ΠΟΤΑΜΟΣ –Ποτάμι το χαμένο κεφαλ

Προσαρμοσμένο στο http://www.koutouzis.gr/driopi.alla.htm

Ο.τι πόμεινε από το μεγάλο ποτάμι του ΗΡΑΚΛΗ, της Καλλο Μακρύς ο μύθος,πολλοί οι θρύλοι, εκεί ΈΣΡΤΗΝΕ ΞΌΒΕΡΓΕΣ ΓΙΑ ΝΕΡΠΟΥΛΙΑ πάνω από τη δυτική ‘ταν και το αματικό σπήλαιο του ήρωα,1.500 χρρνια π. χ. αυτό αναζητιλύσς ο Ρώσθς περιηγητής ιωάννης πετρώφ κδιαναλυψεψε το σήμερα χαμένο κεφαλοχώρι ΠΟΤΑΜΟΣ ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΚΑΙ ΑΠΟΥΎΩΣΕ.

ΠΟΤΑΜΟΣ = Ποτάμι το χαμένο κεφαλοχώρι

Ο ΠΟΤΑΜΟΣ –Ποτάμι αργότερα - ήταν ένα παλιό, μεγάλο, πολύ παραγωγικό χωριό και εθεωρείτο η οικονομική πρωτεύουσα της ορεινής Ερμιονίδας/Λουκαίτι- Καρακάσι και φυσικά της Τροιζηνίας όπως σημειώνει στα γραπτά του και στο χάρτη του /άνω/ ο Ρώσος Φιλέλληνας περιηγητής Ιωάννης Πετρώφ - ο νεότερος Παυσανίας- που συνέταξε το 1882.

Σήμερα το χωριό αυτό είναι χαμένο από το χάρτη, ζουν όμως και υπάρχουν οι άνθρωποί του.

Είχε δημιουργηθεί πολύ ψηλά από την Καλλονή. σε δυσπρόσιτο σημείο από το φόβο των πειρατών. Ήταν πάρα πολύ πλούσιο, όπως αποδεικνύεται από τα ερείπια των πολλών νερόμυλων που υπάρχουν στην απίθανα απρόσιτη χαράδρα,από την οποία πέρασα το 2002 και βγήκα στη Χώριζα τα υδραγωγεία, τους γαλαγωγούς, τα «ληνά» από πορσελάνη, τους οιναγωγούς και άλλα ευρήματα.

Αναφέρεται ότι το χωριό ήταν απλωμένο προς την Αρέξα και πέρα από αυτήν, προς το Λουκαίτι, όπου υπάρχουν πολλά χαλάσματα και πολλοί Ποταμίτες είχαν και έχουν κτήματα. Κι ότι οι κάτοικοί του είχαν αναμειχθεί με εκείνους των χωριών της ερμιονίδας.

Λέγεται ότι ο Κολοκοτρώνης έμεινε πολύ καιρό στο χωριό αυτό , και ότι εκεί πήρε πολλές από τις αποφάσεις του.

Πρώτη επίσημη καταγραφή του οικισμού έγινε με το ΦΕΚ 19/1834 Καταγράφηκαν: 15 οικογένειες με 59 κατοίκους, και το 1836 (ΦΕΚ 80/28-12-1836).Παλιότερα όπως λέγεται είχε περισσότερους.

Με το νόμο ΚΕ 5-12-1845. υπαγόταν στο Δήμο Τροιζήνος. Το 1889 είχε 72 κατοίκους, αλλά το 1897 ο οικισμός Ποταμός ή Ποτάμι καταργήθηκε. Το 1920 είχε 52 κατοίκους.

Μετά την απογραφή του 1920 ΦΕΚ 244 Α 1921, γίνεται επαν-αναγνώριση του οικισμού Ποτάμι οπότε έχει 28 άνδρες και 21 γυναίκες και προσαρτάται στην κοινότητα Ορθολιθίου, όπως έχει μετονομαστεί το Κάτω Φανάρι ΦΕΚ 164Α - 01/05/1915 σήμερα Δρυόπη με 13 οικογένειες και 77 κατοίκους Με το ΦΕΚ 390Α - 16/12/1933 η Κοινότητα Ορθολίθιον μετονομάζεται σε κοινότητα Δρυόπης. Το 1928 το Ποτάμι έχει 12 κατοίκους. Αργότερα, ιδίως κατά την Κατοχή αυξάνονται, αλλά το 1946 με την απογραφή , ΦΕΚ 1946 29 Α, ο οικισμός Ποτάμι της κοινότητας Δρυόπης καταργείται.

