Η Μπούγια ο Σκουφόπουλος και ο Μεταξάς

Η Μπούγια,

ο Σκουφόπουλος και η Λουκία Μεταξά

Ξεχασμένη η Μπούγια σήμερα, χωρίς κίνηση, περνάει απαρατήρητη!

Με ένα …ανεμοδαρμένο σπίτι, βίλα αν θέλετε, που το «δέρνουν» όλοι οι καιροί, γνωστό σαν σπίτι του Κονταξή.

Και πάνω από το δρόμο η βίλα Σκουφόπουλου. Πιο πέρα, ανατολικά, το λιτρίβι του Μάγειρα.

Τα δυο πρώτα κτίρια φαίνεται να είναι στενά δεμένα μεταξύ τους, ή τουλάχιστον να έχουν παράλληλη ιστορία.

Κατά καιρούς φιλοξένησαν σημαντικά πρόσωπα, που είχαν σχέση με τους εκάστοτε κυβερνώντες, αν δεν φιλοξένησαν και τους ίδιους.

Είναι η Μπούγια, με τα σπίτια αυτά και δεκάδες χρόνια να στέκει εκεί το στέγαστρο της προβλήτας και πιο πέρα το κίτρινο σπίτι στο βραχίονά τους, που υπάρχει εκεί τουλάχιστον από το 1905, όπως μαρτυρούν οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν για το πλοίο ΑΘΗΝΑ.

Η περιοχή, γνωστή σαν Μπούγια, που Αλβανικά η λέξη σημαίνει "πέρασμα", αλλά και πολύς κόσμος, συνωστισμός, φασαρία, ίσως γιατί εκεί συνωστίζονταν πολλοί για να περάσουν απέναντι, ή σαν Κονταξή, έχει τη δική της ιστορία. Η γιατί από κει και πέρα συγκεντρώθηκαν το 1831 τα στρατεύματα του Καποδίστρια υπό τον Δημήτριο Καλλέργη για να καταπνίξουν την ανταρσία του Μιαούλη.

Πέρασμα ή το πιο κοντινό πέρασμα

Ας πιάσουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Μάλλον κατά την αρχαιότητα Πελοννησιακή ακτή και Σφαιρία ήταν ενωμένες. Γι αυτό και ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας αναφέρει ότι στα 156 μ. Χ πήγε στον τάφο του Σφαίρου με τα πόδια. Παλιότερα είχε πάει η Αίθρα. Μετά ένα κομμάτι βυθίστηκε, και έμεινε ότι υπάρχει σήμερα. Το αποδεικνύει και η μικρή νησίδα που υπάρχει σήμερα στο στενό του Σταυρού.

Εξ αιτίας αυτών των καταβυθίσεων υπάρχει και ο μύθος ότι η Σφαιρία στηρίζεται σε τρείς κολόνες, εκ των οποίων η μία είναι σπασμένη.

Κι όλα αυτά δεν είναι απίθανα αφού η Σφαιρία, που είναι πολύ μεταγενέστερη της Καλαυρίας - είναι αποτέλεσμα πολλών γεωλογικών μεταβολών που σημειώθηκαν στην περιοχή - 3.000 π.Χ. (βλέπε σχετικά). Δημιουργήθηκε από ηφαίστειο που έσβησε αμέσως μόλις βγήκε πάνω από το νερό.

Η ανακάλυψη του διαμετακομιστικού κέντρου της εποχής του χαλκού (3.000 π.Χ.) στο Κοκορέλι (Κάβο Βασίλης), που φαίνεται να εγκαταλείφθηκε ξαφνικά, επιβεβαιώνει αυτή την άποψη.

Σύμφωνα με έρευνα του πολιτικού μηχανικού κ. Γιάννη Ντούσκου σχετικά τον αρχαίο ναό της Απατουρίας Αθηνάς που βασισμένη στην αδιάψευστη μαρτυρία- γκραβούρα του γερμανού περιηγητή Λομπάουερ του έτους 1824 , αποδεικνύει ότι ο αρχαίος ναός ήταν στη θέση που σήμερα βρίσκεται ο ενοριακός ναός του Ευαγγελισμού και επειδή η Σφαιρία είναι ηφαιστειογενές και κατάξερο νησί, το νερό που χρειαζόταν ο συγκεκριμένος ναός της Απατουρίας Αθηνάς, το προμηθευόταν από απέναντι και συγκεκριμένα από την φυσική πηγή πάνω από το ελαιοτριβείο του Μάγειρα στο Γαλατά, όπου και αναβλύζει έως σήμερα. Το νερό αυτό διοχετευόταν με φυσική ροή μέσω ενός ανοικτού ή κλειστού καναλιού που διέτρεχε την γλώσσα της ξηράς της Μπούγιας, που υπάρχει και σήμερα, και στην συνέχεια περνώντας πάνω από τον κλειστό τότε δίαυλο μεταξύ Μπούγιας και Πούντας και ακολουθώντας το παραλιακό μονοπάτι της Πούντας έφτανε στον ναό.

