Ταξίδια στην ιστορία
Στο αρχοντικό τα Ανάπλι…
Καθώς κατηφορίζεις το δρόμο από τα Δερβενάκια, δεν υπολογίζεις πως τ' Ανάπλι, θα φανεί ξαφνικά μπροστά σου, μόλις αφήσεις αριστερά σου το μικρό λόφο.
Αντίθετα απ' ό,τι περιμένεις θα το δεις στο βάθος του καταπράσινου κάμπου, μετά το Αργος, ολοζώντανο, τυλιγμένο από τεράστιους πορτοκαλεώνες. Κι' όσο θα προχωρείς κοντά του, τόσο θα εντυπωσιάζεσαι από τον επιβλητικό βράχο της Ακροναυπλίας και από τις μαβιές σπασμένες γραμμές του Παλαμηδιού, που στέκει άγρυπνος φρουρός, πάνω από την ιστορική πόλη, ίδιος μάρτυρας μιας μεγάλης δόξας. Δεμένο σφιχτά από την κοινή τεχνοτροπία με την Ακροναυπλία, το Μπούρτζι, θα ανατρέξεις αμέσως σε πολύ παλιότερες εποχές, κι' άθελα θα σουρθούν στο νου οι στίχοι του ποιητή:
Το Μπούρτζι, Βενετσιάνικη
γόνδολα, μεσ' τ' ατλάζι
κοιμάται, και φαντάζει...
Κι ενώ θα ζεις με τη φαντασία σου λαμπρές στιγμές που θα σου φέρνουν ρίγος, δε καταλάβεις για πότε κι' όλας μπήκες στην πόλη!...
Την πόλη με τα αλλοτινά μεγαλεία, με το ταραγμένο παρελθόν...
Φοίνικες, Αιγύπτιοι, Κάρες κι' αργότερα Βενετσιάνοι, Φράγκοι, Τούρκοι και Βαυαροί, πάτησαν το πόδι τους σε τούτη την άκρη του Αργολικού, κι' άφησαν ζωντανά τα ίχνη από το πέρασμά τους.
Η κάθε τοποθεσία, το κάθε σπίτι, οι πλατείες, τα σκαλιά, οι εκκλησίες, τα σοκάκια, όλα κάτι έχουν να αφηγηθούν.
Λιοντάρι σκαλισμένο στο βράχο -έργο Βαυαρών 1840.
Κάστρα, βενετσιάνικα, φράγκικα, τούρκικα τεμένη, παλιά αρχοντικά από τον καιρό του 21, και της Βαυαροκρατίας, μαρτυρούν το διάβα των λαών από την γωνιά αυτή, και μαζί με τις πλατείες που κάθε μία έχει την δική της ιστορία, συνθέτουν την προσωπικότητα του Ναυπλίου.
Κι ενώ βαδίζεις στην πόλη, αρχίζει το ξεφύλλισμα του λευκώματος της σημερινής πραγματικότητας, μα και του παρελθόντος.
Πλατεία Καποδίστρια: Εδώ υπάρχει ο ανδριάντας του Κυβερνήτη, και πιο κει το τριώροφο σπίτι του Αρμασμπεργκ. Κάτω από το βαθύσκιο πλατάνι της πλατείας Συντάγματος, συνεδρίαζαν οι καπεταναίοι της Επανάστασης.
Λίγο πιο πέρα το παλιό τούρκικο τέμενος, γκριζοκόκκινο από το πέρασμα του χρόνου. Εδώ συνεδρίασε η πρώτη Βουλή των Ελλήνων, και το δικαστήριο που καταδίκασε σε θάνατο τον Κολοκοτρώνη γιατί πολέμησε για την ελευθερία της Πατρίδας…..
Πιο πέρα η πλατεία Αγίου Σπυρίδωνος, με την φερώνυμη εκκλησία, όπου έπεσε λαβωμένος από το Μαυρομιχάλη ο Κυβερνήτης.