Το Ποτάμι είναι το χωριό που δημιούργησε το σημερινό Σκαπέτι, τον Ευαγγελισμό.

Η παράδοση αναφέρει ότι στο Ποτάμι λόγω του πλούτου, οι κάτοικοί του είχαν ξεφύγει από το δρόμο του Θεού και μια Μεγάλη Παρασκευή θέλησαν να περιπαίξουν τον παπά του χωριού. Τούστειλαν, λοιπόν μια γουρουνοκεφαλή για να φάει. Τότε εκείνος εξοργίστηκε, έσκισε τα ράσα του, και τους είπε:

---- Να σκαπετήσετε –κρυφτείτε- από δω, κι έφυγε. Οι κάτοικοι έφυγαν και δημιούργησαν το σημερινό Σκαπέτι.

Κατά μία άλλη εκδοχή στο χωριό υπήρχε μια πηγή – υπάρχει και σήμερα - από την οποία έπιναν νερό. Όμως έγινε το λάθος να δημιουργηθεί το νεκροταφείο τΟΥ χωριού ψηλότερα από αυτήν, me naο τον Αγιο Νικόλαο, και με αποτέλεσμα να μολυνθεί το νερό με επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων και από τότε άρχισε η εγκατάλειψη.Τόπίστεψαn ιχε πιάσει η κατάρα του παππά.

Πιο πάνω από το χωριό αυτό, στη θέση Σορός, κοντά στο κάστρο της Χώριζας, κατά την Κατοχή είχε πέσει γερμανικό αεροπλάνο. Νότια του χωριού περνούσε αρχαίος καρόδρομος, που μέσω Χώριζας και Καραντζά οδηγούσε από την Τροιζήνα στην Επίδαυρο και το Αργος. Αυτό συμπεραίνεται από το γεγονός ότι βρέθηκαν στρωμένες, στο έδαφος, πλάκες, χαραγμένες από ρόδες. Ακόμη πιστεύεται ότι αυτός ήταν ο δρόμος που ακολούθησε ο Θησέας για να πάει στην Αθήνα.

Κάποια ερείπια "διακρίνει" σήμερα ο δορυφόρος

καλοκαίρι του 2002 ξεκινώντας από το Σκαπέτι- άφησα αριστερά τον Προφήτη Ηλία, πέρασα από το Ποτάμιτο καλοκαίρι του 2002 και βγήκα, στη Χώριζα. Είχα δει τότε κάποια σπιτάκια κατοικήσιμα με λουλούδια στο μπαλκόνι. Όμως το χωριό έπαψε να έχει μόνιμους κατοίκους στη 10ετία του 70. Οι τελευταίοι μόνιμοι κάτοικοι έφυγαν, όπως μας λένε οι ίδιοι, το 1974.Σήμερα σώζονται 10, περίπου, σπίτια, αλλά δεν κατοικούνται. Πολλοί καταγόμενοι από την περιοχή έχουν κτήματα και θα μπορούσαν να αναπαλαιώσουν κάποια από τα σπίτια και να μένουν εκεί όταν χρειάζεται γιατί ο δρόμος που οδηγεί εκεί μέσω Σκαπετίου δεν είναι ότι καλύτερο. Πχ ο κ. Μαρίνος Λιώσης έφτιαξε τελευταία τη σκεπή του σπιτιού του αλλά δεν προχώρησε περισσότερο.

Απέναντι είναι τα Τζαβελέίκα και τα Δρουγκέικα νεώτεροι οικισμοί.

Στο χωριό υπήρχε μεγάλο λιτρίβι που το είχαν ο Γιάννης Μούγιος με τον… Φίλιππο Λούκο, παππού του γνωστού εκπαιδευτή οδηγών κ.Φίλιπου Λούκου.Η περιοχή έχει ελαιώνες και σιταροχώραφα γι αυτό υπήρχαν και αλώνια. Επίσης αμπέλια/ περιοχή παλιάμπελα/ και βοσκοτόπια=κτηνοτροφία.

Στο κάτω μέρος του δρόμου προς τη Χώριζα υπήρχαν 3-4 νερόμυλοι.

Επίσης υπήρχαν πολλά μικρά λιοτρίβια που κινούνταν με το νερό του ποταμιού γι αυτό και η περιοχή ονομάστηκε «Λιτριβάκια».

Ψηλά υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Νικολάου – εκεί όπου ήταν και το νεκροταφείο Είναι κτίσμα του 16ου αιώνα.

