ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΝ. ΚΟΥΤΟΥΖΗ
Δημοσιογράφου
Ιστορίες .... Ραδιοφώνου ΥΕΝΕΔ
Ο Στέλιος Γιαννακόπουλος ένα παλιό στέλεχος του Ελληνικού Ραδιοφώνου δημιουργεί ένα ντι βι ντι με τη ζωή του μέρος της οποίας περιλαμβάνεται στην ιστορία του Ραδιοφώνου, ΕΙΡ και της ΥΕΝΕΔ πρώην ΚΡΕΣΕΔΕ.
Αυτός είναι η αιτία να ....ξεδιπλώσω, Ιούλιο 2014, κάποιες ιστορίες από το την πορεία του Ραδιοφώνου της ΥΕΝΕΔ, και τους ανθρώπους του.
Η ιστορία για το Σταθμό των Ενόπλων Δυνάμεων ξεκινάει το Μάιο του 1941. Τότε οι Γερμανοί έφεραν από την χώρα τους πλήρη δισκοθήκη και εγκατέστησαν στο κτίριο της οδού Ζαλοκώστα 3 ένα μικρό φορητό πομπό, μικρής εμβέλειας, διαμορφώνοντας ένα στούντιο στο ισόγειο του κτιρίου. Ο συγκεκριμένος σταθμός απευθυνόταν κατά βάση στους άνδρες των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων. Αργότερα δημιούργησαν στην Παλλήνη ένα σταθμό βραχέων κυμάτων 25KW που τον ονόμασαν Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μεσογείου.
Στις 12 Ιουνίου του 1945 ιδρύεται ο πρώτος ραδιοσταθμός που ελέγχεται από τον στρατό με επίσημη ονομασία Κεντρικός Ραδιοφωνικός Σταθμός Ενόπλων Δυνάμεων στη Μακρόνησο.
Το Δεκέμβριο αρχίζει να εκπέμπει ο επίσημος σταθμός των Ενόπλων Δυνάμεων της Αθήνας από τα μεσαία και τα βραχέα κύματα που χρησιμοποίησε τις εγκαταστάσεις τη Ζαλοκώστα.
Το 1948 ο Στρατιωτικός Ραδιοφωνικός Σταθμός εγκαθίσταται και εκπέμπει από τη Σχολή Χωροφυλακής στους Αμπελόκηπους.
Οι σταθμοί των Ενόπλων Δυνάμεων κατασκευάστηκαν με τη βοήθεια του Αμερικανικού Πενταγώνου το 1949, όταν με τον νόμο 968/1949 ιδρύθηκε ο Κεντρικός Ραδιοφωνικός Σταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδος (που ονομαζόταν στην τρέχουσα «το Ενόπλων Δυνάμεων» ή απλώς «το Ενόπλων», κατ’ αναλογίαν προς «το ΕΙΡ»). Μέχρι το τέλος του 1949 λειτουργούσαν πέντε αντίστοιχοι στρατιωτικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, υπό τον έλεγχο της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού.
Το 1948 ως εκφωνήτρια του "Ραδιοσταθμού των Ενόπλων", της προσπάθειας δημιουργίας ραδιοσταθμού από την ομάδα ερασιτεχνών οδηγών του 781 Λόχου Γενικών Μεταφορών επελέγη η Καλλιόπη Παΐσιου (1924-2010) γνωστή και ως Πιπίτσα Παΐσιου. Η φωνή της έγινε γνωστή από την εκφώνηση της φράσης «στον επόμενο τόνο» της υπηρεσίας εξυπηρέτησης συνδρομητών του ΟΤΕ. Στο ραδιόφωνο της εποχής είχε γίνει γνωστή ως η "Βελούδινη Φωνή".
1949. 9 Ιανουαρίου. Επίσημα εγκαίνια του ραδιοφωνικού σταθμού του Β΄ Σώματος στρατού στη Λάρισα.
Ιανουάριος: Αρχίζει να εκπέμπει ο Ραδιοσταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Ιωαννίνων (Ηπείρου).
Ιούλιος. Αρχίζει να εκπέμπει ο Ραδιοσταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Θεσσαλονίκης (Κεντρικής Μακεδονίας). Τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους εκπέμπει και στα βραχέα.
10 Αυγούστου: Αρχίζει να εκπέμπει ο ραδιοσταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Τριπόλεως (Πελοποννήσου).
