Οι Γερμανοί στον Πειραιά

Οι Γερμανοί στον Πειραιά: Μαρτυρία ενός Ποριώτη

Ένα κομμάτι λαμαρίνας από το Αγγλικό Φορτηγό "Clan Fraϊser" που εξερράγη, σφηνώθηκε στον κορμό ενός δέντρου στον Τινάνιο κήπο, και τώρα βρίσκεται στη Δημοτική Πινακοθήκη (παλιό Ταχυδρομείο) θυμίζει στον επισκέπτη του το βομβαρδισμό του Πειραιά από τα γερμανικά "στούκας" το βράδυ της 6ης προς 7η Απριλίου 1941. Το Clan Fraser στις 4 Απριλίου του 1941 είχε μπει στο λιμάνι Πειραιά με ένα φορτίο ''πολεμικού υλικού'', με όπλα και 500 τόνους ΤΝΤ και άλλο πολεμικό υλικό. Την ιστορία του "Clan Fraϊser" μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Στις 6 Απριλίου 1941 η ναζιστική Γερμανία επιτέθηκε στην Ελλάδα. Η γερμανική επίθεση είχε την κωδική ονομασία Μαρίτα και εκδηλώθηκε στο μέτωπο της ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης κατά μήκος της λεγόμενης Γραμμής Μεταξά, ενός φιλόδοξου οχυρωματικού έργου στα πρότυπα της Γραμμής Μαζινό, που είχε κατασκευαστεί με πρωτοβουλία του Ιωάννη Μεταξά ως ασπίδα αποτροπής του βουλγαρικού κινδύνου. Ταυτόχρονα, γερμανικά αεροσκάφη βομβάρδισαν τον Πειραιά και τις ακτές έως τον Ναύσταθμο, προκαλώντας ανθρώπινα θύματα και τεράστιες ζημιές, με αποτέλεσμα να βυθιστούν 73 πλοία και 25 αλιευτικά.

Αυτά είναι τα ξερά ιστορικά γεγονότα.

Όμως εμείς έχουμε στα χέρια μας την χειρόγραφη συναισθηματική αφήγηση από το ημερολόγιο ενός Πειραιώτη - Ποριώτη(;), δικηγόρου, που κατοικούσε στον Πειραιά τις ημέρες εκείνες, στην περιοχή Τερψιθέας, μάλλον στην οδό Περικλέους.

Τα χειρόγραφα μας παραχώρησε ο αρχιτέκτονας κ. Γιώργος Βασιλακόπουλος. Του τα είχε παραδώσει ο φαρμακοποιός του Πόρου Γιάννης Κατακουζηνός. Δεν είναι γνωστό αν ο γράφων είναι ο ίδιος ο Κατακουζηνός, φίλος του ή συγγενής του.

Ωστόσο το πράγμα δεν αλλάζει. Πρόκειται για μια μοναδική, αποκλειστική, συναισθηματική μαρτυρία των ημερών εκείνων, που η γραφή της, κοφτή, σύντομη, με πνεύμα ……φοβισμένης αναμονής, δείχνει πως βίωσαν εκείνες τις στιγμές όσοι τις έζησαν!

Η συναισθηματική αυτή αναφορά, συμφωνεί απόλυτα σε γεγονότα, ώρες με εκείνα που αναφέρουν οι ιστορικές καταγραφές!

Εμείς τα....αποκρυπτογραφήσαμε και σας τα παρουσιάζουμε:

Το ημερολόγιο ενός Ποριώτη(;)

Κυριακή 6 Απριλίου 1941. Κατά τας 10 πρωί, ήλθε ο Νάσος για την αδελφή του κι έμαθα ότι προ 4 ωρών μας επετέθη η Γερμανία.

Δέχομαι το νέο, όχι μόνο ψύχραιμα, αλλά σαν κάτι τι που περιμένω και αργεί να γίνει. Η αισιοδοξία μου αυτή δεν αφήνει το Νάσο αδιαμαρτύρητο. Τας 10.50’ ακούμε βολή αντιαεροπορικού και μετά 10΄ δίδεται δια σειρήνων το σύνθημα συναγερμού. Ηλθαν κιόλα οι Γερμανοί χωρίς να τους πάρουν χαμπάρι. Πρώτα δύο καταδρομικά Αγγλικά, το Αγιαξ και εν άλλο δεμένα μπρος στο παλιό Λιμεναρχείο κτυπούν κι ύστερα δίνεται συναγερμός. Δεν εκτύπησαν. Επήραν φωτογραφίες και έφυγαν. Τας 15 επανελήφθη συναγερμός χωρίς επίθεσιν. Το βράδυ βρίσκομαι στου Γιώργη την Ταβέρνα με τον Γιαννάκη και τον Γολέμη. Τας 21.30 ακούμε σειρήνες. Φεύγουν. Εγώ σηκώνομαι τελευταίος μ ένα μπουκάλι κρασί στο χέρι και βγαίνω έξω τραγουδώντας « Με το χαμόγελο στα χείλη»! Πάμε σπίτι. Σε λιγάκι ακούμε επιδρομή. Γίνεται «Τρομοκρατική». Τα αεροπλάνα κατέρχονται με κάθετο εφόρμηση, πολυβολούν δαιμονιωδώς πάνω από τις στέγες. Τα πολυβόλα κροταλλίζουν πάνω από τα κεφάλια μας, κι εμείς πίνουμε κρασί και βγαίνουμε έξω γεμάτοι κέφι. Ρίχνουν βόμβες βροχή και ως εκ των υστέρων ανεκοινώθη ποντίζουν και νάρκες μαγνητικές στο λιμάνι. Βγαίνω έξω και βλέπω το λιμάνι να καίγεται. Φλόγες ουρανομήκεις και καπνοί μαύροι αναθρώσκουν. Μαθαίνουμε πως κάποιο βαπόρι επήρε φωτιά. Καθησυχάζω τον κόσμο στο σπίτι ότι αν έχει μέσα επικίνδυνο φορτίο θα κόψουν τις πριμάτσες να το ρυμουλκήσουν έξω ή θα του κατακλύσουν τα κήτη να βουλιάξη.- Λήγει η επιδρομή και ανεβαίνουμε στην ταράτσα να ιδούμε. Ολο το λιμάνι φαίνεται από τις ανταύγειες τις πυρκαιάς και μαύροι καπνοί σκεπάζουν όλον τον ουρανό. Διαρκούσης της επιδρομής τραβώ έναν-‘έναν από το καταφύγιο απ το χέρι να τους δείχνω τις φωτιές πυρκαιάς.

Πάμε να κοιμηθούμε. Κατά τας 2 μας ξυπνούν υπόκωφοι κρότοι εκρήξεων. Λέγω δεν είναι τίποτε, μικροποσότητες πυρομαχικών των βαποριών που ανατινάσσονται και προσπαθώ να κοιμηθώ.

