Τα  πρώτα ποδήλατα στον Πειραιά

         Όπως ίσως έχουν προσέξει πολλοί, στους δρόμους του Πει­ραιά και της Αθήνας κυκλοφορούν κάτι περίεργα ποδήλατα.

     Έχουν τεράστια μπροστινή ρόδα, ψηλά χειροτίμονα, και άλ­λες διαφορές, από τον συνηθισμένο τύπο ποδηλάτου.

     Όμως αυτές οι διαφορές δεν αποτελούν εκκεντρικότητα του κατόχου του παράξενου ποδηλάτου, αλλά επιστροφή στον πα­λιό, τον πρώτο μάλλον τύπο του ποδηλάτου, που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην Ελλάδα και μάλιστα στον Πειραιά, στο τέλος της Οθωνικής εποχής, γύρω στα  1860.

     Το ποδήλατο αυτό το είχε φέρει ο Βαυαρός Ντέτλιγκερ κι ήταν ένα απίθανο πρωτόγονο κατασκεύασμα. Ο μπροστινός τροχός του ήταν τεράστιος. Εί­χε ύψος δύο μέτρα περίπου. Αντίθετα, ο οπίσθιος τροχός ήταν... νάνος στην κυριολεξία. Κι αυτό, επειδή δεν είχε ούτε πεντάλ, ούτε σέλλα. Ο αναβά­της του, όρθιος, ακουμπούσε το αριστερό του πόδι σ' ένα πτερύγιο, ενώ το δεξί του πατούσε το έδαφος για να μπορεί να σπρώ­χνει το μηχάνημα του.

       Ήταν ένα είδος... πατινιού, με τερατώδες σχήμα!

                                     ΤΟ «ΒΕΛΟΣΙΠΕΝΤ»

     Παρ' όλα αυτά, το πρώτο αυτό δίκυκλο, που τότε ακόμα το έλε­γαν με πολλά ονόματα «σελεριφέρ», «ντραιζίνα», «βελοσιπέντ», έκανε μεγάλη εντύπωση σε όλους, κι είχε γίνει το θέμα της ημέρας.

      Οι εφημερίδες της εποχής έγραφαν κατεβατά ολόκληρα και εξυμνούσαν όχι μόνο την... καταπληκτική εφεύρεση, αλλά και τον τολμηρό αναβάτη, που αψηφούσε τον κίνδυνο της... ταχύτητας!

      Το «βελοσιπέντ», το πρώτο ποδή­λατο που εμφανίστηκε στον Πει­ραιά, έκανε μεγάλη εντύπωση κι ήταν το θέμα της ημέρας.

       Οι Πειραιώτες επέδειξαν με­γάλη τόλμη  και παρουσίασαν έκτακτη δραστηριότητα στο πο­δήλατο. Ιδρύθηκε  μάλιστα «Ποδηλατική   Εταιρία   Πειραιώς»,   με πρόεδρο  τον  αξιωματικό  του Ναυτικού Βασίλειο Καψαμπέλη που αριθμούσε πάμπολλα μέλη. Η Εταιρεία έβγαζε κάθε χρόνο  και το «Ποδηλατικόν Ημερολόγιον», όπου έγραφαν λαογράφοι και ποιητές, φίλοι των δικύκλων. Η Εταιρεία είχε και τον ύμνο της, που τον τραγουδούσαν τα  μέλη στις μακρινές τους εκδρομές.  Τους  στίχους   είχε γράψει ο Πειραιώτης Αλέξανδρος Βραχνός που σκοτώθηκε  ηρωικά στον Δρίσκο, ως αξιωματικός των Γαριβαλδινών, μαζί με  τον ποιητή Μαβίλη και άλλους.

       Το τραγούδι άρχιζε έτσι:

        «Φτερωτοί σαν χελιδόνια του Μαρτίου τα τρελά

        της νεότητας τα χρόνια  ας γλεντήσουμε καλά.

        Έρως, μέθη και νεότης  και ας λέγη ματαιότης

                                      όστις αγνοεί να ζει»

                        ΗΤΑΝ ΑΣΗΚΩΤΟ

     Πρέπει να σημειώσουμε ότι το δίκυκλο αυτό είχε βάρος ασή­κωτο. Οι ρόδες του ήταν ξύλι­νες, αλλά ντυμένες εξωτερικά με σιδερένιο στεφάνι, όπως οι τροχοί των παλιών αραμπάδων.