Νοέμβριος: Αρχίζει να εκπέμπει ο ραδιοσταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Καβάλας (Το 1958 μετονομάζεται σε Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης)
1950. Αρχίζει να εκπέμπει ο Ραδιοσταθμός Ενόπλων Δυνάμεων Κοζάνης (Δυτικής Μακεδονίας.
Εκεί ο Στέλιος Γιαννακόπουλος που το 1951 υπηρετούσε στην Κοζάνη στις Διαβιβάσεις, γνώρισε το συνθέτη Βαγγέλη Λυκιαρδόπουλο που έκανε μουσικές εκπομπές στο Ραδιοφωνικο Σταθμό.ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ.
Για τη γνωριμία του αυτή ο Στέλιος Γιαννακόπουλος θα αφηγηθεί αργότερα:
Ο Στέλιος Γιαννακόπουλος με τον συνθέτη Βαγγέλη Λυκιαρδόπουλο
«Με τον ερχομό του 1962 θα εργάζομαι και στον Κεντρικό Ραδιοφωνικό Σταθμό «ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ», την μετέπειτα «ΥΕΝΕΔ» και «ΝΕΤ» της ΕΡΤ.
Αυτές που κατακρεουργήθηκαν τον Ιούνιο του 2013 από εξωτερικές και εσωτερικές δυνάμεις. Ένα παλιό moto το είχε ίσως προβλέψει με το δίστιχο: το πολύ το ΚΚ κάνει το παιδί μαλάκα..
Το Στρατιωτικό Ραδιόφωνο ήταν ένα φρούτο το οποίον - σύμφωνα με ένα πόνημα του δημοσιογράφου Βασ. Κουτουζή - έφεραν στην Ελλάδα οι Γερμανοί κατακτητές το 1941, όταν για δικούς τους λόγους, εγκατέστησαν στην Παλλήνη ένα πομπό 25kw στα Βραχέα κλπ.
Η Στρατιωτική Ραδιοφωνία άνθισε, σε διάφορες μονάδες, μετά την απελευθέρωση και μέσα στον Εμφύλιο ή Συμμοριτοπόλεμο, κάτι σαν την σημερινή Ουκρανία? Μπορεί.
ΣΟΥΡΔΙΑ γνωστή ως Κοζάνη
Είχα καταταγεί εθελοντής στο όπλο των διαβιβάσεων. Ελαβα μια εξειδικευμένη εκπαίδευση και ενώ οργανικά ανήκα στο 487 Τ.Δ. του ΓΕΣ, με απόσπαση πάντα υπηρέτησα και αλλού.
Κάπως έτσι βρέθηκα λίγο έξω από την Κοζάνη ως υπεύθυνος των τερματικών ενός δικτύου, το οποίο παρείχε στο εκεί σώμα 2 γραμμές για τηλέφωνο και 1 για τηλέτυπο. Το όλο σύστημα εξασφάλιζε απόλυτη ασφάλεια λόγω των λίαν υψηλών συχνοτήτων που χρησιμοποιούσε και την διαμόρφωση κατά φάση.
Στην Κοζάνη άκουσα από τον τοπικό Στρατιωτικό Σταθμό (τα χρόνια εκείνα τα ερτζιανά που κατέκλυζαν τις Βόρειες περιοχές της χώρας και όχι μόνο, προέρχονταν κυρίως από χώρες πέραν των Βορείων συνόρων).
Ακουσα λοιπόν κάποιον να παρουσιάζει από δίσκους, ελαφρά τραγούδια, να διηγείται μικρές ιστορίες από θεατρικές παραστάσεις και να τραγουδάει παίζοντας πιάνο. Εμαθα από ένα τηλεφωνητή - οι τηλεφωνητές γνώριζαν σχεδόν τα πάντα - ότι ο σταθμός είναι μέσα στη πόλη και ένα απογευματάκι κίνησα για να αναζητήσω τον παρουσιαστή της εκπομπής.
Ενημέρωσα τον στρατιώτη που βρήκα στην είσοδο για τον σκοπό της επισκέψεώς μου. Μόλις τελείωσε η εν λόγω εκπομπή ο στρατιώτης σήκωσε το τηλέφωνό του και είπε: σε ζητάει ένας λοχίας από τις διαβιβάσεις του σώματος.
