ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ

Συνημμένο στο http://www.koutouzis.gr/sferia.htm

ΑΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ

Μια έρευνα του κ. ΑΝΤΏΝΗ ΒΙΡΒΙΛΗ

Σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση που καθιερώθηκε από τους Βενετούς η Πελοπόννησος χωρίστηκε σε τέσσερα μεγάλα διαμερίσματα, τις provincie («επαρχίες» - «διοικήσεις» με τη σημερινή ορολογία): της Ρωμανίας (Romania) = Αργολιδοκορινθίας, της Μεσσηνίας (Messenia), της Αχαΐας (Accaia) και της Λακωνίας (Laconia). Το 1700 έγινε η απογραφή Grimani, που πραγματοποίησαν οι Βενετοί σε όλη την Πελοπόννησο. Η απογραφή αποτελείται από 43 φύλλα, κάθε ένα εκ των οποίων περιέχει στοιχεία για ένα territorio ή τα συγκεντρωτικά για μία provincia. ). Τα Μέθανα ανήκουν στη διοίκηση του Πόρτο Πόρο (Πόρος) της επαρχίας (territorio) της Κορίνθου, η οποία υπάγεται στη γενική διοίκηση επαρχιών Provincia di Romania, που είχε έδρα το Ναύπλιο (Napoli di Romania).Εκεί ήταν η έδρα του προνοητού (provveditor), είδος πολιτικού και στρατιωτικού κυβερνήτη, του rettore, υπεύθυνου για τη δικαιοσύνη, του camerlingo, είδος εφόρου και υπεύθυνου για τα οικονομικά θέματα.Στη διοίκηση του Πόρτο Πόρο εκτός από τα Μέθανα και τον Πόρο υπάγονται τα γνωστά χωριά Δαμαλάς, Βαλαριό, Φανάρι, Επίδαυρος.

Σ' αυτή την απογραφή, στα Μέθανα κατοικούν:
74 οικογένειες με άρρενες έως 16 ετών,
79 οικογένειες με άρρενες 16-30 ετών,
17 οικογένειες με άρρενες 30-40 ετών,
17 οικογένειες με άρρενες 40-50 ετών,
12 οικογένειες με άρρενες 50-60 ετών και
6 οικογένειες με ηλικιωμένους
Σύνολο ανδρών: 205

Επίσης καταγράφονται:
82 οικογένειες με γυναίκες ως 16 ετών
67 οικογένειες με γυναίκες 16-30 ετών
6 οικογένειες με γυναίκες 30-40 ετών
17 οικογένειες με γυναίκες 40-50 ετών
15 οικογένειες με ηλικιωμένες
Σύνολο γυναικών: 187

Σύνολο πληθυσμού δηλαδή: 392 κάτοικοι

Ο αντίστοιχος αριθμός στη διοίκηση του Πόρου ανέρχεται σε 275 κατοίκους. Δηλαδή τα Μέθανα υπερέχουν κατά 117 κατοίκους. Επίσης, παρατηρούμε ότι, την εποχή εκείνη, φαίνεται να διαθέτουν νεαρό πληθυσμό.

Στην ίδια απογραφή των Βενετών, το πιο πολυάριθμο χωριό είναι το Σοφικό Κορινθίας, με 450 κατοίκους.

Κατά την Τουρκοκρατία η περιοχή της Τροιζηνίας και ο Πόρος υπαγόταν στην περιοχή Κάτω Ναχαγές που περιλάμβανε την Ερμιονίδα και την Τροιζηνία- από Κόρινθο και κάτω.

=== Το 1766 όπως αναφέρει ο Άγγλος R. Chandler, μέλος της εταιρείας των Dilettanti, ο Πόρος είχε 200 σπίτια.

=== Ο Άγγλος αρχαιολόγος W. Gell που επισκέφτηκε τον Πόρο το 1805 αναφέρει χαρακτηριστικά «ο γυμνός βράχος καλύπτεται από μια μεγάλη και πλούσια εμπορική πόλη υπό την προστασία των Υδραίων».