Η Μπούγια, απεικονίζεται από το 1834 στον πίνακα του Βαυαρού αρχαιολόγου - ζωγράφου Οθωνος Στάκκελμπερκ, όταν ο Γαλατάς δεν είχε ακόμα κανένα σπίτι, παρά μόνο μερικές καλύβες που διέμεναν πόρνες που εξυπηρετούσαν τα Ρωσικά, Αγγλικά, Γαλλικά και Αμερικανικά πληρώματα.

Η Μπούγια απέχει απ την ακτή του Πόρου 194 μέτρα, ενώ η σκάλα του Γαλατά 224 μέτρα.

Η σκάλα της Μπούγιας, η παλιότερη στην περιοχή, ήταν πολυσύχναστη από βάρκες και επιβάτες που πήγαιναν από την ανατολική Τροιζηνία (Λεμονοδάσος κλπ) στον Πόρο και αντίστροφα- αποβίβαζαν κυρίως μπροστά στου Κερρά - Κληροδοτάκου. Οι άνθρωποι εκείνοι, σχεδόν μέχρι το 1955 που δόθηκε στην κυκλοφορία ο αμαξιτός δρόμος Γαλατά Ερμιόνης, έφθαναν εκεί με τα μουλάρια τους, τα άλογά τους ή τα γαϊδούρια τους, πήγαιναν στον Πόρο, ψώνιζαν, και μετά γυρνούσαν, φόρτωναν τα ψώνια τους, και τράβαγαν για τα αγροτόσπιτά τους.

Στο αριστερό της φωτογραφίας διακρίνεται το σπίτι Σαμπάνη όπου λειτούργησε οινοπαντοπωλείο – δείτε εδώ για Λεμονοδάσος και Πλάκα.

Πιο πέρα ήταν η προβλήτα, βυθισμένη σήμερα, απ όπου οι Ποριώτες έβγαζαν τους νεκρούς τους και τους έθαβαν στο νεκροταφείο,

Στον πίνακα του Στάκκελμπεργκ (άνω) βλέπουμε, η περιοχή όπου πολλά χρόνια αργότερα χτίστηκε η βίλα Μπουφέτη - Σκουφόπουλου να έχει δένδρα.

Σκουφόπουλος, τραπεζίτης και Μεταξάς

Ο Κων. Σκουφόπουλος ήταν αξιωματικός του Β.Ν., διοικητής του Προγυμναστηρίου, είχε παντρευτεί την μεγάλη κόρη του πλούσιου τραπεζίτη Μπουφέτη, κι είχε πάρει προίκα τη βίλα. Η άλλη κόρη του Μπουφέτη, η Ντίνα, ήταν ιδιαιτέρα γραμματεύς του πρωθυπουργού του «ΟΧΙ» Ιωάννη Μεταξά.

Ο Γεώργιος Μπουφέτης ήταν Διευθυντής της Τράπεζας Αθηνών του υποκαταστήματος της Τουρκίας, μάλλον Βενιζελικός όπως μαρτυρεί ένα γράμμα του προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο σχετικά με τη φιλελληνική δράση του Edwin Speidel της 9 Ιουλίου 1912. Η Τράπεζα Αθηνών λειτούργησε ως τραπεζικός οργανισμός από το 1893 έως το 1953 έτος το οποίο συγχωνεύτηκε με την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Στην Τουρκία πρόσφερε πολλά στο Ελληνικό στοιχείο.

Ο Αντιπλοίαρχος Σκουφόπουλος, όπως γράφει ο ναύαρχος Μεζεβίρης ήταν ένας από τους 3 κυβερνήτες των οποίων τα πλοία είχαν αντιταχθεί μέχρι τέλους, κατά του κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935, εναντίον της Κυβέρνησης Τσαλδάρη (1933-1935).