     Η μόδα αυτή, όμως, δεν  έπιασε στην Αθήνα. Έτσι ο Ντέτλιγκερ ήταν ο μοναδικός ποδηλάτης για   πολλά χρόνια... Δεύτερος στη σειρά, έρχεται ο επίσης Βαυαρός Νικόλαος  Μάγγελ. Ανήκε στις παλιές εκείνες οικογένειες, που έμειναν εδώ μετά την έξωση του Όθωνος και εξελληνίσθηκαν. Μουσικός ο ίδιος, ήταν γιος του διευθυντή της Οθωνικής μπά­ντας. Έγραφε ωραία τραγούδια, που τα τραγουδούσε τότε όλη η Αθήνα. Ο Μάγγελ είχε μελοποιήσει  και το «Ορφανό»  του Αχιλλέα Παράσχου και οι Αθηναίοι, όταν το άκουσαν για πρώ­τη φορά, έχυσαν πικρά δάκρυα. Το ποδήλατο του το είχε φέρει από το Μόναχο. Ήταν πολύ πιο  καλοφτιαγμένο από εκείνο του Ντέτλιγκερ, με «στροφαλοφόρον άξονα» και δεν ήταν υπο­χρεωμένος ο αναβάτης του να σέρνει το ένα του πόδι στη γη. Μόνον όταν ήθελε να σταματήσει  κρατούσε... φρένο μ' αυτό. Το ποδήλατο του Μάγγελ είχε κά­θισμα από βελούδο και οι δύο τροχοί του είχαν περίπου το ίδιο ύφος. Έτρεχε σαν διαβολεμέ­νο, αλλά μόνο στις... κατηφοριές! Όταν επρόκειτο ν' ανηφορίσει, ο αναβάτης του κατέβαινε και το έσπρωχνε με τα χέρια!..

      Εκείνος, όμως, που συνετέλε­σε κυρίως στη διάδοση της πο­δηλασίας στην Ελλάδα ήταν ένας Γερμανός, ο φον Γκέντριχ. Είχε τον τίτλο του βαρόνου και στην Αθήνα αντιπροσώπευε ένα μεγάλο γερμανικό εργοστάσιο ποδηλάτων. Ήταν έκτακτος πο­δηλάτης, μοναδικής αντοχής και επιδεξιότητας. Το ίδιο και η γυναίκα του, η Φρίντα, μια νοστιμούλα και νευρώδης Βερολινέζα.

      Για να συνηθίσει τους Αθηναί­ους ν' ανεβαίνουν στο ποδήλα­το, ανέπτυξε καταπληκτική υπο­μονή και οργανωτικό δαιμόνιο.

                        Ο ΓΥΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

     Έτσι μια μέρα, ο φον Γκέντριχ δήλωσε ότι, αυτός και η γυναίκα του, θα έκαναν τον γύρο της Ελλάδος με ποδήλατο! Αυτό για την εποχή εκείνη, ήταν κάτι το συγκλονιστικό!

      Πραγματικά, μια Κυριακή πρωί το ζεύγος των Γερμανών ξεκίνη­σε από την πλατεία Συντάγματος με όλα τα εφόδια που χρειά­ζονταν για μια τέτοια... εκστρα­τεία!

      Το πλήθος είχε συγκεντρωθεί εκεί για να θαυμάσει το τολμη­ρό ανδρόγυνο, που θα επιχει­ρούσε το τολμηρό εγχείρημα. Χειροκροτήματα, λουλούδια, φανφάρες. Αλλά δεν πέρασαν πολλές ημέρες, όταν έφτασε μια τρομερή είδηση από την Αράχωβα: Οι δυο Γερμανοί έπε­σαν στα χέρια μιας συμμορίας  ληστών και κατακρεουργήθη­καν! Οι εφημερίδες γέμισαν από περιγραφές.

       Οι υπάλληλοι του καταστήμα­τος Γκέντριχ έδιναν πρόθυμα στους δημοσιογράφους διάφο­ρες πληροφορίες που τους ζη­τούσαν για τον προϊστάμενο τους και τη σύζυγο του.

       Το παράξενο ήταν ότι, ενώ ως τότε, δεν πουλιόταν ούτε ένα ποδήλατο το χρόνο, άρχισαν τώρα να γίνονται ανάρπαστα. Οι πρώτοι... επίσημοι αγοραστές ήταν οι νεαροί δανδήδες Δημή­τριος Σκουζές, Ιωάννης Λαμψάκος, Μιχαήλ Λεονάρδος - που θεωρούνταν τότε η αφρόκρεμα της Αθήνας - και κάμποσοι άλ­λοι.

                      Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ

        Αφού, λοιπόν, με τον τραγικό θάνατο του ζεύγους Γκέντριχ κεντήθηκε ζωηρά το ενδιαφέ­ρον του κοινού για την... ποδη­λασία, ένα Αυγουστιάτικο βρά­δυ το αντρόγυνο έκανε την εμ­φάνιση του στην πλατεία Συντάγματος, διαγράφοντας φτερωτούς κύκλους με τα ποδήλα­τα τους...

        Ο δήθεν τραγικός θάνατος τους δεν ήταν παρά διαφήμιση -μοναδική για τα δημοσιογραφι­κά χρονικά της εποχής!

      Το κατάστημα του Γκέντριχ έκανε χρυσές δουλειές κι ύστε­ρα από λίγο ολόκληρη σχεδόν η Ελλάδα είχε πλημμυρίσει από ποδήλατα.

                                                                                      Βασίλης  Κουτουζής

                                                                                  Δημοσιογράφος ερευνητής

©  KOUTOUZIS.GR  Αναδημοσίευση  επιτρέπεται μόνο με αναφορά στην πηγή  www.koutouzis.gr .

 Κεντρική σελίδα