Ο Πειραιάς και η φωτογραφία

Για να γραφτεί η Ιστορία ενός τόπου, χρειάζεται σίγουρα κείμενο. Όμως το ίδιο απαραίτητα, για να μην πούμε ότι περισσότερο απαραίτητα, είναι οι γκραβούρες, τα σκίτσα, οι χάρτες, και κυρίως οι φωτογραφίες.

Είναι σημαντικό αν σκεφθεί κανείς ότι η φωτογραφία «ήρθε» στην Ελλάδα το 1842, από διάφορες ξένες αποστολές – και τότε φωτογραφήθηκαν ο Οθων και η Αμαλία.

Το 1849 άνοιξε επαγγελματικό φωτογραφείο στην Αθήνα ο ζωγράφος Φίλιππος Μαργαρίτης – σε μια πρόχειρη ξύλινη παράγκα στην αυλή του σπιτιού του, στην πλατεία Kλαυθμώνος. Το φωτογραφείο διατήρησαν αργότερα ο μαθητής του Ιωάννης Κωνσταντίνου και μετά το 1870 ο βοηθός του Ιωάννης Λαμπάκης. Παράλληλα εμφανίστηκαν στην Αθήνα και άλλοι φωτογράφοι.

Οι αδελφοί Σόλων και Ξενοφών Bάθης, γύρω στα 1870, άνοιξαν το πρώτο φωτογραφείο στον Πειραιά στην οδό Μπουμπουλίνας. Aργότερα ο Ξενοφών Bάθης άνοιξε φωτογραφείο στην Aθήνα, στην οδό Eρμού. Ο Ξενοφών φωτογράφισε τη Συμμορία των Αρβανιτάκηδων, τα κεφάλια των ληστών του Δήλεσι και άλλα. Ο Σόλων εγκαταστάθηκε στο Παρίσι όπου διέπρεψε. Εκεί στο ατελιέ του φωτογράφισε και τον Χαρίλαο Τρικούπη.

Το 1882 λειτούργησε στον Πειραιά, στην οδό Μιαούλη (σημερινή Εθνικής Αντιστάσεως) και Τσαμαδού, απέναντι από την πλατεία Θεμιστοκλέους (Καραϊσκάκη) – τότε είχαν άλλες ονομασίες οι δρόμοι - το πρώτο μεγάλο καλλιτεχνικό φωτογραφείο της περιοχής της Πρωτεύουσας, εκείνο του διάσημου φωτογράφου της εποχής Αναστάσιου Γαζιάδη. Ο Αναστάσιος Γαζιάδης 1855-1937 ήρθε από το εξωτερικό το 1878 και από το 1882 εγκαταστάθηκε στον Πειραιά

Αργότερα το φωτογραφείο πρέπει να μεταστεγάστηκε σε κτίριο δίπλα στο Δημοτικό θέατρο, γιατί σε διαφημιστικό της εποχής βλέπουμε το τραίνο να περνάει μπροστά του.(Σωκράτους και Αγίου Κωνσταντίνου και το κτίριο να μοιάζει). Στο επάνω αριστερό μέρος του διαφημιστικού εικονίζεται πιθανότατα ο Αναστάσιος Γαζιάδης.

Σ αυτόν οφείλονται πολλές φωτογραφίες που σώζονται σήμερα, πορτραίτα, οικογενειακές φωτογραφίες και πολλά τοπία.

Ηταν «φωτογράφος των ΑΑΜΜ της Βασιλικής Οικογένειας».

Ο Αναστάσιος Γαζιάδης ήταν ένας από εκείνους που φωτογράφησαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896.Γνωρίζουμε ότι ο Α. Γαζιάδης χάρισε στον Σπύρο Λούη μία φωτογραφία του σε φυσικό μέγεθος και 12 άλλες σε μικρότερο.

Aναστάσιος Γαζιάδης: Mια «άγνωστη» φωτογραφία από το λιμάνι του Πειραιά, 1880 Συλλογή Απόστολου Αργυριάδη (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ).

Aναστάσιος Γαζιάδης. Aναμνηστική φωτογραφία από την επίσκεψη του γερμανικού πολεμικού πλοίου «Γκαϊζενάυ», στον Πειραιά, 1895 (Aρχείο Mιχάλη Tσάγκαρη -Καθημερινή).

ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΜΕΓΑ πλατεία Κοραή Αθήνα 1890 Αναστάσιος Γαζιάδης

Το φωτογραφείο Π. Θερμογιάννη και Γιαννόπουλου

Ένα άλλο παλιό φωτογραφείο του Πειραιά του 1900 ήταν εκείνο των Θερμογιάννη και Γιαννόπουλου στην οδό Φίλωνος 76. Ηταν κι αυτοί «φωτογράφοι της ΑΜ του Βασιλέως των Ελλήνων» (Γεωργίου Α + Ολγας 1882-1913 ).

