφέροντας  άτομα   από την Πλάκα  στου  Καρδάση   και  αφού  έκαναν  ένα   γύρισμα εκεί,  τα μετέφεραν   μέσα   στο νησί  όπου  έκαναν κι άλλα  γυρίσματα.

ΣΤΗΝ  ΠΛΑΚΑ γυρίστηκαν  και πολλές  σκηνές  της   τηλεοπτικής σειράς  της Τόνιας Μαρκετάκη   ΛΕΜΟΝΟΔΑΣΟΣ  με βάση το μυθιστόρημα του Κοσμά  Πολίτη.

  Σήμερα   η  περιοχή της  Πλάκας  συγκεντρώνει  το  ενδιαφέρον, πέραν  του  μεγάλου  αριθμού  μονίμων  κατοίκων  και παραθεριστών με  τις  ανάλογες   κατοικίες  και   με το εκκλησάκι της  Παναγίας, τα δύο  πάρκιγκ  για   κότερα     και  το ταβερνάκι   της   παραλίας   και  φυσικά την όμορφη  πλαζ.

  Στην      ΑΛΥΚΗ   η  ταβέρνα  Καραδήμα  με  ενοικιαζόμενα   δωμάτια  και  το  Ξενοδοχείο   ΑΛΥΚΗ ΜΠΗΤΣ Δίπλα  μια  μοναδική  πλαζ.

                                                    Βασίλης  Κουτουζής

                                               Δημοσιογράφος ιστορικός ερευνητής

                                                                                                                                                                                                            15 -5-2016

Το  άρθρο  ενδέχεται   να  αλλάξει  ή  να   συμπληρωθεί   εφ όσον  υπάρξουν  και  άλλα  στοιχεία.