Τότε ο Ιωάννης Μεταξάς ως αρχηγός των Ελευθεροφρόνων, ανέλαβε εκ μέρους της κυβερνήσεως Τσαλδάρη, ως υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου την πάταξη του κινήματος, με την οποία όπως φαίνεται συμφωνούσε ο Σκουφόπουλος. Αλλωστε η κουνιάδα του ήταν γραμματεύς του Μεταξά.

Την 5^η Μαρτίου 1936, έγινε ανάθεση του Υπουργείου Στρατιωτικών στον Ιωάννη Μεταξά και μετά το θάνατο του πρωθυπουργού Κων.Δεμερτζή, στις 13 Απριλίου 1936 του ανετέθη η πρωθυπουργία.

Στις 4 Αυγούστου 1936, παραμονή εικοσιτετράωρης πανελλαδικής απεργίας, ο Μεταξάς, επικαλούμενος τον κίνδυνο εσωτερικών ταραχών και την ασταθή διεθνή κατάσταση, συγκάλεσε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο και ανακοίνωσε την απόφασή του α) να αναστείλει επ' αόριστον την ισχύ πολλών διατάξεων του Συντάγματος που κατοχύρωναν τις προσωπικές και συλλογικές ελευθερίες και β) χωρίς να προκηρύξει εκλογές, να διαλύσει τη Βουλή με τη συγκατάθεση του βασιλιά, ο οποίος εξέδωσε δύο διατάγματα με τα οποία καταλύθηκε ο κοινοβουλευτισμός και επιβλήθηκε δικτατορία.

Ο Ιωάννης Μεταξάς και ο Πόρος

Ο Ιωάννης Μεταξάς παντρεύτηκε στις 31 Ιουλίου 1909 την Ελένη [Λέλα], Κωνσταντίνου Χατζηιωάννου, από την Τήνο. Η πρώτη κόρη τους Λουκία –Αννα –είχε γεννηθεί στις 18 Οκτωβρίου 1911 – ανέπτυξε μεγάλη κοινωνική δράση. Εζησε όλα τα τελευταία χρόνια απομονωμένη στον Πόρο Τροιζηνίας, σε ένα απλό σπίτι και έχοντας μοιράσει την περιουσία της σε αναξιοπαθούντες.

Ηταν αυτό της Μπούγιας ή του Σκουφόπουλου, ή άλλο; Πάντως η σχέση Σκουφόπουλου-Μπουφέτη-Μεταξά είναι δεδομένη.

Όπως μου είπε η ανιψιά της, συγγραφέας κα Ιωάννα Φωκά, κόρη της μικρότερης αδελφής της Ιωάννας-Νανάς, εκείνη τα τελευταία χρόνια την επισκεπτόταν σε ένα μικρό σπίτι, ισόγειο που βρισκόταν ακριβώς πίσω από την Μητρόπολη του Πόρου, τον Αη Γιώργη. Μάλλον εκεί έμενε με το επώνυμο Ματζούφα. - Το Μάρτιο του 1934 είχε παντρευτεί τον Γεώργιο Μαντζούφα (1908-1992), τον μετέπειτα καθηγητή της Α.Σ.Ο.Ε.Ε. και καθηγητή Αστικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.- Το σπίτι βρισκόταν στη βορεινή πλευρά του ναού με έντονες υγρασίες γιατί τμήμα του ήταν μέσα στο χώμα. Το είχε επιλέξει για να μπορεί εύκολα να φτάνει στην εκκλησία. Η γειτονιά εκεί θα πρέπει να την θυμάται.

Ο λόγος που έζησε αυτά τα χρόνια στον Πόρο η Λουκία, σε αυτό το σπίτι, ήταν ότι είχε διαθέσει όλη την περιουσία της σε διάφορες αγαθοεργίες.

Η Λουκία, η Λουλού όπως τη φώναζαν, και την ήξερε η Αθήνα, μιλούσε και περιέγραφε με πολύ έντονα χρώματα την καθημερινή ζωή της στον Πόρο.

Οταν αρρώστησε βαριά την μετέφεραν στην Αθήνα στο νοσοκομείο Νίμιτς όπου έμεινε περί τους τρεις μήνες και απεβίωσε εκεί, το 1995, 84 ετών. Θάφτηκε δίπλα στον αγαπημένο πατέρα της, ακριβώς την ημέρα της εορτής του, στις 7 Ιανουαρίου.