Οι Aφοί Γαζιάδη

Οι Aφοί Γαζιάδη υπήρξαν κινηματογραφικοί παραγωγοί. Δημιούργησαν την Dag Film, και μετά το «Eλληνικό θαύμα» γύρισαν το 1924 ένα ντοκιμαντέρ για τα εργοστάσια του Πειραιά και το 1927 κινηματογρήσαν τις Δελφικές Γιορτές του Άγγελου και της Eύας Σικελιανού, διασώζοντας έτσι για μας την ανάμνηση του μεγάλου ποιητή και της πρώτης γυναίκας του με τις αρχαιοπρεπείς στολές τους. H Dag Film έκανε σημαντικές παραγωγές μετά το 1928.

Λεπτομερέστερα ο Δημήτριος Γαζιάδης (1899-1959), κατά άλλες πηγές 1897-1961 ή 1896-1960, ήταν Έλληνας οπερατέρ, από τους πρώτους σκηνοθέτες του ελληνικού κινηματογράφου και ο ιδρυτής της κινηματογραφικής εταιρίας "ΝΤΑΓΚ Φιλμ". Ήταν ο πρώτος κινηματογραφιστής που ανέλαβε επίσημα να εμψυχώσει τα μετόπισθεν στον πόλεμο.

Σπούδασε στη Γερμανία φωτογραφία και επί σειρά ετών υπήρξε καθηγητής στην Αυτοκρατορική Κινηματογραφική Ακαδημία του Μονάχου και παράλληλα εργάσθηκε ως στρατιωτικός οπερατέρ στο Βερολίνο, όπου και υπήρξε ο ιδρυτής της κινηματογραφικής εταιρίας "Ντόλικ Φιλμ", πριν ακόμα εμφανισθεί η "Έμελκα" και η "Ούφα".

Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ο Δημήτριος Γαζιάδης ως αξιωματικός είχε αναλάβει τη Διεύθυνση της κινηματογραφικής υπηρεσίας του γερμανικού στρατού. Συνέπεια της μεγάλης του αυτής δραστηριότητας ήταν το 1919 να προσελκύσει τη προσοχή της ελληνικής κυβέρνησης η οποία και τον μετεκάλεσε αναθέτοντάς του τη λήψη κινηματογραφικών σκηνών από τις επιχειρήσεις της Μικρασιατικής εκστρατείας. Πράγματι ο Δ. Γαζιάδης ανταποκρινόμενος στη πρόσκληση αυτή επέστρεψε στη Γερμανία και αφού προμηθεύτηκε απαιτούμενες μηχανές και υλικό επέστρεψε και περνώντας στη Μικρά Ασία "γύρισε" αρκετές ταινίες από το μέτωπο μεταξύ των οποίων και τη μάχη του Σαγγάριου. Έτσι δημιούργησε την πρώτη του ταινία "Το Ελληνικόν Θαύμα" (1922) με σκηνές που είχε λάβει εκ του φυσικού στη Σμύρνη.
Στο μεταξύ το 1920 μαζί με τους αδελφούς του Κώστα, (οπερατέρ, που είχε επανέλθει από την Αμερική όπου παρακολουθούσε συστηματικά την εξέλιξη της κινηματογραφίας), και Μιχάλη ιδρύει στην Αθήνα τη πρώτη κινηματογραφική εταιρία παραγωγής που έφερε το όνομα «ΝΤΑΓΚ Φιλμ» ("Dag Film" Co Α.Ε. Αφοι Γαζιάδη), όπου μέχρι το 1930 σκηνοθέτησε τις πρώτες αξιόλογες ελληνικές ταινίες του λεγόμενου βωβού κινηματογράφου "Προμηθεύς Δεσμώτης", (απλή κινηματογράφηση της ομώνυμης παράστασης του ζεύγους Σικελιανού στις Δελφικές εορτές), "Έρως και κύματα" (1927), "Το λιμάνι των δακρύων" (1928), "Αστέρω" (1929), "Η Μπόρα", (1930), "Απάχηδες των Αθηνών" (1930), "Φίλησέ με Μαρίτσα" (1930) και "Έξω φτώχεια" (1932). κ.ά.

Μετά όμως την εμφάνιση του ομιλούντος κινηματογράφου η ΝΤΑΓΚ Φιλμ δεν κατάφερε ν΄ αντιμετωπίσει τον συναγωνισμό των ξένων ταινιών με συνέπεια να διαλυθεί.

Το 1932 ο μικρότερος αδερφός, ο Αναστάσιος, σκοτώθηκε σε τροχαίο στην Πατησίων.

^^^«Επιστροφή της βασιλικής οικογένειας μετά το δημοψήφισμα του 1946» mam.avarchive.gr Οπερατέρ Μιχαήλ Γαζιάδης.

Από τις αρχές του 20 αιώνα, στη Βασιλίσσης Σοφίας,

σήμερα Γρηγ. Λαμπράκη ήταν το φωτογραφείο Ιωάννη Καρίπη. Εκεί πήγαιναν πολλοί νεόνυμφοι κι έβγαζαν καλλιτεχνικές φωτογραφίες,

μας συμπληρώνει η κα Νσνά Ιωαννίδη, που εικονίζεται εδώ ως «σκαπανεύς» του 1941.

ΒΑΣΙΛΗΣ Π. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ

9-3-2011

Πηγές:

Πειραϊκές εφημερίδες της εποχής, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ «Απαθανατίζοντας την Ελλάδα», Βικιπαίδεια.

Κεντρική σελίδα