Σε λίγο, καθώς κάποιος κατέβαινε τις σκάλες, άρχισα να βλέπω έναν λίγο γεμάτο, λίγο κοντούλη, με μια μύτη λίγο πλακουτσή, να με πλησιάζει. Στάθηκε προσοχή χαιρέτησε κανονικά και είπε: Στρατιώτης Λυκιαρδόπουλος Ευάγγελος, Κύριε λοχία διατάξτε.
Μετά την δική μου ατάκα τους ζυγούς λύσατε ξελιγωθήκαμε στα γέλια και μαζί μας βέβαια ο σκοπός ο οποίος γνώριζε πολύ καλά πόσο πλακατζής ήταν ο Λυκιαρδόπουλος. Ο Βαγγέλης αφού έμαθε ότι στο Γυμνάσιο και στην Παναγιά τ'Αναπλιού, είχαμε χορωδία, άρχισε να γράφεις παρτιτούρες για να λέμε κάποια τραγούδια πρίμο σεκόντο.
Εφερνε παρτιτούρες γιατί η δεύτερη φωνή δεν είναι πάντα μια τρίτη κάτω ούτε είναι παρακατιανή όπως νόμιζαν πολλοί από αυτούς που έκανα δισκογραφία.
Από τότε και για πολλά χρόνια θα μας συνδέει μια ωραία φιλία, η οποία θα αναβαθμιστεί στο επίπεδο της οικογενειακής.
Ξανά στο 1962, δεν θυμάμαι ποιος με συνέστησε στον Κώστα Ατζεμάκη, πάντως έγινα δεκτός στο στρατιωτικό ραδιόφωνο.
Θα έκανα διάφορα μοντάζ, θα βοηθούσα στις ηχογραφήσεις κάποιων μουσικοθεατρικών προγραμμάτων που γίνονταν στο μικρό Αμφιθέατρο.
Εδώ ξαναβρήκα τον Ακη Λυμούρη, γνώρισα τον συνθέτη Λυκούργο Μαρκέα και τον speaker του ποδοσφαίρου Νίκο Μουρκάκο, τον οποίο θα ξανασυναντήσω ως στιχουργό στη δισκογραφία.
Αυτός ο σταθμός εκτός από το αναγκαίο για την λειτουργία του, πολιτικό κατά βάση προσωπικό, θα φιλοξενεί επί σειρά ετών και μια μεγάλη γκάμα στρατευμένων κουλτουριάριδων και καλλιτεχνών, οι οποίοι θα υπηρετούν την πατρίδα χωρίς να έχουν εγκαταλείψει ούτε στιγμή τις ιδιωτικές τους ασχολίες».
Ο φίλος μου Μίμης Πλέσσας με τον οποίο είχαμε πολλές φορές συναντηθεί σε συναυλίες όπως στο Ρωσικό Ναύσταθμο στον Πόρο, μιλώντας στο μουσικό ραδιοφωνικό σταθμό «menta88 FM» Ιούλιο του 2014 αφηγήθηκε τα παρακάτω αναφερθείς και στο Στέλιο Γιαννακόπουλο που εργάστηκε και σαν ηχολήπτης στην «Κολούμπια»:
» ….Συνηθίζαμε να μοιράζουμε μία στο σπίτι του και μία στο δικό μου τις συναντήσεις μας που ποτέ δεν ήσαν άμοιρες κι από κουβέντες δουλειάς. Ήταν ώρες συντροφιάς, γιατί με τις πρώτες επιτυχίες μας με τον Λευτέρη τον Παπαδόπουλο συνδεθήκαμε με φιλία, που όσο περνούσε ο καιρός έδενε μέσα από την αμοιβαία εκτίμηση, την οικειότητα αλλά και το σεβασμό που έτρεφε ο ένας για τη δουλειά του άλλου. Σημαδιακή βραδιά εκείνη στο σπίτι του Λευτέρη, που καθισμένος στο γραφείο του περίμενα να τελειώσει μια κουβέντα με την εφημερίδα του, γιατί ο Λευτέρης είχε ήδη κάνει σημαντικά βήματα σαν δημοσιογράφος. Σκόρπια πάνω στο γραφείο του ήσαν κάτι χειρόγραφα. Ξέροντας το γραφικό του χαρακτήρα, άρχισα να διαβάζω κι ένιωσα να με πλημμυρίζει μια ανείπωτη τρυφεράδα. Τα