Από το χωριό Ποταμός ή Ποτάμι καταγόταν η μητέρα της κας Μαριάννας Βαρδινογιάννη, Ευαγγελία Δρακοπούλου, που είχε άλλες τέσσερις αδελφές και έναν αδελφό τον Κώστα που που αργότερa εkane κατάστημα ηλεκτρονικών στο Πέραμα. Ντόπιοι υποδεικνύουν σήμερα eke;i eke;i e;inai το πατρικό της σπίτι .Η καταγωγή του Kώsta Δρακόπουλου- από τα πρωτοπαλλ΄΄ηκαρα του Κολοκοτρώνη που μπαντρελυτκεί, - ήταν από την Τρίπολη. Η Ευαγγελία, εργαζόταν κοντά στον παράγοντα της Ερμιόνης Μιχ. Δεληγιάννη, ο οποίος την πάντρεψε με τον Γεώργιο Μπουρνάκη από το Λεωνίδιο. Η Λίτσα βοηθούσε πολύ τους φτωχούς.

Η κα Μαριάννα Βαρδινογιάννη, κόρη του Γιώργου και της Ευαγγελίας Μπουρνάκη, γεννήθηκε στην Αθήνα αλλά μεγάλωσε στην Ερμιόνη.

Ο πατέρας της εξελίχθηκε σε σοβαρό έμπορο κι έτσι μπορούσε να προσφέρει στις δυο του κόρες μια καλή ζωή.

Η κα Μαριάννα έτρεφε ιδιαίτερη ευγνωμοσύνη για τη μητέρα της, η οποία αν και είχε τελειώσει μόνο το σχολαρχείο, επεδίωξε το καλύτερο για τα παιδιά της. Από οκτώ χρονών την έβαλε να μάθει αγγλικά, την έστειλε γυμνάσιο στην Αθήνα

- Εμπορική Σχολή Πειραιά- και δέχτηκε ακόμη και να πάει για σπουδές στην Αμερική.

Η μητέρα της Μαριάννας ήταν φιλεύσπλαχνη, βοηθούσε ανώνυμα πολλούς φτωχούς στην Ερμιόνη κυρίως με κρέας από γνωστό σε μας κρεοπώλη, καθώς και κάποιους στο χωριό της το Ποτάμι, το οποίο υπεραγαπούσε, και με τους κατοίκους του διατηρούσε στενούς δεσμούς. Στο πλαίσιο αυτό παρότρυνε το 1949 την κόρη της Μαριάννα, αν και μικρή, να στεφανώσει ένα ζευγάρι απόγονοι του οποίου ζουν στον Πόρο. Εχουμε δει φωτογραφία από το γάμο με τη μικρή τότε Μαριάννα με μακριά κοτσίδα που ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Αργότερα βάφτισε και το πρώτο τους παιδί, που ήταν κορίτσι.
Προβολή ΦΕΚ A 164/1915 ΟΙ ΜΥΛΟΙ ΤΟΥ ΠΙΚΑΣΕΤΟΥ

Ο Δρακόπουλος είχε χτήματα που αργότερα τα αγόρασε ο Γιάννης Μούγιος.Από το Ποτάμι προέρχεται η οικογένεια Λούκου του Γαλατά, του χρυσοχόυ Μούγιου του Πόρου. κατά δε τον ναύαρχο Γιάννη Μανιάτη που ασχολήθηκε με τον κοινωνικό ιστό της Τροιζηνίας έχουν γεννηθε'ι εκεί ή κατάγονται οι

Χαραμή-Λαζάρου (1η συζ.) (b.1972-Πόρος m.1995(div))

sp: Μάρη, 2η συζ. Γιώργου Μανιάτη

7. Ηλιάννα Γ. Στυλ. Μανιάτη (b.2003-Γαλατάς Τροιζηνίας)

5. Μαρίκα Ιω. Μανιάτη-Πασχάλη, 2η συζ. (b.1916-Πόρος d.Πόρος)

sp: Αντώνης Μαν. Πασχάλης αξ/κός πυρ/τής ΠΝ (b.1903-Πόρος)

3. 2ος γιος Αντ. Μανιάτης στη Δρυόπη (b.1820-Δρυόπη)

sp: UNKNOWN

4. Δημήτρης Μανιάτης παππούς παπα-Ηλία Δροσινού (b.1860-Άνω Φανάρι d.1928)

sp: Σοφία Νικ. Αρανίτου-Μανιάτη (b.1890-Μεγαλοχώρι Μεθάνων)