Ωρα 3. Χωρίς να προηγηθεί τίποτα πάω να πέσω από το κρεβάτι. Το παράθυρο ανοίγει θρυματιζόμενο με απαίσιο τρίξιμο αλλ αποτόμως, κι ενώ τρομακτικός σεισμός μας συγκλονίζει, και εκκωφαντικός κρότος χιλιάδων πυροβόλων συμπυροκροτούντων δονεί την ατμόσφαιρα, αποκαλύπτεται λάμψη διαρκείας εκτυφλωτική από έναν ουρανό καιόμενο και βρέχοντα άπειρα χρυσοκόκκινα κομμάτια αναμένου σίδερου κάθε μεγέθους εν ώ απ το παράθυρο μπουκάρει σίφουνας αέρος με σκόνη απ τη γειτονιά ακούονται φωνές « Βοήθεια». Το παράθυρο μένει ανοιχτό γιατί ποιος να πάει να το κλείσει κάτω από την βροχή των σιδερικών;

Σηκώνομαι να το κλείσω. Λείπουν τα πατζούρια τα δεξιά, που κομμάτια βρίσκονται στο δρόμο. Σηκωνόμαστε. Ο κόσμος τρέχει σπίτι μας, άλλοι τραυματισμένοι ζητώντας βοήθεια. Το ηλεκτρικό δεν ανάβει, πλέουμε στο σκοτάδι, μες στα χώματα και τη σκόνη. Αλλοι λένε πως ήταν ωρολογιακές βόμβες, άλλοι δεν ξέρω τι; Ευρίσκεται η λύσις η πραγματική. Εκρηξη του πλοίου με χιλιάδες πυρομαχικά και εκρηκτικές ύλες (8.000 τόνοι τροτύλης).

Από το pireas-piraeus.blogspot.gr

Τη δεύτερη μέρα όλος ο Πειραιάς είναι γεμάτος από σπίτια γκρεμισμένα που πάνω τους έπεσαν πελώρια κομμάτια αναμένου σίδερου κι οι δρόμοι γεμάτοι σιδερικά 200 και πλέον οκάδων το καθένα. Το βίντζι έχει πέσει πίσω απ΄το Τζάννειο. Η πυροσβεστική υπηρεσία τρέχει δαιμονιωδώς. Οσο να ξημερώσει αγωνία τρομερή μας συνέχει.

Κατά τας 5.20 ακολουθεί Δευτέρα έκρηξις μικροτέρας εντάσεως. Εν τω μεταξύ η φωτιά μετεδόθη σε άλλα πλοία στο λιμάνι και καίγονται με μικρές εκρήξεις, Ξημερώνει τέλος κι ο κόσμος τρομοκρατημένος φεύγει, άλλοι πεζή άλλοι με ότι βρουν για την Αθήνα. Ο Πειραιάς ερειμώνει τελείως.

Δευτέρα 7 Απριλίου. Είμαστε όλοι ράκος από τον ψυχικό κλονισμό. Ο κόσμος φεύγει για όπου βρεί. Ο Κορυδαλλός γεμίζει κόσμο στα βουνά και η απελπισία κι ο τρόμος χαρακτηρίζει τα πανικόβλητα πλήθη. Τας 11 δίδεται σύνθημα συναγερμού, χωρίς βομβαρδισμό. Επίσης τας 21.30. Κατά τις 4 το απόγευμα ομάδες στρατού με πτυοσκαπάνας μπρος απ το σπίτι και με αστυνομικούς λαμβάνουν μέτρα δι επικείμενην έκρηξιν 2.000 οβίδων του άλλου πλοίου φλεγομενου. Με ειδοποιούν να φυλαχθούμε. Καθόμαστε στο καταφύγιο με σφισμένη την καρδιά ώρες ολόκληρες σαν τον κατάδικο που περιμένει την εκτέλεσή του. Κατά τας 5 το απόγευμα σεισμός μας συγκλονίζει κι ακολουθεί και δεύτερος. Τέλος μαθαίνουμε ότι είναι μαγνητικαί νάρκαι καταστρεφόμεναι. Ακολουθούν πολλές εκρήξεις.

Την Τρίτη κατεβαίνω να δω το λιμάνι. Η καταστροφή , η ερήμωση δεν περιγράφεται. Ένα μαγαζί δεν έμεινε. Παντού πυρκαιαί ετελείωσαν το έργο της καταστροφής εκ της εκρήξεως. Πλοία βουλιαγμένα, επιπλέοντα συντρίμματα, ίχνη καταστροφής και συμφοράς.

Εξακολουθούν συναγερμοί και βομβαρδισμοί, ποντίσεις ναρκών στο λιμάνι, μια στο Ψυχιατρείο, κι άλλες στην περιοχή Βαγγελίστρας…..

Την Παρασκευή 11 Απριλίου διαρκεί ο συνεγερμός από τας 9.15 το βράδυ μέχρι την 1.20, 4 ώρες. 16 κύματα επέδραμαν και το αντιαεροπορικόν πυροβολικόν μαίνεται καταιγιστικώς. Κατεβαίνουν χαμηλά και πολυβολούν. Δαιμονιώδης θόρυβος γίνεται. Για 2 φορές ακούμε το απίσιο σύριγμα βομβών πάνω από τα κεφάλια μας. Επεσαν στο Τελωνείο. Σε λιγάκι επαναλαμβάνεται συναγερμός κι έτσι όλη τη νύκτα κατάκοποι μένουμε ξύπνιοι. Κοιμόμαστε μισοντυμένοι. Στη γειτονιά μείναμε ολομόναχοι με τον Παντουβάνο και τον Γιαννάκη που κοιμάται εδώ. Η Θάλεια έχει μείνει κι έφυγε κι αυτή. Την νύκτα της της 12^ης προς 13 Απριλίου που έχουν Μ. Σάββατο, μας αφήκαν να κοιμηθούμε. Μα φαίνεται σαν ψέμμα…….»

Και πράγματι οι συναγερμοί, οι επιθέσεις συνεχίστηκαν!

Μια συνήθεια είναι όλα. Ακόμα και η Κατοχή!

Δεκάξη πυκνογραμμένες σελίδες είναι το ημερολόγιο ιστορικό ντοκουμέντο του Ποριώτη που έχουμε στα χέρια μας. Και ο οποίος παρ ότι έπασχε από την καρδιά του είχε ξεχωριστό κέφι για ζωή….. Οι πιο πολλές σελίδες, αφιερωμένες στις τιμές των τροφίμων. Ηταν βλέπετε τα πιο αναγκαία της εποχής.

Συνεχίζει λοιπόν…

«Το κάθε τι, το συνηθίζει κανείς, έτσι δε, συνηθίσαμε ν ακούμε πάνω απ τας κεφάλια μας το δαιμωνιώδες σφύριγμα των βομβών.- Την νύκτα της 14 προς 15 Απριλίου μας εκράτησαν 6 ώρες συνεχώς εν συναγερμώ για να επαναληφθεί πάλι για τρεις ώρες.= Τας 16 Απριλίου Μ. Τετάρτη, προκειμένου ο Μιχαλόπουλος κι ο Παντουβάνος να φύγουν για το Μαρούσι, εμείς δε να μείνουμε ολομόναχοι, ανεβήκαμε στην Αθήνα. Οι συναγερμοί και αι επιδρομαί διαδέχονται αλλήλους, 7-8 ημερησίως. Κατεβαίνω σχεδόν καθημερινώς στον Πειραιά να δω μήπως με την ερημιά διαρρήξουν το σπίτι. Από τας 9 π.μ. μέχρι τας 5 μ.μ. έμεινα μέσα στο τραίνο με συνεχείς συναγερμούς. Οσο να ξανάλθη το ρεύμα – δεδομένου ότι όλο το τούνελ της Ομόνοιας είναι γεμάτο Πειραιώτες που έχουν φύγει, που εκεί κοιμούνται- ξανάρχιζε άλλος.