=== Ο υποπρόξενος της Γαλλίας στη Σμύρνη Auguste de Jassaud, στο πολύτιμο υπόμνημά του προ το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι ο Πόρος το 1808 διαθέτει 1.200 σπίτια και κατοικείται από 8.000 ψυχές.

Και οι τρεις είχαν επισκεφτεί τον Πόρο και οι πληροφορίες που καταθέτουν είναι από προσωπική αυτοψία του χώρου.

Τον αριθμό των 8.000 κατοίκων αναφέρει και ο Pouqueville για την ίδια περίοδο, προφανώς εξ αντιγραφής.

Ακολουθεί η απογραφή Καποδίστρια, ενώ δεν υπάρχουν πολλά δημογραφικά στοιχεία της περιόδου της Τουρκοκρατίας.

Κατά την απογραφή του Καποδίστρια αναφέρονται συνολικά 7.374 κάτοικοι και πάροικοι του Πόρου, χωρίς να γίνεται ιδιαίτερη μνεία στα Μέθανα.

=== Στις 25 Ιουνίου 1828 παραδόθηκαν τα αποτελέσματα της απογραφής που είχε διατάξει ο Καποδίστριας με σύνολο γηγενών και ξένων 3.151, απογραφέντων σε 15 ενορίες.

Ο κατάλογος της απογραφής του 1829 χωριζόταν σε τρία μέρη:

α) στους κατοίκους του Πόρου (883 οικίες και κτίσματα) με 3.618 γηγενείς και 2.672 πάροικους

β) στις καλύβες του νησιού με 84 πάροικους, και

γ) στις καλύβες στο έξω άντικρυ μέρος (250) με 21 γηγενείς και 1.079 πάροικους

Το έξω άντικρυ μέρος θα πρέπει να περιλάμβανε κυρίως τις σημερινές περιοχές του Γαλατά, (με Άρτιμο, Λεμονοδάσος και Καραπολίτι) την Απάθεια, το Λυκοπάρτι, το Μπέλεσι και πιθανώς να εκτείνεται μέχρι το Πασά ( Αγ. Κωνσταντίνος ).

Τα συνολικά αθροίσματα έχουν καταγραφεί ξεχωριστά στην τελευταία σελίδα ως εξής:

Το όλον των κατοίκων Πόρου

Ψυχαί εις ανδρόγυνα 1708

εις τέκνα αρσενικά 1030

εις τέκνα θηλυκά 799

εις υπηρέτας 58

εις υπηρέτριας 44

Το όλον των παροίκων Πόρου 3639

Ψυχαί εις ανδρόγυνα 1879

εις τέκνα αρσενικά 936

εις τέκνα θηλυκά 930

εις υπηρέτας 45

εις υπηρέτριας 35

3735

7374

Σύνολο κατοίκων και παροίκων επτά χιλιάδες τριακόσιοι εβδομήντα τέσσαρες. Απογράφηκαν 15 εκκλησίες, 16 ιερείς

Η σύγκριση του αποτελέσματος των απογραφών του 1828 και του 1829 με τις προηγούμενες πληθυσμιακές αναφορές για τον Πόρο παρουσιάζει ενδιαφέρον.

Ο κατάλογος του 1829, όπως και του 1828, είναι ιδιαίτερα αναλυτικός στην αναφορά των ονομάτων των οικογενειών που πολλά διασώζονται μέχρι και σήμερα και στις συγγένειες των συνοίκων, δεν αναφέρει όμως ονόματα τέκνων. Λόγω της καταγραφής κατά ενορίες που δεν αναφέρονται στη δεύτερη απογραφή, δε θα μπορούσε και αυτός να είναι ταξινομημένος αλφαβητικά.

Ο κατάλογος της δεύτερης απογραφής δεν αναφέρει ηλικίες των απογραφομένων όπως ο πρώτος. Στο κατάλογο του 1829 δεν αναφέρονται οι τυχόν στρατιωτικοί και ιδιαίτερα οι ναυτικοί που υπηρετούσαν στον Πόρο εκείνη την εποχή, ούτε οι μοναχοί της Μονής Ζωοδόχου Πηγής.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ούτε στον πρώτο ούτε στο δεύτερο κατάλογο αναφέρονται επώνυμοι Υδραίοι οι οποίοι κατοικούν στον Πόρο, όπως π.χ οι αδελφοί Τομπάζη.