Το 1941-44 στη Μπούγια, στην βίλα Σκουφόπουλου, οι Γερμανοί είχαν φρουραρχείο και έλεγχαν την είσοδο - έξοδο σε Γαλατά- Πόρο.

Το σπίτι της Μπούγιας

Όμως ποιος πρωτόχτησε το σπίτι μέσα στη θάλασσα; Ο Κονταξής ή κάποιος άλλος; Και ποιος ήταν ο Κονταξής; Ο ναύαρχος της Σάμου επί Τουρκοκρατίας; Δεν βρήκαμε στοιχεία. Στον Πόρο το 1920, υπήρχε ένας παντοπώλης Στ. Κονταξής.

Ηταν από την αρχή σπίτι; Μήπως αρχικά ήταν δημόσιο κτίριο; Κάτι σαν τελωνείο ή χάνι, ταβέρνα για τους αναμένοντες τις βάρκες. Μήπως αυτός ο Κονταξής είχε εκεί οινοπαντοπωλείο, όπως ήταν στην Πλάκα του Κουμπή - Καράμπαμπα και του Σαμπάνη;

Η παλιά φωτογραφία που παραθέτουμε το δείχνει ισόγειο. Το σπίτι αυτό πρέπει να αναπαλαιώθηκε μετά τον πόλεμο και προστέθηκε όροφος.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι κατά την επταετία το είχε η αδελφή του Γεώργιου Παπαδόπουλου, Κική Παπαδοπούλου, ή τουλάχιστον έμενε εκεί. Εκεί έμεινε κάποιες φορές και η Δέσποινα Παπαδοπούλου.

Αργότερα, όπως ο ίδιος μου είχε πει, το είχε πάρει προίκα ο αείμνηστος συμμαθητής και φίλος μου Γαλατιώτης Βασίλης Ανδρέου (+2000), που είχε παντρευτεί αν δεν κάνω λάθος ανιψιά της Παπαδοπούλου.

Μετά, όπως λέγεται, έμεινε εκεί φιλοξενούμενη για λίγο η Λουκία Μεταξά μαζί με την Σοφιανοπούλου, που συχνά επικοινωνούσε με το Λιμεναρχείο Πόρου για διάφορα παράπονα.

Τελευταίος ιδιοκτήτης ο Ανδρέας Κελεμίδης από τη γυναίκα του, απόγονο του αξιωματικού Σκουφόπουλου, Ελληνοαμερικάνα, γιος της Δέσποινας Βλάχου και του Eυα. Κελεμίδη.

Μέλη της οικογένειας Κελεμίδη έχουν και τη βίλα του Σκουφόπουλου.

ΒΑΣΙΛΗΣ Π. ΚΟΥΤΟΥΖΗΣ

9-12-12

Καλά λένε πως ρωτώντας κανείς πάει στην πόλη….

Σχετικά με το ρεπορτάζ μας αυτό, η κα Ελένη Τσοβού - Μπροίκου μας έκανε γνωστό ότι ο παππούς της Πέτρος Τσοβός, ιδιοκτήτης του νταμαριού στο Σταυρό -έζησε από το 1879-1957 - ειδικευόταν στο να θεμελιώνει κτίρια μέσα στη θάλασσα, και αυτός θεμελίωσε το αρχικό κτίσμα της Μπούγιας σε ηλικία 20-25 ετών, ήτοι προ του 1905 όπως μαρτυρεί η φωτογραφία με το πλοίο της γραμμής ΑΘΗΝΑ.

Έργα του είναι επίσης ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου - και το κτίριο του Σαραντόπουλου στην πλατεία Δημαρχείου εκεί που τώρα είναι η καφετέρια του Βλάχου.

Ο ίδιος έστελνε μυλόπετρες για λιοτρίβια σε όλη την Ελλάδα.

Πότε δημιουργήθηκε το νταμάρι στο Σταυρό, κανείς δεν ξέρει. Αλλά πρέπει νάναι πάνω από 400 χρόνια ( 1600 ). Τότε έγιναν και οι δύο ανεμόμυλοι στην κορυφή της Σφαιρίας, του οποίους ο Βαυαρός Στάκκελμπεργκ σημειώνει στο πίνακά του μισοερειπωμένους το 1834. Οταν το νταμάρι έπαψε να λειτουργεί χτίστηκε η ντίσκο “Κοράλι” .

Οποιος έχει και άλλα στοιχεία ας μας γράψει

Κεντρική σελίδα