Οι Γερμανοί στην Αθήνα και τον Πειραιά.Πείνα!

Το Σάββατο του Θωμά τας 3.30 μμ υπήρξε η τελευταία Γερμανική επιδρομή διότι την επομένην (27/4) μπήκαν στην Αθήνα. Την Δευτέρα δε 28/4 ξανακατεβήκαμε στον Πειραιά κινδυνεύοντας να μην βρούμε μεταφορικό μέσο διότι όλα επιτάσσονται.

Την 14 Μαίου αρχίζει η νέα σειρά των Αγγλικών επιδρομών. Τας 30 Μαϊου 8.10 νέα έκκρηξις στο Λιμάνι Βουλγαρικού πλοίου, όχι τόσο τρομερά όπως η πρώτη.

Τας 6 Οκτωβρίου έπεσε στην ταράτσα του σπιτιού μας πύραυλος (εκκρηκτική βόμβα) διαρκούντος βομβαρδισμού από τους Αγγλους. Βόμβες έπεσαν στην οδό Περικλέους κοντά μας.

Αρχαί Νοεμβρίου. Η πείνα θεριεύει, η μαύρη αγορά μας έφαγε. Τίποτα δε βρίσκει κανείς να φάη. Στα ρεστωράν μαγειρεύουν σκύλους. Το κρέας (ποιος ξεύρει τι είδους) έφτασε τας 850 την οκά. Το αλεύρι 62.000 ένα τσουβάλι. Τα φασόλια 1.000. Το Λάδι 1.400. Ο κόσμος μαγειρεύει κυδώνια, μήλα, κάστανα, φύλλα από κουνουπίδι 120 την οκά, και φύλλα παντζαριών. Κολοκύθια 140. Αυγά 75 έκαστον, η διανομή τροφίμων δεν γίνεται. Το ψωμί το εκατέβασαν 100 δράμια, 80,50,50,40,30 και μερικές μέρες κατά σειράν δεν δίνουν καθόλου.- Χειμώνας έρχεται και ζέστη δεν υπάρχει. Τα ξύλα 18 η οκά, κάρβουνα 60 και δεν υπάρχουν. Το ηλεκτρικό μας περιόρισαν ως 3 κιλοβάτ μηνιαίως.

Χριστούγεννα 1941. Η κατάστασις χειροτερεύει καθημερινώς. Διανομή τροφίμων ως εξής. Από τον Απρίλιο είχαν να διανείμουν λάδι, τώρα δε θα δώσουν 25 δράμια (62,5 γραμμάρια, 1 δράμι = 2,5 γραμμάρια) κατ άτομον. Από τον Οκτώβριον μας διένειμαν τώρα 100 δράμια όσπρια του “KURTULUS” κατ άτομον. (το “KURTULUS” ήταν τουρκικό φορτηγό πλοίο το οποίο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου χρησιμοποιήθηκε για την μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας). Κι 100 δράμια σταφίδα. Εξω δε βρίσκει κανείς τίποτα να αγοράσει. Μου έστειλαν από την Υδρα κρομμύδια. Εδώ το κρέας το βρίσκεις 2.000.- Τα αυγά 200 έκαστον, η σταφίδα και τα σύκα 600. Τα κρομμύδια 400, το καλαμπόκι 1.000, το σιτάρι 1.800, το κουνουπίδι 280-320, τα φασόλια κλπ 1.800-2.000. Το τραμ το περιόρισαν αρχικώς 8-2 να κυκλοφορούν. Τώρα δε το σταμάτησαν εντελώς.=

Από τας 14 Ιανουαρίου 1942 άρχισε να λειτουργεί συσσίτιον του Δικ. Συλλόγου. Φασουλάδα και πατάτες δύο φορές. Η μερίς 40 δραχμές, αλλά μόνο 1 και ανά μία για τα κάτω των 12 ετών παιδιά. Επίσης μας διένειμαν και 5 οκάδες σταφίδα προς 120.

Τας 22 Ιανουαρίου ανηγγέλθη ότι το “KURTULUS” προσήραξε και εβυθίσθη. Τραμ ούτε λόγος να γίνεται. Τα τηλέφωνα κι αυτά λειτουργούν 7-18, όσες ώρες δηλαδή το ηλεκτρικό φως είναι κομένο.

Αι τιμαί τροφίμων αι αυταί. Ελιες 400, το μαλακό ψωμί των 70 δραμιών 850 δραχμές η μαρίδα 1.800. Τα σκόρδα 40 έκαστον. Ψωμί πότε δίνουν 30-40 δράμια (75-100 γραμμάρια), πότε 50 και πότε τίποτα.

Δεν υπάρχουν ούτε φέρετρα!

Το τέλος Ιανουαρίου μερικές ημέρες έδωσαν μπομπότα σκέτη (αλεύρι από καλαμπόκι) στη φόρμα σαν μολύβι από 40 δράμια. Αι τιμαί των τροφίμων αι αυταί. Ολόκληρος ο Ιανουάριος χωρίς τραμ, ο κόσμος έχει ξεθεωθεί στο περπάτημα. Ποδηλάται κουβαλούν από πίσω και τις γυναίκες τους. Ελιές 400 η οκά. Μπάμιες 650 το κουτί. Οι σαρδέλλες οι παστές (σαζάνια) 15-20 δραχμές εκάστη .Το κρασί 160 η οκά και…όλο νεράκι. Πάστες στου Ζαχαράτου 130 εκάστη.

Πεθαίνει ο κόσμος και δεν υπάρχουν ούτε… φέρετρα. Κι αυτά νοικιάζονται. Τους κουβαλάν πάνω σε καροτσάκια τυλιγμένους σε λινάτσες ή κουβέρτες. Ένα ταξί για το νεκροταφείο παίρνει 6.500 χρ. Κατηργήθησαν και παπάδες κλπ

Πληροφόρηση, περιγραφή έκφραση συναισθημάτων, σαρκασμός!

Πληροφόρηση, περιγραφή καταστάσεων, ανέχεια, φτώχεια, πείνα, έκφραση συναισθημάτων, σαρκασμός, απογοήτευση, ελπίδα για το μέλλον, όλα μαζί στο ημελόγιο του Ποριώτη. Που συνεχίζει:

Γλέντι με ελιές και κρεμμύδια:

……Μέσα Φεβρουαρίου 1942. Τα Ιταλικά ψωμάκια έφθασαν στις 600. Τα αυγά 250. Το κρασί 200. Το λάδι 2.000, το σιτάρι 1.800, τα μαυρομάτικα 1.500.Για τραμ ούτε λόγος να γίνεται. Ψωμί μας δίνουν από 30 δράμια (75 γραμμάρια), αφού μας αφήκαν 6 μέρες χωρίς. Την τελευταία αποκρηά γυρίζουμε με τον Γιάννακη και τον Καπετανίδη να βρούμε κάπου μια ταβέρνα να έχη κρασί για να γλεντήσουμε έχοντας εξαιρετικά μαζί στην τσέπη μας 2 κρομμυδάκια και 8-10 ελιές …..

…….Μέσα Ιουνίου 1942 . Ευρίσκει κανείς σχεδόν απ όλα, αλλά καθημέρα αι τιμαί αυξάνουν. Παντζάρια 300, πατάτες 1.400, χταπόδια φρέσκα 3.600, ψωμί γερμανικό 3.800, αγγούρια έκαστο 300, φασολάκια ακριβότερα από πρώτα……

…….Να ξανοιχτεί κανείς στην ταβέρνα αλλοίμονο. Με τον Μολοχάδη επληρώσαμε ρεφενέ (4) 35.000 δραχ…….