Μπροστά στην πόρτα της ήρεμης αυτής εκκλησιάς, γράφτηκε άλλη μια καυτή σελίδα από την Ιστορία του τόπου μας.
Ενα τραχύ περίγραμμα, βλέπεις προς τον ουρανό, καθώς ανεβαίνεις τον φιδωτό δρόμο που φέρνει στο Παλαμήδι. Ανεβαίνοντας ενώ μετράς τα σκαλιά, αν είναι πράγματι 999, η συνομιλία με το μυστηριακό παρελθόν, αρχίζει μόνη της.
Σκληρές γωνιές, λαξεμένοι βράχοι, μόνος σκοπός τους η «άμυνα», χάσκουν οι πολεμίστρες σαν άδεια μάτια. Οι τοίχοι χορταριασμένοι έχουν κλεισμένο μέσα τους τον αχό της μάχης και της αγωνίας της. Τριγύρω σιωπή με τον κόσμο απ' όπου ήρθες. Τα ερείπια παίρνουν την αλλοτινή τους μορφή. Γιγάντια κορμιά, κλεισμένα μέσα σε σίδερο επιστρέφουν στο γνώριμό τους χώρο. Φαντάσματα που έρχονται από το παρελθόν, που επιβάλλουν στην φαντασία ένα μακρύ ταξίδι στα περασμένα!
Και μαζί φωνές, άγνωστες, ανάκατες με κλαγγές οπλών!!
Μέσα στο Παλαμήδι κι' η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, είναι το μόνο στοιχείο που αφαιρεί κάτι από την τραχύτητα του πολεμικού τοπίου, του δίνει ηρεμία, που σε ξαναφέρνει στην πραγματικότητα.
Κάτω στα πόδια του Παλαμηδιού πιο μέσα από το γαλάζιο σιρίτι που κεντήθηκε στην άκρη της πόλεως τ' Αναπλιού, το Μπούρτζι, με τη δική του ιστορία, με τους αναστεναγμούς του Κολοκοτρώνη που φυλακίστηκε στα σκοτεινά κελιά....
Τα παλιά αρχοντικά σπίτια του Ναυπλίου, που θαρρείς πως πάνω από τα στενά δρομάκια θ' αγγίξουν μεταξύ τους, συνθέτουν την γραφικότητα της πολιτείας.
Είσοδοι στρωμένοι με χαλίκι, πόρτες μεγάλες για να χωρεί η άμαξα, και υπέροχες διακοσμητικές συνθέσεις, που, όσες απόμειναν τις φυλάνε με προσοχή οι κληρονόμοι τους.
Εκτός από τους ιδιώτες και οι Αρχές του Ναυπλίου φροντίζουν να διατηρεί η πόλη το χαρακτηριστικό της χρώμα.
Ετσι τα περισσότερα μοντέρνα κτίρια χτίστηκαν έξω από τα παλιά της όρια.
Μια άλλη, ομορφιά του Ναυπλίου είναι οι εκκλησιές. Οι τόσες εκκλησίες, μικρές και μεγάλες, με ενδιαφέρουσα πάντα ιστορία.
Ο Αγιος Γεώργιος που πρωτολειτούργησε σαν καθολικός ναός και έχει τοιχογραφίες της ιταλικής σχολής του 18ου αιώνα.
Εδώ ορκίστηκαν ο Καποδίστριας και ο Οθωνας.
Εδώ βρίσκεται και ο βασιλικός θρόνος.
Η Καθολική, παλιά γυναικείο μοναστήρι, που μοιάζει με λευκή δαντέλα καθώς το φως του ήλιου πέφτει απάνω της.
Εχει ακόμη το Ναύπλιο ένα σωρό εκκλησιές, ταπεινές ή μεγαλόπρεπες στολισμένες με άγιες παραστάσεις από παλιούς βυζαντινούς αγιογράφους, που υποβάλλουν σε κατάνυξη τον επισκέπτη ή προσκυνητή.
Αναζητώντας το Ναύπλιο, θα βρεις και το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, την Αγία Μονή, όπως τη λένε απλά λίγο πιο έξω από την πόλη.