=== Εκ πρώτης όψεως, στην απογραφή του 1828-1829, παρουσιάζεται μειωμένος αριθμός των γηγενών, που θα πρέπει να οφείλεται για αδιευκρίνιστους λόγους στη μη απογραφή πολλών γνωστών Ποριωτών.

Είναι πιθανό πολλοί να υπηρετούσαν σε ένοπλα σώματα ή σε πλοία και να έλειπαν την περίοδο της απογραφής. Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται και η καχυποψία ως προς τις προθέσεις της απογράφουσας Αρχής, εφόσον υπήρχε ο φόβος της ακούσιας στρατολογίας στο Τακτικό. Χαρακτηριστικός είναι ο μεγάλος αριθμός χηρών και ορφανών, γηγενών και πάροικων και στους δύο καταλόγους.

=== Ο επίσης ιεραπόστολος της Βιβλικής Εταιρείας R. Anderson που επισκέφτηκε τον Πόρο τον Απρίλιο του 1829, δηλ. μερικές εβδομάδες μετά την υποβολή των αποτελεσμάτων της απογραφής στο Πανελλήνιο, είναι ο πρώτος που κάνει αναλυτική μνεία της, αντιγράφοντας τα αριθμητικά αποτελέσματά της (με τυπογραφικό μάλλον λάθος στον αριθμό των αρσενικών τέκνων των κατοίκων αλλά με ορθά σύνολα) και αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ο καθορισμένος πληθυσμός (του Πόρου) είναι περίπου 3.600 αλλά υπήρχαν πολλοί ξένοι στην πόλη και σε ένα προάστιο στην απέναντι πλευρά του λιμανιού» (Rev. Rufus Anderson, Observations upon the Peloponnesus and Greek islands made in 1829, Boston 1830, σελ. 148).

*** Κατά την ίδια περίπου εποχή (Μάρτιος 1829), η γαλλική επιστημονική αποστολή που συνόδευε το εκστρατευτικό σώμα του στρατηγού Μaison στην Πελοπόννησο, διεξήγαγε τη δική της πληθυσμιακή έρευνα και ζήτησε τη βοήθεια του Καποδίστρια. Ο Καποδίστριας γράφει στον στρατηγό της γαλλικής αποστολής Shneider στις 6/18 Ιουλίου 1831 ότι ο συγκεντρωτικός αριθμός κατοίκων που δίδεται για τον Πόρο είναι 10.000 περίπου. (Bory de Saint-Vincent, Expedition Scientifique de la Moree, Paris 1834 τ. ΙΙ σελ. 58).

*** Ο Κ. Μ. Μπαζίλι, διπλωματικός ακόλουθος του ρώσου αντιναυάρχου Ricord, αναφέρει ότι ο Πόρος είχε περί τα εξακόσια σπίτια (Κωνσταντίνος Μιχαήλοβιτς Μπαζίλι, Ένας Ρώσος στην Έλλάδα (Το Αρχιπέλαγος και η Ελλάδα στα 1830-1831), Αθήνα 2000, σελ. 79).

+++ Οι μη αυτόχθονες, όπως αποδεικνύεται από τα επίθετα, δηλωτικά του τόπου καταγωγής, καταγράφονται ως γηγενείς. Προφανώς, πρόκειται για πάροικους δεύτερης ή τρίτης γενεάς που έχουν ήδη πολιτογραφηθεί στη συνείδηση των γηγενών ως αυτόχθονες.

Οι πάροικοι προέρχονται κυρίως από την Πελοπόννησο, Αττική, Βοιωτία και Κεντρική Ελλάδα, τα νησιά των Κυκλάδων και τη Μ. Ασία (Σμύρνη και περίχωρα) αλλά και από την Ύδρα και τις Σπέτσες, προφανώς, λόγω του ελληνικού στόλου που ναυλοχούσε στον Πόρο.