….. 8 Νοεμβρίου 1942. Θεωρητικώς και μόνον κατά φήμην παρατηρείται υποτίμησις εις όλα, παρακολουθούντα το λάδι, διότι ο Κάβερης πωλεί λάδι προς 17.000. άλλοι δε προς 15.500. Λέγεται ότι φασόλια από 14.000, επωλήθησαν 6.000. Εν τούτοις ελιές έχουν 8.000, τα σιγάρα 2.000 το πακέτο, το κρασί 2.800-3.000, τα σπίρτα 500…..

Χριστούγεννα με δανεικά

…….Παραμονή Χριστουγέννων 1942. Η αγορά είναι χαρά θεού… όταν δηλαδή έχει κανείς να αγοράση. Το κρέας 16.500. Χοιρινό 24.000. Ψωμί 2.500-4000. Λάδι άφθονο γύρω στις 5.000.Δαμάσκηνα 8.000, ταραμά 68.000, μπρικ 40.000, Μπελτές 10-12.000.λάχανο 600, κουνουπίδι 700-800, χαλβάς 12.600. Μακαρόνια 2.000. Πάντως υπάρχουν απ όλα. Λόγω της ανεργίας μου χάριν της στηθάγχης δεν έχω φράγκο. Ο Καραστάθης χθες μου έδωσε 50.000 και ο Χανς 15.000. (Ποιος ήταν ο Χανς δεν είναι γνωστό, ίσως κάποιος Αυστριακός Ναζί που δεν ήταν φανατικοί). Αλλά τι να πρωτοπάρω; 5.000 για 5 οκάδες κάρβουνα 18.500 λίγο κρέας. Ο Χανς μας έφερε από το δένδρο τους γλυκά, μπισκότα, καραμέλες, γαλλετάκια, φρούτα, λάμες ξυρίσματος, φριξιόν, γάλα…….

Πρωτοχρονιά με κουνουπίδι και σαμπάνια

……….Πρωτοχρονιά 1943. Ο Καραστάθης μου έδωσε άλλες 30.000 και ο Αγησίλαος 15.000. Εφάγαμε κουνουπίδι γιαχνί και μακαρονάκι από το ΙΚΑ. Ο Χανς έφερε κονιάκ και σαμπάνια και τα κοπανίσαμε καλά…..

……. 8 Ιανουαρίου 1943. Το κρέας κατέβηκε 16.000. Χοιρινό 18.000. Το ψωμί ανέβηκε 3.500. Αθρόαι εκτελέσεις ομήρων. Με 15 άλλους χθες εξετελέσθησαν οι αδελφοί Βιρβίλη.Ο καιρός θαυμάσιος, παλτό φορώ σπανιώτατα τα βράδυα Τα τρόφιμα ξαναανεβαίνουν….

Κρασοκατανύξεις για να ξεχνάνε;

…….. 18 Ιανουαρίου. Αι τιμαί εσταμάτησαν. Το κρασί κατέβηκε 2.000. Ο Μεθενίτης ακόμη το έχει 2.400. Αλλού υπάρχει και με 1.600. Πάντως αυτή την εποχή, από αρχές Ιουνίου δηλαδή και εντεύθεν έχουμε κάμει γλέντια και εκοπανήσαμε τόσο, όσον δεν ήπιαμε εις όλην τη ζωή μας. Πότε με τον Κουφό το Γιώργη Γιαννάκη, πότε με τον Αγησίλαο Δάνδολο, τον Μολοχάδη, τον Αρη και Χαντς, Βλάχους, Καραστάθη. Κάθε βράδυ και μεσημέρι γινόμαστε κόνσολες…..παρ ολον ότι εμένα μου απαγορεύονται τα αλκοόλ. Μόνο σαμπάνιες ήπιαμε ολόκληρη ντάνα από μπουκάλες της ωραιότερης Γαλλικής Μάρκας. Λίγο φαί και πολύ πιοτό……

Ο σπαραγμός του μικρού

……Πάντως ο εφετινός χειμώνας (1942-1943) με τον περισινό δεν συγκρίνονται. Καλά που εφέτος βρίσκονται απ όλα, αλλ ούτε δριμύς είναι, ούτε θνησιμότης παρατηρείται. Που ο εξανθηματικός τύφος, ο περισινός, που κάθε μέρα έβλεπες και νέον αστυφύλακα έξω από το σπίτι με την σχετική ταμπέλλα, ή οι πεθαμένοι στα πεζοδρόμια από πείνα και ψύξι, που δεν πρόφθαιναν το αυτοκίνητο ή τα κάρρα να τους μαζεύουν (μαζύ με τα σκουπίδια στο ίδιο το κάρρο) και που έμεναν πολλές φορές 2 και 3 μέρες όσο να τους «αποκομίσουν». Δεν μπορώ να ξεχάσω το σπαραγμό ενός μικρού μέχρι 2 χρονών έξω από τον «Ολυμπο», που στη γωνία για το συσσίτιο πέθανε ο πα έρας του που μαζί ζητιάνευαν. Τον τραβούσε απελπισμένα απ΄τα χέρια και απ τα μαλλιά ξεφωνίζοντας «μπαμπά» μου, αλλά εκείνος δεν απάντησε…….

Καυγάδες μεταξύ ανθρώπων και… σκύλων

….. Η οι καυγάδες μεταξύ ανθρώπων και… σκύλων στα σκουππιδια, που πολλές φορές οι πρώτοι αποσπούσαν βιαίως από τα δόντια των δευτέρων κάτι σάποιο που το νόμιζαν για φαγώσιμο και το έτρωγαν!!!!!

…… 15 Φεβρουαρίου 1943 Όλα βραδέως φθηναίνουν. Ψωμί 3.000, μπλεντές 8.000, χαλβάς 8.000, φέτα 12-8.000, αρνάκια ……θαύματα 9.000 .Τα ψάρια, όμως, κρατιούνται ψηλά….

……. 25 Απριλίου Μ Πάσχα 1943. Το κρέας πουλήθηκε 16-24.000. Εγώ αγόρασα με 18.000. Αυγά 850-2.000. Τυρί φέτα 12.000. Την Κυριακή εφάγαμε σπίτι με τον Χανς. Μου έδωσε ο Νίκος 50.000 και με καμιά εικοσαριά ακόμη δήθεν εψώνισα. Ένα σπίτι για να ψωνίση για το Πάσχα θέλει οικονομικά ενάμισυ εκατομμύρια. Πάντως υπάρχουν απ όλα και άφθονα. Που πέρισυ;………

…… Εφέτος υπάρχουν απ όλα πλην χρημάτων…

Εξεκοιλιαστήκαμε στο φαγοπότι

……. Τη Δευτέρα το μεσημέρι φάγαμε στις πεθεράς μου και στου Σπύρου. Εξεκοιλιαστήκαμε στο φαγοπότι. Το βράδυ στου Νίκου με τους Βλάχους. Διανομή Πασχαλινή έκαμαν από μία οκά κατ άτομο πατάτες σάπιες προς 1.200 (στην αγορά 4.000) και 125 δράμια λάδι προς 4.000 την οκά, ψωμί από 50 δράμια…..