γραπτά του Λευτέρη περιγράφανε τα εφηβικά μου χρόνια, τα χρόνια μου μέσα στην Κατοχή. Μάζεψα όσα βρήκα εκεί μπροστά μου- τι σύμπτωση, ήταν δώδεκα – κι αμέσως σκέφτηκα, ένας μεγάλος δίσκος (μέχρι τότε δεν είχαμε κάνει μεγάλο δίσκο με το Λευτέρη). Μου ήρθε κι ο τίτλος : Τα «Άγουρα Χρόνια», ξεχνώντας το ομώνυμο μυθιστόρημα του Κρόνιν. Του είπα «θα τα πάρω». Απρόθυμα μου τα έδωσε, γιατί δεν πίστευε ότι αυτά μπορούσε να είναι υλικό για τραγούδια. Φοβόταν τη διάχυτη ευαισθησία, γιατί περιείχαν και τις δικές του μνήμες και δεν τους είχε δώσει τη μορφή κουπλέ – ρεφρέν, που δίνει τη γνώριμη δύναμη στο τραγούδι. Ήταν της τύχης μας γραφτό δυο μέρες αργότερα να τα έχω γράψει όλα, τα έντεκα χωρίς ρεφρέν. Ενθουσιασμένος από το αποτέλεσμα, του τα έπαιξα και τον έπεισα να τα παρουσιάσουμε στον αξέχαστο φίλο Αλέκο Πατσιφά στη Λύρα. Αποκτήσαμε έτσι κι άλλον ενθουσιώδη υποστηρικτή που βάφτισε και το έργο : «Ο Δρόμος». Με την ανδρική φωνή του συνεργάτη μας της εποχής εκείνης Γιάννη Πουλόπουλου, μία καινούρια γυναικεία φωνή που πρότεινε ο Λευτέρης, τη Ρένα Κουμιώτη, και την Πόπη Αστεριάδη ξεκινήσαμε να φτιάξουμε έναν δίσκο που είχε κι άλλα παράξενα : ηχογραφήθηκε στο στούντιο της Κολούμπια σε δέκα ώρες παρά ένα τέταρτο! Λες κι οι μουσικοί που ήρθαν για να παίξουν ήξεραν από πριν το έργο.
» Την ηχογράφηση έκανε ο Στέλιος Γιαννακόπουλος που άφησε απείραχτη τη δύναμη και τη φρεσκάδα που είχαν οι ενορχηστρώσεις μου. Δύο μέρες μετά οι τραγουδιστές είπαν μία κι έξω τα τραγούδια! Έτσι αποκτήσαμε ένα δίσκο που για μας ήταν ακριβή στιγμή κατάθεσης ψυχής και που έγινε ορόσημο στην ελληνική δισκογραφία. Ήταν ο πρώτος χρυσός δίσκος (τα 50.000 αντίτυπα θέσπισαν το βραβείο του χρυσού δίσκου).»
» … Ο Δρόμος εξακολουθεί και σήμερα να ενδιαφέρει τους νέους και κάποια από τα τραγούδια του κάθε τόσο μας δίνουν άλλη μια πλατινένια επιβεβαίωση ότι καλά έκανε η Χούντα και τον είχε απαγορεύσει, καλά έκανε και κατέβασε το έργο μας από το θέατρο της Κατίνας Παξινού κι ακόμα η τότε Ραδιοφωνία καλά έκανε και τσιρότιασε για να μην παίζεται το «Άγαλμα» και το «Ξημερώνει Κυριακή», γιατί αυτά τα τραγούδια που γράφτηκαν τότε ήταν για να γίνουν κατανοητά πολύ αργότερα, να παραμείνουν δροσερά και να κρατάνε τη σκέψη μας ορθή ύστερα από σαράντα χρόνια… »
Εγώ εργάστηκα ως δημοσιογράφος 20 χρόνια σε ΥΕΝΕΔ – ΕΡΤ και έκανα δεκάδες ραδιοφωνικές μεταδόσεις παρελάσεων και άλλων εκδηλώσεων τα χρόνια 1975-1995.
Αριστερά, 1979, 21 Φλεβάρη, Γιάννενα απ όπου έκανα ζωντανές ραδιοφωνικές μεταδόσεις, τους Παναγιώτη Σαλτερή, Αντώνη Γεωργιάδη,
το δημοσιογράφο Σωτήρη Γεωργίου, και τον ηχολήπτη Θωμά Παπανίκα.