Το 1879 ο Πόρος αναφέρεται να έχει 5.414 κατοίκους χωρίς άλλα στοιχεία για τα χωριά που ανήκουν διοικητικά σε αυτόν.

Πηγές:
Βασίλης Παναγιωτόπουλος, Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου 13ος-18ος αιώνας, Ιστορικό Αρχείο Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1987
Αντώνης Βιρβίλης,"Οι απογραφές του Πόρου κατά το 1828 και 1829, όψεις της πληθυσμιακής και κοινωνικής δομής του νησιού" ΑΡΓΟΣΑΡΩΝΙΚΟΣ (επ. Ελένη Κονσολάκη), Πρακτικά του Α' Συνεδρίου Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αργοσαρωνικού, Πόρος 26-29 1998, τόμος Γ', Αθήνα 2008.

Ο ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ

Ο πληθυσμός της Επαρχίας Τροιζηνίας, κατά Δήμο, δημοτικό διαμέρισμα και οικισμό, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, μαζί με τους διάφορους αλλοδαπούς, Αλβανούς – Ινδούς- Πακιστανούς κλ.π. που ζουν και εργάζονται εδώ και μια δεκαετία στην περιοχή, έχει ως εξής:

ΔΗΜΟΣ ΠΟΡΟΥ 4.348 κάτοικοι ( Το 1991 είχε 3.570):

Πόρος 4.102, Αγιος Νεκτάριος 15, Κυανή Ακτή ( από Μπούγια – ως Τσελεβίνια) 231, Μονή Ζωοδόχου Πηγής 0.

ΔΗΜΟΣ ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ 6.507. (Το 1991 είχε 6.084 κατοίκους - 3.111α +2973γ ).

* Δημοτικό διαμέρισμα ΓΑΛΑΤΑ 2.707: Γαλατάς 2.592, Αγία Σωτήρα 41, Βλαχαίικα 50, Σαρωνίς (Δάριζα) 24.

* Δημοτικό Διαμέρισμα ΤΡΟΙΖΗΝΑΣ 955: Τροιζήνα 671, Αγιος Γεώργιος 284.

* Διαμέρισμα ΤΑΚΤΙΚΟΥΠΟΛΗΣ 737: Τακτικούπολη 391, Αγιος Κωνσταντίνος 73, Ακτή Αγάπης 27, Βίδι 23, Μεταμόρφωση 174 και Ψήφτα 49.

* Δημοτικό διαμέρισμα ΔΡΥΟΠΗΣ 1.320 : Δρυόπη 318, Καλλονή 751, Μύλος 11, Νερατζιά 23, Νησίδα 3, Σκαπέτι ( Ευαγγελισμός) 171, Χώρα 43.

*Δημοτικό διαμέρισμα ΚΑΡΑΝΤΖΑ 401 : Καραντζάς 350, Ζερβαίϊκα 51.

*Δημοτικό διαμέρισμα ΑΝΩ ΦΑΝΑΡΙΟΥ 387 : Αγία Ελένη 227 , και Ανω Φανάρι 160 κατοίκους.

ΔΗΜΟΣ ΜΕΘΑΝΩΝ 2.057. Το 1991 είχε 2.056 κατοίκους.

Δημοτικό Διαμέρισμα ΜΕΘΑΝΩΝ 1.212 (Μέθανα 1.148, Δριτσέϊκα 64 ).

-=- -=- ΚΟΥΝΟΥΠΙΤΣΑΣ 263 (Κουνουπίτσα 136, Αγιος Γεώργιος 47, Αγιος Νικόλαος 16, Μακρύλογγος 30, Παλαιά Λουτρά 34).

Δημοτικό Διαμέρισμα ΚΥΨΕΛΗΣ 169 ( Κυψέλη 94, Αγιοι Θεόδωροι 75 ).

-=- -=- ΜΕΓΑΛΟΧΩΡΙΟΥ 413 ( Μεγαλοχώρι 167, Βαθύ 170, Καμένη Χώρα 35, Μεγάλο Ποτάμι 41 ).

(Πηγή ΕΣΥΕ -30-12-03)

Κεντρική Σελίδα