……5 Μαίου 1943. Λένε ότι τα είδη φθηναίνουν. Αλλά δεν συμβαίνει. Αυγά 1.000, πορτοκάλια 1.000 -1.500 έκαστον…..

Η κατάσταση θέλει προσπάθεια και σημειώνει:

…… 15 Ιουνίου 1943. …… Τα ραδικοβλάσταρα 1800. Κρασί 3.600-4.000 πατάτες 6.000 λάδι 15.16.000 . Ευτυχώς έβαλαν προ ημερών στη γραμμή Αγ. Βασιλείου κάτι αντεροβγάλτες αυτοκίνητα πάνω στα οποία αναρίθμητοι επιβάται ανεβαίνουν προς 200 δραχμές το εισιτήριο. Ο ηλεκτρικός 200 το εισιτήριο. Για τις Κυριακές, τα μεσημεράκια πάμε σε σπίτια στην Αθήνα και περνάμε καλά. Πότε εδώ και πότε εκεί.Στου Σπύρου, Δημητροκάλη, Δημητρσκόπουλου,Βλάχου, πεθεράς μου και αλλού…

=== Την 1^η Ιουλίου 1943 επήγα στον Πόρο. Αι τιμαί και εκεί αι ίδιαι σχεδόν. Μόνο το ψάρι ευθυνότερο….Χθες η Λίρα έπεσε…...

Περιγραφικός , καταγράφει όσα συμβαίνουν γύρω από τα τρόφιμα….

Κάπως έτσι συνεχίζει το ημερολόγιό του, άκρως περιγραφικός. Καθημερινά καταγράφει την επάρκεια των προϊόντων και την πορεία των τιμών, που αποδεικνύει το άγχος της εποχής, ο Πειραιώτης δικηγόρος.

Εμείς επιλέγουμε…

5 Αυγούστου 1943. Ο πάγος εφέτος μόνον 4.000 η κολόνα…..

15 Αυγούστου 1943. Μας επήγε ο Χανς εις τους Μολοχάδηδες που γιόρταζε η Νότα… Καλά περάσαμε….

18 Αυγούστου, ο Πίκλος ανεχώρησε επ αδεία. Μας έφερνε κι αυτός κάτι. Τώρα θα αργήσει ενάμισυ μήνα.

20 Αυγούστου, οι αρτεργάται εκήρυξαν απεργία…. Το ψωμί έφθασε 16.500……

1 Σεπτεμβρίου 1943 Δικαστήρια και Υπουργεία έχουν απεργία. Μόνο στον Πειραιά δουλεύουν. Τα τρόφιμα ακριβά…..

18 Σεπτέμβρη. Αφού μας έκλεισαν μερικές ημέρες από τον Ηλεκτρικό Σταθμό Αθηνών-Πειραιώς. Δηλαδή εργάζονται μόνο για τους Γερμανούς… Ούτε η συνθηκολόγηση της Ιταλίας, ούτε τίποτε μπορεί να φθηνύνει τα τρόφιμα…

13 Οκτωβρίου 1943. Αδικαιολόγητος πανικός, ο κόσμος αγοράζει ότι μπορεί, οι τιμές στα ύψη, σπάνε μαγαζιά και παίρνουν διάφορα είδη, επεμβαίνει η Αστυνομία.. τα γαζιά άδεια… Ηδη έχει αρχίσει η δράση του ΕΑΜ στην Αθήνα.

Οι Γερμανοί εκρέμασαν δύο μαυραγορίτες

30 Οκτωβρίου 1943. Οι Γερμανοί εκρέμασαν δύο μαυραγορίτες λαδέμπορους στην πλατεία Αγάμων (ο κόσμος είχε πανηγύρι) για να εκτονώσουν την κατάσταση με επιγραφή «αισχροκερδείς – εχθροί του Λαού». Αλλά τα πράγματα δεν φθηναίνουν. Δεύτερος κύκλος πείνας….

Παραμονή πρωτοχρονιάς 1944. Το βράδυ εμείς εμείναμε στου Μέρμηγκα. Τα μεσάνυχτα οι Γερμανοί εχάλασαν τον κόσμο. Πιστολιές, πολυβόλα, χειροβομβίδες, ρουκέτες, τα βαπόρια σφυρίζουν. Οι προβολείς πέφτουν στο Πασαλιμάνι πότε κόκκινοι και πότε μπλε, και παρουσιάζεται θέαμα ονειρώδες…

5 Ιανουαρίου 1944. Στην αγορά νέκρα…..Λίγα προιόντα, ελάχιστη ζήτηση..

11 Ιανουαρίου 1944. Μεσημέρι πηγαίνω στα Λεμονάδικα. Πληροφορούμαι ότι επίκειται επιδρομή. Πράγματι το μεσημέρι εξαπολύεται τρομερά επιδρομή και ακολουθούν άλλαι δύο μέχρι τα μεσάνυχτα. Επεσε η Αγία Τριάς. Τραυματίαι πάμπολλοι. Φονεθέντες άλλο τίποτε! Εις το καταφύγιον της ΗΕΜ έπε βόμβα και είναι θύματα πολλά. Η οδος Γεωργίου όλη λάκκους από πεζοδρόμιον εις πεζοδρόμιον. Πανικός εις τον κόσμον αφάνταστος. Εις το Τζάννειον συνεχώς μεταφέρουν τραυματίας με παντός είδους μεταφορικά μέσα και καροτσάκια. Ο κόσμος έξαλλος φεύγει για την Αθήνα πεζή. Ερημώνουν πάλιν τα πάντα……Φήμαι κυκλοφορούν διάφοροι….!

Χιόνι επί τρεις μέρες

23 Ιανουαρίου 1944. Οι Πειραιείς καταντήσαμε πρόσφυγες. Στεγάζονται σε σχολεία, εκκλησίες, μαγαζιά, πολλοί δε είναι εντελώς άστεγοι… Μέσα στα άλλα, επί τρεις μέρες χιονίζει τρομερά, 30 εκατοστά το χιόνι!

8 Φεβρουαρίου 1944. Πληθωριστικά χρήματα. Ένα ζευγάρι παπούτσια έχει 8.000.000 δραχμές.

21 Μαρτίου 1944. Εν Πειραιεί οι Γερμανοί κατέβασαν από όλες τις υπηρεσίες τις σημαίες των.

25 Μαρτίου 1944. Προκειμένου ως φαίνεται οι Γερμανοί να αποσυρθούν εχορήγησαν άδειαν προαιρετικού σημαιοστολισμού. Κανείς όμως δεν εσημαιοστόλισεν πλην ωρισμένων δημοσίων καταστημάτων……… Αι τιμαί ψηλά….. Ευτυχώς ο Ερυθρός Σταυρός βοηθά….. Η κατάστασις φοβερά, υπάρχουν δε ελπίδες ότι το Πάσχα θα έχομεν ειρήνην….

12 Απριλίου 1944. Μ. Τετάρτη. Επιασα δουλειά στο Μηχανουργείο Κούπα…..(παρ ότι δικηγόρος)

…… Δουλέψαμε ως τη 1 της Μ. Παρασκευής και πήρα τα πρώτα μεροκάματά μου….Οι Γερμανοί θέλουν να επιτάξουν το σπίτι μου….

16 Απριλίου 1944. Μ. Πάσχα. Φρενίτις στις τιμές. Το πρωί ήπιαμε κανένα κρασί με τον Μαραγκουδάκη, είχαμε στο σπίτι μία κονσέρβα και εκάμαμε σουτζουκάκια και μακαρονάδα. Εβάψαμε δε και 2αυγά προς 140.000 έκαστον….