5. Χριστίνα Δημ. Μανιάτου-Λάκου ή Δροσινού (b.1926-Άνω Φανάρι)

sp: Θεόδωρος Χρ. Λάκος ή Δροσινός ηλεκτρολόγος (b.1918-Αγ. Θεόδωροι Μεθάνω m.1951 d.2014-Αθήνα)

6. παπα-Ηλίας Θεοδ. Δροσινός (υιοθ.) (b.1954-){+Αθήνα)

sp: παπαδιά Μαρία Αθ. Τσιακούλια-Δροσινού

7. Χριστίνα π. Ηλία Δροσινού-Ζευγώλη θεολόγος-βυζαντινολόγος (b.1984-Αθήνα)

sp: Γιάννης Ζευγώλης αλουμινάς (b.1980 m.2020)

7. Γιάννης-Θοδωρής π. Ηλία Δροσινός γεωλόγος Παν-Αθ (b.1985-Αθήνα)

7. Θανάσης π. Ηλία Δροσινός ηλεκτρολόγος-μηχανικός ΤΕΙ (b.1986-Αθήνα)

sp: Μαρίνα Καλαματιανού στη Δραματική Σχολή (b.1996-Οινούσες Χίου)

2. Γεώργος Μανιάτης στη Δρυόπη (b.1795-Δρυόπη)

sp: UNKNOWN

3. Αντώνιος Γ. Μανιάτης στο Φανάρι (b.1825-Φανάριον (άνω))

sp: UNKNOWN

4. Κατίνα Αντ. Μανιάτου-Καράμπαμπα (b.1849-Φανάριον (άνω))

sp: Γιάννης Αναργ. Καράμπαμπας (b.1844-Φανάριον (άνω) m.1869)

3. Γιάννης Γ. Μανιάτης στη Δρυόπη (b.1831-Δρυόπη)

sp: Παναγιώτα Αναργ. Τζάθα-Μανιάτη (2η συζ.) (b.1836-Δρυόπη m.1861)

3. Θανάσης Γ. Μανιάτης (b.1835-Δρυόπη)

sp: Αναστασία Βασ. Σακελλαρίου-Μανιάτου (b.1843-Δρυόπη m.1861)

3. Ανδρέας Γ. Μανιάτης (b.1837-Δρυόπη)

sp: Χρυσούλα Αναστ. Μπάκα-Μανιάτου (b.1837-Ανω Φανάρι m.1860)

4. Γιώργος Ανδρ. Μανιάτης (b.1875-Δρυόπη d.1936-Ποτάμι Τροιζηνίας)

sp: Αγγελική Αγγ. Γιαννάκη-Μανιάτου (b.1881-Δρυόπη m.1901)

5. Μαρία Γ. Μανιάτη (b.1912)

5. Ανδρέας Γ. Μανιάτης αγρότης (b.1917-Ποτάμι (κοντά στο Σκαπέτι) Τροιζηνίας d.2013-Σκαπέτι)

sp: Μαριγώ Χρ. Καραγιάννη-Μανιάτη (b.1926-Σκαπέτι d.2010-Σκαπέτι)

6. Γιώργος Ανδρ. Μανιάτης οικοδόμος στα Καμίνια Πειραιά (b.1947-Σκαπέτι)

6. Χρήστος Ανδρ. Μανιάτης ΠΥ σημ. ΠΝ (b.1949-Σκαπέτι Τροιζηνίας)

sp: Ελένη Αθ. Μάστορη-Μανιάτη χ/π (b.1952-Πόρος m.1976)

6. Αγγελική Ανδρ. Μανιάτη-Καρατζινά (b.1955-Σκαπέτι Τροιζηνίας)

sp: Γιάννης Βαγγ. Καρατζινάς ξυλουργός χ/π (b.1946-Πόρος)

Πολλοί καταγόμενοι από το χωριό θυμούνται με συγκίνηση τα πρώτα χρόνια της ζωής τους σ αυτό.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το αφιέρωμα αυτό θα διαμορφώνεται όσο προκύπτουν νεότερα στοιχεία που μπορεί να παράσχει κάθε ενδιαφερόμενος.

ΠΑΡΑΚΑΛΩ όποιον ΄εχει στοιχεία, έγγραφα, φωτογραφίες, να μου δώσει αντίγραφα για να τα αναρτήσω με το όνομάτου.

Βασίλης Κουτουζής

Δημοσιογράφος ερευνητής

3-3-2016