Στις ρίζες ενός γυμνού βράχου, στην κατάληξη ενός στενού δρόμου με στροφές είναι κουρνιασμένη λες και θέλει να κρυφτεί από τα μάτια των ανθρώπων.
Γύρω ελάχιστα δένδρα, μερικά πλατάνια που σκιάζουν την πανάρχαια πηγή της Κανάθου.
Η ατμόσφαιρα ευωδιάζει από το μεθυστικό άρωμα του γιασεμιού και πλημμυρίζει από το γλυκό αχό του κουδουνιού, που αναγγέλλει τον ερχομό του προσκυνητή.
Τα πάντα εδώ μέσα είναι λουσμένα στο φως, που περνάει από τα χρωματιστά τζάμια της πανάρχαιας εκκλησίας και τη μελιχροφωτίζει.
Οι λιγοστές μοναχές που ζουν εδώ, φτιάχνουν θαυμάσια υφαντά και υπέροχα κεντήματα. Δουλεμένα με υπομονή όλα τούτα τα χειροτεχνήματα είναι μια όμορφη ανάμνηση από την επίσκεψή σου στο μοναστήρι.
Θαθελες να μείνεις για πάντα σ' αυτόν τον τόπο με την παραδείσια ερημιά.
Θαθελες ν' απαλύνεις την ψυχή σου σε τούτη την πραότητα που δημιουργεί ο αργός ρυθμός της ζωής. .
Σ' αυτό το ρυθμό ζουν και οι άνθρωποι.
Ευγενικοί και καλλιεργημένοι, μ' επίγνωση της καταγωγής τους, έχουν κάτι το αριστοκρατικό στον τρόπο που ζουν, που εργάζονται, που διασκεδάζουν.
Γι αυτούς το Ναύπλιο, η πόλη που ίδρυσε πριν 4.000 χρόνια ο Ναύπλιος, είναι η πρώτη πρωτεύουσα, αλλά και πάντα πρωτεύουσα! Η κοινωνία του Ναυπλίου είναι ένας κόσμος ξεχωριστός.
Είναι ο ίσκιος μιας εποχής που πέρασε. Κι' η αίσθηση αυτή του παρελθόντος σε πλημμυρίζει, φέρνει στο νου τους στίχους του Αναπλιώτη:
Στ Ανάπλι, στο λιμάνι του,
αργά το πυροφάνι του
τη θάλασσα φωτίζει.
Και μια ζωή που πέρασε
(ανάθεμά την, γέρασε)
Θυμίζει και κοιμίζει...
Ο τουρισμός σπουδαίος οικονομικός παράγοντας του τόπου, ταράζει την ήσυχη ζωή του Ναυπλίου.
Κι' είναι στ' αλήθεια τόσες οι ομορφιές που έχεις να χαρείς στο Ναύπλιο: η γαλανή θάλασσα στην πλαζ της Αρβανιτιάς, η αμμουδιά στην Καραθώνα, οι «γραφικές» γωνιές στον Ψαρομαχαλά, οι βόλτες το βράδυ στην παραλία, οι εκδρομές στο Τολό, στην Επίδαυρο, στο Δρέπανο, στο Βιβάρι, στο Πόρτο Χέλι...
Για τους ντόπιους το Ναύπλιο είναι η πόλη που γεννήθηκαν που την αγαπούν, όπως είναι, που θα την αγαπούσαν όπως και νάταν, όμορφη ή άσχημη, ένδοξη ή άσημη.
Για τον ξένο, όμως, και ιδιαίτερα για τον Ελληνα, είναι η «κορώνα» του Μοριά. η πρώτη του πρωτεύουσα ύστερα από τον πολυαίμακτο αγώνα της Ανεξαρτησίας. Είναι μια πόλη τυλιγμένη από μυστήριο, ένας τόπος με αρχοντιά, μεγαλοπρέπεια, με ειρηνική ατμόσφαιρα.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΝ. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