29 Απριλίου 1944.. Γιορτή μου ( μάλλον τον έλεγαν Ιάσονα ) Τραπέζι με φασουλάδα στους φίλους μου.. ανοίξαμε και ένα κουτί σαρδέλες και έτσι γλεντήσαμε για τη γιορτή μου… ήπιαμε κανένα κρασί , λικέρ και τσίπουρο που μού είχαν φέρει…

1 Μαίου 1944. Αποτόμως το λάδι στα ύψη. Διπλάσια τιμή, 4.200.000 η οκά.

21 Μαϊου 1944. Αποκλεισμός της Πελοποννήσου για 34 ώρας…

5 Ιουνίου 1944. Σήμερα της Αγίας Τριάδος ελειτούργησεν η Μητρόπολις Πειραιώς παραμερισθέντων των ερειπίων… Ο κόσμος ήρχετο συγκινημένος..

6 Ιουνίου. Ανηγγέλθη η απόβασις εις Γαλλίαν….

21 Ιουλίου 1944. Απόπειρα κατά του Χίτλερ και η Λίρα πέφτει…… Το κρασί πολύ ψηλά, εν τούτοις τα κοπανάμε αγρίως…. Ψωνίζεις με εκατομμύρια και δισεκατομμύρια…

Το μπλόκο της Κοκκινιάς

17 Αυγούστου 1944. Πηγαίνοντας στο εργοστάσιο, ήταν γενική ερήμωσις στους δρόμους από το σταθμό και πέραν. Είχε γίνει «μπλόκο» Δραπετσώνας, Ταμπουριών, Αγίας Σοφίας και Κοκκινιάς, με στρατόπεδο συγκέντρωσις στην Λεύκα.Την γλύτωσα ως εκ θαύματος όταν μάζευαν τους έξωθι του εργοστασίου κι έφυγα γενόμενος στόχος πολλών πυροβολισμών…… (είναι το λεγόμενο μπλόκο της Κοκκινιάς).

10 Σεπτεμβρίου 1944. Χθές και προχθές είχαμε βομβαρδισμούς…. Από τους συμμάχους…

22 Σεπτεμβρίου1944……. Σήμερα εδολοφονήθη στην «Βαγγελίστρα» κοντά, ο εν Πειραιεί διοικητής του ΕΔΕΣ γιατρός Βαρδινογιάννης.

29 Σεπτεμβρίου 1944. Τίποτε δεν υπάρχει πλέον στην αγορά. Μελιτζάνες 700.000.000 δραχ……

6 Οκτωβρίου 1944. Εσπευσμένα φεύγουν οι Γερμανοί. Οι Σύμμαχοι λέγεται έφθασαν εις Κόρινθον….

12 Οκτωβρίου 1944. Από χθες σημαιοστολίζουν προς υποδοχήν των Συμμάχων. Όλα 100% επάνω… Κατά τας 2 κυκλοφορεί φήμη ότι τας 3 θα ανατινάξουν τας μονίμους δεξαμενάς. Ο κόσμος έντρομος φεύγει. Πράγματι στας 3,5΄ αρχίζει σειρά ισχυρών εκρήξεων που δονείται όλος Ο Πειραιάς. Εξακολουθούν μέχρι τας 20,30. Από τον καπνό και τη σκόνη δε φαίνεται τίποτε…..Πάμε να κοιμηθούμε… Τας 11 μας ξυπνάει καμπάνα. Σε λίγο βγαίνουν τα «χωνιά και αναγγέλλουν την αναχώρηση των Γερμανών. Ολες οι εκκλησίες σημαίνουν όλη νύχτα. Ο κόσμος γιορτάζει!....

Εν τω μεταξύ εξακολουθούν που και που εκρήξεις, για να ξαναρχίσουν τας 5.30 τα 13 Οκτωβρίου 1944. Είθε να είναι η τελευταία πράξη του δράματος του Πειραιώς. Όπως όμως τας 6 Απριλίου η φωτιά συμπληρώνει την καταστροφήν, έτσι και τώρα τα ερείπια του λιμανιού καίονται απ άκρου εις άκρον. Φαίνεται ότι οι Γερμανοί ακόμη δεν έφυγαν. Λέγεται μάλιστα ότι εις την Ηλεκτρικήν διεξάγεται μάχη ΕΑΜ-Γερμανών. Τι θ απογίνουμε; Το άλλοτε ειρηνικό λιμάνι μας παρουσιάζει τρομερή εικόνα. Σωροί ερειπίων παντού, ερήμωσις και επιπλέοντα κομμάτια ναυαγίων. Ο κόσμος χαίρεται με «Χριστός Ανέστη». Το μεσημέρι πηγαίνω στο εργοστάσιο να πάρω 25 δις αναδρομικά και πληροφορούμαι από Αστυνομικούς ότι στο Πασαλιμάνι κατέπλευσαν Ελληνικά Πολεμικά. Οντως ήλθε ένα Ελληνικό ανθυποβρύχιο.Με πιάνει βέβαια συγκίνηση ώστε κλαίω και πηγαίνω σπίτι με λυγμούς να πάρω την Τανή, να πάμε επάνω στο καράβι να φιλήσω το κατάστρωμά του.

Κοσμοπλημμύρα που δε λέγεται. Βάρκες και καίκια γεμάτα κόσμο. Σε λίγο φεύγει το πλοίο.

Ερχεται ο Στόλος

14/10/44. Από τας 4.15 σηκωνόμαστε διότι έρχονται τα βαπόρια» «με τους συμμάχους.

Κατά τας 8 αρχίζει η απόβαση με καϊκια στο Πασαλιμάνι και κατά τας 9 περνάει ο πρώτος σχηματισμός Ελλήνων με Καναδικάς στολάς, έπεται δε συνέχεια από συμμάχους. Εγώ ανέβηκα στο «Οσμον» να τους δω. Εν τω μεταξύ τα χόρτα 3 δις κρεμμύδια στην Αθήνα 16 δις….

16/10/44 Ανέβηκα με τον Σάμιο σ ένα τεράστιο Αγγλικό πλωτό συνεργείο. Με κέρασαν ουίσκι και σάντουιτς, μας εγέμισαν δε την πλώρη κρέας με πατάτες για τον βαρκάρη!!

17/10/44 Επήγαμε με την Τανή (η σύζυγός του) στο ίδιο Βαπόρι. Το λάδι 120 δις, κρασί, 12-12 δις, ψάρια 100 δις . Τρέλλα!!

18/10/44 Ηλθε πλέον και η Κυβέρνηση πλαισιωμένη από Αγγλική Αστυνομία. Οι «μαύροι» (μαυραγορίτες) αισθάνονται το τέλος τους. Κανείς τώρα δεν δέχεται τα χρήματα του Ράλλη… Δηλώθηκε ότι τα χρήματα θα ανταλλαγούν… Οι ταβέρνες κλειστές… Συσκοτισμός, φώτα ελάχιστα. Το Πασαλιμάνι φωταγωγημένο εορταστικώς. Προβλήματα με τα τρόφιμα και τα χρήματα.