Ο πρώτος κεντρικός ραδιοφωνικός σταθμός των Ενόπλων Δυνάμεων το 1958 λειτουργούσε σε ένα υπόγειο της οδού Ζαλοκώστα στην Αθήνα.
Αρχικά ήταν διευθυντής ο Νίκος Μουρκάκος και συνεργάτης του ο «συνεργάτης χωρίς όνομα» Νίκος Νικολαρέας. Αργότερα τοποθετήθηκε διευθυντής ο στρατιωτικός Καλογεράτος.
Ο Νίκος Μουρκάκος
μετέδιδε ποδόσφαιρο και κάθε Κυριακή έκανε κόντρες με τον
Μιχάλη Γιαννακάκο του ΕΙΡ για το
ποιος θα περιέγραφε πιο γλαφυρά τις ποδοσφαιρικές συναντήσεις της εποχής... Με το Νίκο Μουρκάκο συνεργαστήκαμε για πολλά χρόνια στην
ΥΕΝΕΔ, μετά ΕΡΤ 2 ΕΤ2 κλπ και κάναμε παρέα σαν Πειραιώτες που είμαστε. Στην ΥΕΝΕΔ μετέπειτα ΕΡΤ2 ποδοσφαικούς ανώνες μετέδιδαν ο Βασίλης Κοντοβαζαινίτης, ο Γιάννης Αργυρίου, ο Ωασίλης Γεωργίου.ο Μανώλης Βασιλαράς, ενώ στο αθλητικό τμήμα εργάστηκαν οι Γιάννης Σκλαβούνος Ηλίας Ευαγγελίδης, Αντώνης Χαζάπης, Μαρία Γκίκα ο Νίκος Γιαννόπουλος και άλλα πιδιά ας με συγχωρήσουν που δεν τα θυμάμαι τούτη τη στιγμή -ας μς συμπληρώσουν κάποιοι τόσο για αθλητικούς όσο και για άλλους.
Το 1962 οι εγκαταστάσεις μεταφέρθηκαν στην λεωφόρο Μεσογείων 136 και Κατεχάκη. Προϊστάμενος ραδιοφωνικών μεταδόσεων ήταν ο Σταύρος Τσιαμούσης. Τότε εργάζονταν οι Κώστας Ατζεμάκης, Παναγιώτης Σαλτερής - μετέπειτα προϊστάμενος— Θωμάς Παπανίκας, Στέλιος Γιαννακόπουλος και άλλοι, δημοσιογράφοι ήταν ο Μάνος Χωριανόπουλος, ο Νίκος Κατασαρός, ο Τάκης Γεωργόπουλος, οι Νίκος Φώσκολος και Νίκος Μουρκάκος που έκαναν ποδοσφαιρικές ραδιοφωνικές μεταδόσεις, εκφωνητές ειδήσεων κλπ, οι Δημήτρης Παπαματθαίου, Βασίλης Λειβαδάς, Πόλυ Φιαμέγκου, Στέλλα Δρακάκη, Αργύρης Κουσούρης, Μπέσσυ Μπουγά, Νίκος Μπουγά, Ελένη Ζαχαράτου, Πόλη Φιαμέγκου, Στέλλα Δρακάκη, Ελένη Μαρίνου, Κοντουδάκη ( που παντρεύτηκε άραβα) Κώστας Χρυσοχόου, Νάσος Χριστογιαννόπουλος,Λυδία ψιλοβίκου, Αλέκος Δραγώνας, Δραγώνας, Γιώργος Πρίντζος κα. Ετσι προχώρησε το ΡΦ της ΥΕΝΕΔ.
Τον Ιούλιο του 1965 βγήκε στον αέρα ο Ραδιοσταθμός Ορεστιάδος με ένα μικρό πομπό μεσαίων κυμάτων από ένα στρατόπεδο της περιοχής. Το 1969 εντάχθηκε στην ΥΕΝΕΔ όπως είχε μετονομαστεί από το 1968 ο Κεντρικός Ραδιοφωνικός Σταθμός Ενόπλων Δυνάμεων.
(Δεκτή κάθε πληροφορία και διόρθωση για την ολοκλήρωση του άρθρου).