9/11/44 Σήμερα ήλθεν η ταξιαρχία του Ρίμινι….Ακόμα ψωνίζουμε με δισεκατομμύρια, αν έχουμε…

Ο αδελφοκτόνος εμφύλιος

4/12/44 Για το ενδεχόμενο της διαλύσεως των σωμάτων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ από ημερών σοβεί Κυβερνητική κρίση. Εν τέλει παρητήθησαν οι υπουργοί του Κ.Κ.Ε Ζεύγος, Πορφυρογένης κατόπιν της δηλώσεως του ΕΛΑΣ ότι δεν θα διαλύετο. Ατμόσφαιρα πολύ κεκορεσμένη. Σήμερα ξημερώματα μας ξύπνησαν με τις καμπάνες των εκκλησιών για τη γιορτή της Αγίας Βαρβάρας, πολυβόλα, χειροβομβίδες κλπ. Κατελήφθησαν όλα τα Αστυνομικά Τμήματα και Δημόσια καταστήματα με τραυματισμόν πολλών Αστυνομικών και σύλληψιν των υπολοίπων παρά δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Εν τω μεταξύ προ τριημέρου όλα τα πλοία με τρόφιμα από το λιμάνι έφυγαν, καθώς και ο στόλος μας!!!!

6-11-44 Δια νυκτός εξεκενώθη ο Πειραιεύς από τους Αγγλους, αρχισε δε μάχη από ταράτσες κλπ. κατά των Αγγλων. Η κυκλοφορία χθες ήτο μέχρι τας 5. Σήμερα μέχρι τας 2 ½ το βράδυ. Τα χωνιά ανήγγειλαν την κατάληψη του Μεγάρου Βάττη. Η μάχη εμαίνετο 6 ώρες, δεν κατελήφθη, ψέμμα.

7-12-44 Αρχισαν έργα αμυντικά, ήτοι οδοφράγματα. Το πρωί πολεμικά μας, δια τηλεβόα, ανήγγειλαν να απομακρυνθεί ο λαός διότι θα βάλλουν. Ολη μέρα ως τας 6 μμ ανταλλάσσονται καταιγιστικά πυρά βαρέων οπλοπολυβόλων μεταξύ ταρατσών και αεροπλάνων.

Το βράδυ αναγκαστικώς αγκαρεύουν όλους τους άνδρες να πάνε να βοηθήσουν στα οδοφράγματα, ήλθαν και στο σπίτι μας να ζητήσουν 4 άνδρες. Οι γυναίκες είναι μαζεμένες στο β’ πάτωμα. Η ποινή για τους κρυβόμενους είναι τουφεκισμός. Αρχισαν να πιάνουν Αγγλους αιχμαλώτους. Εν τω μεταξύ η απεργία άρχίσασα από τις 3-12-44 εξακολουθεί. Ούτε ψωμί υπάρχει, ούτε τίποτε να ψωνίσει κανείς. Όλα κλειστά.

Ο ελεύθερος Πειραιάς περικλύεται από το τετράγωνο Ακτή Μιαούλη, Μπουμπουλίνας, Βασιλέως; Κωνσταντίνου, Βασιλέως Γεωργίου.

10-12-44 Ετελείωσε και η αρχική προθεσμία προς παράδοσιν των όπλων μέχρι 9/12. Η οδός Κανθάρου είναι το κέντρον της μάχης. Παντός διαμετρήματος όπλα, χειροβομβίδες και όλμοι έκαμαν την οδό Κανθάρου σμπαράλια. Βάλλουν οι Αγγλοι από την οδό Σαχτούρη(σπίτι Αλεβιζάκη) προς το σπίτι μας και κάτω. Του Ταγκόπουλου το υπόγειο (Ιωνιδών και Μακρυγιάννη) είναι το πλέον προκεχωρημένο φυλάκειο του ΕΛΑΣ. Ευτυχώς ότι με το βράδυασμα σταματά η μάχη και ξαναρχίζει το πρωί. Ολη νύκτα νεκρική ησυχία. Χθες έπαιρναν όσους εύρισκαν αγγαρεία να θάψουν νεκρούς στο Γυμναστήριο. Από τα σπίτια ζητούν κουβέρτες κλπ δια τους τραυματίας.

11-12-44 Πάλιν κέντρον της μάχης η συνοικία μας. 9^η ημέρα σήμερον. Το απόγευμα από τους όλμους και πολυβόλα τρελλαθήκαμε. Από όλμους έπεσε το μαγαζί του Ρωμανού. Το βράδυ ήλθαν και εγκαταστάθηκαν Αγγλοι στο σπίτι του Παπαδόπουλου – Κόβερη . Ολη νύκτα ακούγονται ριπαί και ντουφεκιές. Ευτυχώς έφυγαν από τη γειτονιά οι Ελασίτες.

12-12-44. Από τας 5.20 σηκωθήκαμε. Οι όλμοι βροχή. Αγγλοι καταλαμβάνουν με προστασία τανκς διάφορα οικήματα. Επήγαν στην Γαλ. Σχολή.Ολη μέρα περνούν από την οδό Χ.Τρικούπη. Το βραδάκι Ελασίται χωρίς όπλα, …….πάνε για τα σπιτάκια τους διαλυθέντες.

14-12-1944 Ο Προφήτης Ηλίας βάλλεται από το Στόλο, τανκς και όλα τα όπλα. Ομοιως ο «ΠειραΙκός», η μάχη μαίνεται. Ο Προφήτης Ηλίας γίνεται στάκτη. Ερευναι κατοίκον διαδέχονται αλλήλας. Το βράδυ σταματά το κακό της Μάχης.

15-12-44. Πρωί-πρωί έρευνα. Πηγαίνω εις την Σχολή Δοκίμων να παρουσιασθώ. Τείχος Σινικόν. Ομοίως εις του Βάττη. Δεν μπορώ να μπω μέσα. Γίνονται διανομαί κονσερβών και αλεύρου εκ μέρους των Ινδών αλλά δεν μπόρεσα να πάρω. Ουρές ατελείωτες. Αλλοι παίρνουν πολλές φορές και άλλοι τίποτα. Εν τω μεταξύ τα τρόφιμα και λεφτά μας τελείωσαν.

18-12-44 Η εκκαθάρισις συνεχίζεται μεν αλλά βραδέως. Εις την Αθήνα δεν μπορεί να μάθη κανείς τίποτε Η μάχη μαίνεται και εκεί. Πολλές πολυκατοικίες τις ανατίναξαν για να κάνουν οδοφράγματα. Εγώ ματαίως κάθε μέρα γυρίζω Σχολή Ν. Δοκίμων – Βάττη- Στρατ. Διοίκηση για να παρουσιαστώ . Η μαύρη στις γιορτές της…. Ψωμί 500, λάδι 800 ….

20-12-44.- Η κατάστασις η ιδία. Εις τας απελευθερωμένας περιοχάς μερικά μαγαζιά ανοίγουν. Αλλά ακρίβεια μεγάλη. Ολμοι πέφτουν στην αγορά. Κυκλοφορία μέχρι τας 6 μ.μ.

24-12-44. Εις διαφόρους εστίας γίνεται καθημερινώς διανομή τροφίμων από τους Αγγλους δωρεάν. Ουρές απέραντες με κυριολεκτικώς μάχη διαπληκτισμών. Εσφάξαμε ένα κοκοράκι για να υπάρχει ένα στόμα λιγότερο να τρώη. Τα κοττερικά μας δεν έχουμε πλέον τι να ταϊσουμε.22 μέρες τώρα όλος ο κόσμος χωρίς δουλειά. Χωρίς χρήματα. Πολλά σπίτια καίγουν τα έπιπλά τους, καρέκλες κλπ για να μαγειρέψουν κάτι… Η μάχη τώρα μαίνεται στην Κοκκινιά. Εμείς αλέθουμε ρεβίθια και κάνουμε ψωμί. Ψωμί μας έδωσαν τώρα για 4 ημέρες προς 50 δράμια το άτομον, ύστερα από τόσες μέρες που είχαν να δώσουν, τα δε μπακάλικα δίνουν δωρεάν κονσέρβα, ζάχαρη, αλεύρι και ρεβίθια της Αγγλικής επιμελητείας για τα Χριστούγεννα.

Ο Δεκανεύς και ο Βάγκερ και εξ ονόματος του Πάρκερ Ρούλτερ μας εχάρισαν τσιγάρα, τυρί, σαπούνια κλπ χριστουγεννιάτικα δώρα.

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 1944.- Ηλθαν 3 Αγγλοι (τα παιδιά) να μας επισκεφθούν για το Christmas. Στην Κοκκινιά η μάχη μαίνεται. Είχαν χθες οι Αγγλοι 150 νεκρούς. Τους θάβουν στο Γυμναστήριο. Οι άλλοι γλεντούμε υπό τους ήχους των πυροβόλων και όλων των όπλων.

26-12-44 Ηλθαν στην Αθήνα ο Τσώρτζιλ, Ηντεν και Αλεξάντερ για συνεννοήσεις . Το κακό όμως δε σταματά. Τα τρόφιμα καθημερινώς γίνονται και απρόσιτα. Ο Ράμφος πρόσφυξ μένει εδώ.

31-12-44 Συμπληρούται ένας μήνας του εμφύλιου σπαραγμού. Χωρίς φωτισμό, χωρίς συγκοινωνία. Η επικοινωνία μας με τις ελεύθερες περιφέρειες των Αθηνών άρχισε και έρχονται πρόσφυγες. Εχουμε εδώ 3 μέρες την Μηλιά (Αιμιλία;), (Γιάννη ) Κατακουζηνό, Κλεονίκη Κωστάκη…..

Πρωτοχρονιά 1945

1-1-45 Κάθε χρόνο ξυπνούσαμε με τις χαρμόσυνες κανονιές, εφέτος δε με τις πραγματικές της αδελφοκτονίας. Τα μεσάνυχτα επυροβόλησαν, σφύριξαν τα βαπόρια από ανοικτά, αλλά φαίνονταν πράγματι χωρίς χαρά… Εν τω μεταξύ η «μαύρη» οργιάζει…

2-1-45 Επί τη αναλήψει της Κυβέρνησης υπό του Πλαστήρα. Η Κοκκινιά παρεδόθη. Απελευθερώθησαν και αι Αθήναι των ελασιτών αποσυρθέντων εκτός του συγκροτήματος των πόλεων και περιχώρων.

12-1-45. Σήμερα υπεγράφη ανακωχή της Ιαπωνίας των εχθροπραξιών

25-1-45 Υστερα από 56 ημέρες μπήκε σήμερα εις κυκλοφορίαν ο Ηλεκτρικός. Στην Αθήνα τιμαί απρόσιται….

30-1-45 Κατόπιν διμήνου ήλθε σήμερα το ηλεκτρικόν φως.

11-2-45 Γενομένων αρχαιρεσιών του ιδρυθέντος Συλλόγου Φιλελευθέρων Πειραιώς εξελέγησαν Γενικός Γραμματεύς ο Κ. Λιβιεράτος, Πρόεδρος Βασ. Λογοθέτης, Σύμβουλος κλπ.

3-3-45 Αποχαιρετιστήριο γλέντι με Αγγλους στου Γουζούαση στην παραλία της Φρεαττίδας… Μας ήλθε μουσαφίρης και ο Χαρίλαος. Τα παιδιά που και που παίρνουν άδεια και μας έρχονται…

20-4-45 Τέλος πάντων από σήμερα επετράπη η ελευθέρα κυκλοφορία όλη νύκτα. Τώρα όμως δεν βγαίνουμε έξω. Που τα γλέντια στου Μιχάλη με τους Αντωνοπουλέους κλπ μέχρι τας 5 το πρωϊ. Ανεργία και δυστυχία….

29-4-1945 Γιορτή μου (Ιάσονας ;;;) ήλθε η είδησις που 6 χρόνια περιμένει ολη η ανθρωπότης, η συνθηκολόγηση της Γερμανίας. Το μεσημέρι είχαμε μια κόττα που σφάξαμε, όντες δε μόνοι, εκαλέσαμε για συντροφιά την Ανωνοπούλου. Υστερα ήλθαν οι Βήχοι, Τζάκοι, και Σταμ. Γιατράκος. Η Ταννή είναι αδιάθετη. Ηπιαμε 3 ½ οκάδες μαύρο Παριανό και ρετσίνα…

6-5-45 Μ. Πάσχα. Από χθες βράδυ είμαστε μόνοι. Ο Χαρίλαος κάπου επήγε… Εσφάξαμε δύο κόττες εκάμαμε τσιλιχούρδα (Κερκυραϊκή μαγειρίτσα) και επήγαμε στην Ανάσταση ύστερα από τόσα χρόνια…..

8-5-45 Τρίτη ημέρα του Πάσχα, Εδόθη δια μουσικών κωδωνοκρουσιών και σειρήνων η λήξις του πολέμου εις Ευρώπην….

25-5-45 Η κατάστασις αντιγράφει το 41… Απόκρυψις των πάντων και ακρίβεια τρομερή… Ο Χαρίλαος έφυγε σήμερα….

8-7-45 Σήμερα είχαμε αρχαιρεσίες του Δικηγορικού Συλλόγου. Εμεινα όλη μέρα εκεί λόγω της υποψηφιότητός μου. Ο Συνδυασμός μας επέτυχεν όλος…

8-8-45 Από την 1^η Αυγούστου πηγαίνω κάθε μέρα στο Κουτσικάρι, που διορίστηκα πρόεδρος Ενοριακής Επιτροπής Ανασύνταξης Εκλογικών Καταλόγων Αγίας Τριάδος Κορυδαλλού. Εκεί πιαστήκαμε φίλοι με τους παπάδες Μελέτιον, Φώτιον και Εμμανουήλ Μετοχαράκην Κυβερνητική κρίσις…..

15 Αυγούστου 1945. Τας 9 μμ ανηγγέλθη με σφυρίγματα των πλοίων και κωδωνοκρουσίες ότι εδέχθη και η Ιαπωνία συνθηκολόγησιν και έτσι παγκοσμίως Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΛΗΞΕ. Κάρβουνα όμως δεν βρίσκονται, ούτε ντομάτες…

Εδώ σταματάει η αφήγηση του….

Κάτω από τις τελευταίες του λέξεις ο Γιάννης Κατακουζηνός θα σημειώσει αργότερα :

«Δεν πρόλαβε να χαρή πολύ την Ελευθερία. Μόλις τελείωσε ο πόλεμος, στις 29-8-45 έπαθε προσβολή καρδιάς. και μας εγκατέλειψε. Φίλος συνεργάτης και συγγενής μας, που μαζί γράφαμε και μαζεύαμε μαντάτα για τον πόλεμο και για την ιστορία».

ΒΑΣΙΛΗΣ Π. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ

5-11-12

Ηρωες της Αντίστασης στον Πειραιά

Κεντρική σελίδα